Api
19
05
Txetxenia ezagutzen dugu? Egunkarietan dakartenaz gain, ezer gutxi. Ez musikaririk, ez dantzaririk, ez artistarik ezagutzen dugu. Geografiarik? Bi ibai nagusi ditu: Terek eta Argoun. Grozni, Ourous-Martan, Bedeno, Chatoi dira hiririk garrantzitsuenak. Orain, hiri fantasmak. Tanke errusiarren desfileak, mendietako gerrillariak. Ia beste ezer, ez bada sarraskiaren antzokia dela. Gerra oso presente dago idazle txetxeniarren lanetan. Hona hemen hango literaturara hurbiltzeko saio bat.
Api
12
05
Baztanen bizi da, eta azken hamar urteotan hogei liburu eta ehunka artikulu kaleratu ditu. Azken sei hilabeteetan, hiru: Liquidación por derribo (Alberdania) egunerokoa, Piloto de la muerte (Espasa) nobela eta La isla de Juan Fernandez liburua berriki. Proiektu asko ditu esku artean, hainbat lanekin ari da: 36ko gerran Nafarroan girotutako eleberri batekin, adibidez. Argitaratutako liburuen eta egiteke dituen liburuen artean harrapatu dugu.
Api
05
05
Ia sei urte dira Claudio Rodriguez (Zamora, 1934-Madril, 1999) hil zela. 65 urte beteko zituen bizirik balitz. Liburu bat ari zen idazten. Titulua ere bazuen liburuak: Aventura. Haren seigarren liburua izango zen, baina amaitu gabe geratu zen: hamaika poema zeuzkan eginda. Hamaika; ez gehiago.
Api
05
05
Porton (Portugal) jaio zen 1971n. Kazetaria eta idazlea da ofizioz. 1996an hasi zen idazten. Hainbat genero landu ditu: kronikak, argazki liburuak, haur literatura… baina batez ere ipuinen eta nobelen bidez egin du lekua. Gaztelaniara itzulita eman du argitara berriki Txalaparta argitaletxeak Marmeloren lanik ezagunenetako bat: Las mujeres deberían llevar libro de instrucciones nobela edo, egileak berak dioenez, saiakera nobelatua. Genero horixe du gustukoena azkenaldian.
Mar
29
05
Berriki Parisen egin duten liburu azokan errusieraz idatzitako literatura ohoratu dute. Omenaldi horren aitzakian, Errusiako literaturako hainbat klasiko berrargitaratu dituzte frantsesez. Klasikoak ez ezik, berriak ere bai. Argia ikusi duten liburu horietarik bat da Marina Tsvietaievaren (Mosku, 1894-Jelabuga, 1941) biografia: Vivre dans le feu : Confessions (Broche, 2005). Ez da ezezaguna gurean; Tere Irastortzak itzuli ditu haren poema batzuk.
Mar
22
05
Hasieran polizia nobelak idazten zituen, gero nobela politikoak. Hasierako ikerlari limurtzaileak borrero bilakatu ziren haren liburuetan. Krimenak ikertzea izan zen bere pasioa, fikziozkoak zein errealak. Rodolfo Walsh argentinarra da (Choele-Choele, 1927- Buenos Aires, 1977?) oraindik ere testigantza nobela, literatura eta kazetaritza josten lehenetakoa. 1977. urtean desagerrarazi zuten. Desagerpenaren urteurrena gogoratuko dute Argentinan asteon.
Mar
15
05
Osamu Dazai (Kanagi, 1909-Tokio, 1948) II. Mundu Gerra ondorengo literatur belaunaldiko idazlerik garrantzitsuenetako bat izan zen, eta Japoniaren aldaketa garaiko literatur erreferentzia nagusietako bat, Mishima, Tanizaki edota Kawabatarekin batera. Gainbeheran dauden gizakiak dira Dazairen liburuetako protagonistak, gizakia izan / ez izan gatazkan bizi direnak eta beldurraren morroi bihurtutakoak. Dazairentzat, aldaketa garai baten biktima zen bere belaunaldia.
Mar
08
05
Ez da Kixotea haize errotetan erraldoiak ikusten dituen bakarra. Txikiarena ere bada, ez denean ere oztopoak ikusi beharra, ez daudenean ere topatu beharra. Literatur klasikoetan unibertsalena euskarara itzultzeko saiakerak egin izan dira urteetan zehar, ia mende batez. Zatika egin da itzulpena, galdu egin dira laginak. Historia kixotezkoa inondik inora itzulpenarena. Ia 400 urteko atzerapenez etorri zen Pedro Berrondorena. Aurten berrargitaratuko da.
Mar
01
05
Gaurko egunez jaio zen, duela 91 urte Oklahoman (AEB). Ez zituen liburu asko idatzi: nobela bat, saiakera liburu bat, hainbat ipuin egunkari eta aldizkarietan. Gehiago ez. Halere, XX. mendeko libururik garrantzitsuenetako bat utzi zuen: The invisible man. Mendearen lehen erdiko beltz, ikusezin eta baztertuen egoera deskribatzen du bere lanetan. Eta garaiko gizartea. Arrakastaren Amerika zuriaren beste aldea. Gaur gogoratuko dute Ralph Ellison.
Ots
22
05
Ez da lehen aldia gai beraz hitz egiteko Laura Freixas (Bartzelona, 1958) Euskal Herrira datorrena. Lizarran eta Barañainen Literatura eta emakumeak titulupean hitzaldi bana eskaini zuen joan den ostegunean. Idazlea, egun La Vanguardia egunkariko zutabegilea, Grijalbo argitaletxeko El espejo de tinta saileko arduraduna izan zen 1994ra arte. Hitzaldien eta berriki kaleratu Amor o lo que sea (Destino, 2005) nobelaren aitzakian aritu gara berarekin solasean.
Ots
15
05
Gerra osteko Alemaniako literatura. Yaltako akordioaren eta Dresden bonbardatu ondoren, II. Mundu Gerra azken fasean sartu zen. Izan zen amaiera bitartean hildakorik, zauriturik, suntsiketarik. Alemania ez zen ekainera arte errendituko, baina gerrak hartuko zuen norabidea erabakita zegoen otsailetik. Literatura, gerra ostean, herri oso baten kontzientzia izango zen. Erruen, akatsen azterketa egingo zuen literaturak. Hor kokatu behar dira 47 taldea eta Uwe Johnson. Alemaniako garai ilun baten lekuko.
Ots
08
05
Ezezagunetik magikoa. Ezezagunetik beldurra. Ezezaguna Afrika. Afrika zokoratua. Sastraka. Herri kultura eta sinesmenetatik abiatuta berezko mundu bat osatu du Amos Tutuolak bere liburuetan. Mundu bat bere adierazteko modu propioarekin. Ingeles traketsean idatzi izana leporatu zioten, garaiko Nigeria anglofonoan kalean erabili izana. Dylan Thomasen babesari esker bere lanak mundura zabaldu ziren arren, ez zuten berezko izaera galdu Tutuolaren lanek. Sinesmen eta irudimenarena.
Ots
01
05
Czeslaw Milosz eta Wislawa Szymborskaren itzala luzea da Polonian. Poesiaren erreferentzia nagusiak izan dira biak ala biak. Azken urteetan, baina, Adam Zagajewski gehitu zaie. Bereziki poesia eta saiakera landu ditu. Frantzian ezagunagoa —Parisen egon zen erbesteratuta—, Bartzelonako Acantilado argitaletxeak haren lanak argitaratuko ditu datozen hilabeteotan. Mende baten eta herri baten sentipena dira beste testuok. Poloniarrena eta XX. mendearena.
