azaroak
Ira 10 06
Kantu egile gisa goretsia, idazle gisa erdeinatua. Abeslari baino lehen poeta, abestiak egiterakoan ere poeta. Mende erdi bete da Leonard Cohenek Let us compare mythologies poema liburua kaleratu zuenetik.
Uzt 30 06
Israelgo Armadaren erasoen ondorioz dira aipagai egunotan hedabideetan Libano eta Beirut. Literatura arloan mugimendu handiko herria da Libano, poeta interesgarrien sorleku. Eurak dira Libano libre, Libano erresistenteko poetak. Eurak gaurko Libano setiatuan. Euren ohoretan.
Uzt 23 06
Wong Kar-Wai zinemagileak Manuel Puig eta haren Boquitas pintadas ditu idazle eta liburu gustukoenak. Paraje hauetan ez oso ezaguna, nor da Kar-Wai liluratzen duen egile hori? Cuernavacan hil zen, Mexikon, 1990eko uztailaren 22an. Atzo 16 urte. Orain gutxi kaleratu dute haren biografia, eta 2004an Argentinako El cuenco de Plata argitaletxea haren lan ezkutukoak argira ekartzeko lanean hasi zen.
Uzt 16 06
Donostiako Meetok argitaletxeak France Preseren poeta esloveniarren poema bilduma kaleratu du berriki (Poemas, 2006). Preseren Esloveniako poeta nazionala da. Otsailaren 8an Preseren Eguna da Eslovenian. 1849ko otsailaren 8an hil zen. Esloveniako kulturaren eguna da otsaileko hori orain. Gaur gutxira arte, haren aurpegia agertzen zen 1.000 tolaretako billeteetan. Hain da garrantzitsua Esloveniarentzat, hain da baliotsua, heroi nazionaltzat daukate. Eta heroi nazionala ez da gerlari bat, ez tenientea, ez koronela: ez zuen armarik hartu. Heroi nazionala poeta da. Pentsamendua eta hitzak ziren haren babesgarri eta ikur. Bere Zdravljica (Brindisa) poema da 1991. urtetik Esloveniako himno nazionala. Garaiko altxamendurako oihu bat, aberriari eta pozari eskainitako amodiozko kantua da.
Uzt 09 06
Xuan Bellok bere herritik, Asturiasetik, begiratzen dio munduari, eta herri horren memoria aldarrikatzen du aurrera begiratzeko ere. Asteon Donostian izan da.
Uzt 02 06
Arrazoi batek edo besteak bultzatuta, idazle asko izan dira historian zehar beren buruaz beste egin dutenak. Maikovski, Plath, Pavese, Rigaut eta Tsvetaeva izan ziren horietako batzuk.
Eka 25 06
1956an kaleratu zuen Allen Ginsbergek Howl poema. Mende erdia bete den honetan, hainbat poema irakurraldi egin dira Beat mugimenduko poema enblematikoena izan zena gogoratzeko. Mila ale inprimatu ziren 1956an. Nola lortu zuen, eta zergatik, XX. mendeko poemarik garrantzitsuenetako bat izatea? 44 orri zituen liburuxka bat zen, eta orduko askori liburu garrantzitsua izateko gorputza falta zitzaiola iruditu zitzaien. Dena arazo eta oztopo zen, eta autoritateek moralgabea zela esan zuten.
Eka 18 06
T.S. Eliot ostean ingelesezko literaturan marka eta hondar gehien utzi duen poetatzat daukate Wystan Hugh Auden (York, Ingalaterra, 1907-Viena, Austria,1973). Ozeano Atlantikoaren bestaldetik zetozen ingelesez idatzitako poesiaren berrikuntzarik nabarmenenak XX. mendean: Elioten beraren edo Ezra Pounden poemak ziren besteentzat bidea zabaltzen zutenak. Audenek, ordea, tradiziotik Yeats arteko zubi berri bat egin zuen. Poesia modernoaren aitatzat daukate askok ondorioz.
Eka 11 06
Ekologista eta poeta izaki, Jorge Riechmanek jarrera aktiboa eta kritikoa erakusten du literaturan zein bizitzan. Hitz jokoa egin eta, dio, abizenak usnaka dabilena dela. Abizena alemaniarra, bera Madrilen jaioa 1962an. Aitonarengandik datorkio abizena. Matematika zientzietan lizentziaduna. Gazterik poemak idazten hasia, beste giza dimentsio bat, politikoa, Espainia NATOtik ateratzeko mugimenduarekin garatu zuen. Geroztik mugimendu ekologistan aritua. Egun, Comisiones Obreras sindikatuko ISTAS (Lan, Ingurumen eta Osasunerako Institutu Sindikala) institutuko liberatua da. Bere burua marxistatzat du (oraindik), konprometitua, egunkaria guraizeekin eta boligrafo gorriarekin irakurtzen duena. Kritikoa.
Eka 04 06
1966ko ekainaren 6an, duela berrogei urte, hil zen Jean Arp, Hans Arp izenarekin ere ezaguna. Eskultura eta pintura lanak egiteaz gain, hainbat poema liburu idatzi zituen. Collage edota eskulturen oinarrian poesia zegoela zioen. Hain aipatua ez izan arren, garrantzitsua da bere obra poetikoa.
maiatza 28 06
Literatura existitzen denetik existitzen da hiria literaturan. Errealak dira literaturako hiri batzuk, fikziozkoak beste batzuk. Hiri irudikatuak dira guztiak.
maiatza 21 06
“Abertzaletasunak bere mitoak sortu dituen bezala”, Ramiro Pinillak bereak sortu ditu Verdes valles, colinas rojas trilogian. Bereak gehiago gustatzen zaizkio. Ramiro Pinilla (Bilbo, 1923) bere liburuetan erakusten duen Getxo horretan bizi da. Andre Mariaren ermitatik gora. Walden izeneko etxean. Berritan Espainiako Kritikaren saria eman diote Ramiro Pinillari. Lan hori amaituta esan zuen orain bazekiela zergatik edo norengatik idatzi zuen.
maiatza 14 06
Uslar Pietri, Arturo izenez, orain dela ehun urte sortu zen Caracasen, Venezuelan. Datozen egunotan haren obra ekarriko dute gogora bere jaioterrian antolatutako saioetan.
Api 25 06
Gaur aurkeztuko du Igela argitaletxeak Gianni Celatiren (Sondrio, Italia, 1937) Le avventure di Guizzardi (Guizzardiren abenturak), Parlamenti Buffi (Erretolika irrigarriak) trilogiako lehen liburua, baina hiruetarik euskaratzeko geratzen zen bakarra. Udazkenean ikusi zuten argia La banda dei sospiri (Denak hasperenka) eta Lunario del paradiso-k (Paradisuko almanaka), biek Igela argitaletxean, Pello Lizarraldek eta Fernando Reyk itzulita. Reyk euskaratu du elkarrizketa hau ere.
Api 18 06
Aita-semeen arteko harremanak aztertu ditu Kenzaburo Oe-k Atarashii hito yo mezameyo liburuan. Protagonistak K. izena du. Europan zehar bidaia bat egiten ari da. Idazlea da. Idazle arrakastatsua. Familia Japonian du. Bera Europan dago, eta familia Japonian: elkarrengandik urrun daude. Bidaiako geltoki batean William Blaken poemak biltzen dituen liburu bat erosten du. Blaken liburuak bidea egiten lagunduko dio, ez Japoniara artekoa bakarrik, bizi-bidaia baizik.