Sei urteren ondoren, bueltan da Xabier Montoiaren inpuingintza. Hamar narraziok osatzen dute Taxiak ez dira inoiz gelditzen bilduma, eta bi emakumeren bizipenek eta ahotsek txirikordatzen dituzte eszenario eta garai desberdinetako istoriook. Egileak usadio duen legez, bizitzaren alde ez-agerikoetan kokatzen dira pertsonaien ibilerak, sentimenduak eta ustekabe gatazkatsuak, egokitzen zaizkien amildegi ugarietako ertzetan artega eta dardaraka ari den ekilibristaren pare. Maitatzeko ezgauza ote diren, galtzen ere traketsak ez ote diren, inoiz gelditzen ez diren taxi horietako bat geldituko balitz ere onerako izango ote litzatekeen zalantza. Montoiaren mundu miresgarria, beste behin, sarean ere osorik irakur dezakezuen liburu honetan.
Bonbak erortzen ari dira Gaza gainean duela bi urte bezala, duela zazpi urte bezala, duela bederatzi urte bezala, duela… 2012an andreasetagudrun agerkari digtalak 10 poeta palestinar garaikideren 20 poema eman zituen, Hedoi Etxartek euskaratuak. Hemen dauzkazue irakurgai, Palestinarekin elkartasunean burututako Biladi Hadi egitasmoko argazkiek lagunduta.
Ez duzue lurrik utzi guk gainean amets egiteko utziguzue zerua haren ordez ikus dezagun utziguzue lehenaldia dagoen bezala beste leku batean
Armiarma.eus berritu dugu, berritzen ari gara. Euskal idazleen aipuak irakurriko dituzu atariaren goikaldean, sartzen zaren aldiro bat. Modu ikusgarriagoan. Eta bilatzailea ere badu atari berrituak. Literaturaren Zubitegian, Euskarari ekarriak gunean, Kritiken hemerotekan eta Literatur Emailuetan egiten ditu bilaketak eta emaitza plazaratzen du ordenatuta. Izan idazle, izan kontzeptu; bilaketaren emaitzak literaturaren sarean murgiltzeko gonbidapena luzatuko dizu.
50 urte dira Herri Gogoa argitaletxeak Lasa Alegria neba-arreben Poema bilduma argitaratu zuela. Liburu horretan, Amaia Lasak “a e i o u berri bat” esatea proposatu zuen, eta Mikel Lasak bidenabar omenaldia egin zien Baudelaireri, Faulknerri edota Poeri. Proposamenez eta omenaldiez harago, bi ahots poetiko berri sortu ziren euskal letretan, gerora ere luzaro iraun dutenak. Orduko hartan kaleratutakoa bere horretan irakur dezakezu orain, baita faksimile formatuan ere.
1921eko maiatzaren 6an jaio zen Vienan Erich Fried idazlea. Londresera erbesteratua, etxearen galera hori eta boterearen aurkako borroka oso presente izan dira haren poemagintzan. Akademia Sekretuaren Egutegiak (1985) bere poematxo bat argitaratu zuen, eta Zer aldizkarian ere ekarri zuen euskarara I. Martiartuk beste bat. Hemen dituzu biak.
Haur baten bizikletaren desagerpena, gertakari bezala, eta gurasoen esku hartzea, keinuak, testosterona eta pultsio oinarrizkoenak bildu zituen, ohiko maisutasunez, Raymond Carver idazleak Bizikletak, giharrak, zigarretak ipuinean. Haren hainbat bildumatan argitaratua, hona dakarkigu gaur narrazioa EHUko Itzulpengintzako ikasle den Leire Vargas Nietok euskaratua.
Duela lau urte utzi gintuen Juanba Berasategi bidelagunak. Zinemagilea, ilustratzailea, sortzaile oparoa eta, ororen gainetik, euskal kulturaren aldeko lan izugarria egindakoa. Lan konprometitu eta eskuzabala. Politikoa eta profesionala. Hori eta gehiago izan da Juanba Berasategi. Oh Euzkadialdizkariko proiektuan hasieratik zegoena, betidanik izan zuen Susa argitaletxea eta literaturarekin harreman estua.
Oihana Aranak Lazunak azkazaletan poema liburua aurkeztu du gaur. Fikzioaren apologia batekin abiatzen da liburua, gogorarazten diguna ez dugula idazlearen bizitzarik irakurriko orrialdeotan, orpoetako arrakaletan zer ezkutatzen duen jakin nahi duenak jai daukala. Jakin-minetik ari zaigun ahots bat irakurriko dugu hemen, eta erreparatuko die gizarteari, zeruko elementuei, harreman sozialei, habitatzen gaituzten espazioei, gorputzari. Poemetako batean bezala, lepoa alanbre artean sartzen du ahotsak beste aldean zer dagoen ikusteko. Hain zuzen ere, jolasa behin baino gehiagotan ageri da liburuan, eta poemek berek asko dute jolasetik, bereziki ironia bidezko jolasetik. Osorik eskaintzen dizuegu sarean.
1937ko apirilaren 26an bonbardatu zuten Gernika. Eta idatzi zaio Gernikari. Idatzi dute euskal idazleek, eta idatzi ere munduan barrena. Faxisten bonbek suntsitutako Gernikan bertan atxilotu zuten Lauaxeta ere, handik lasterrera fusilatu Gasteizen. Gernikari idatzitakoak ekarri gura izan ditugu, gogoratu, eta irakurleari eskeini. 1987ko apirilean Susa aldizkariak Gernika ale berezia plazaratu zuen eta bertan Jose Luis Otamendik, Iñigo Aranbarrik, Mikel Antzak, Edorta Jimenez, Xabier Mendiguren edo Xabier Montoiak idatzi zuten. Nazioarteko idazleen lanak euskaratu eta gerrari lotutako pasarte literarioak argitaratu zituzten.
Poetek Lauaxetari
Esteban Urkiaga Lauaxetari ere asko dira idatzi dioten poetak: Salbatore Mitxelena, Gabriel Aresti, Bernardo Atxaga, Ibon Sarasola, Xabier Montoia, Iñigo Aranbarri, Omar Nabarro, Koldo Izagirre eta bestek idatzitako poemak batuak dauzkagu Lauaxeta fusilatu zuteneko 80. urteurreneko albiste honetan. (gehiago…)
Mila aste igaro dira Literatur Emailuak albistegia bidaltzen hasi ginenetik. 20 urte Literatur Aldizkarien Gordailua martxan jarri genuela, eta apurka apurka –Literaturaren Zubitegia,Kritiken hemeroteka, Klasikoen Gordailua,Basque Poetry, liburu elektronikoak...- literaturaren sarean Armiarma.eus lekua egiten joan da. Armiarma.eusatariari itxura berri bat eman diogu, ematen ari gara. Egunero, aldi oro eduki berriak eskainiko ditu aurrerantzean. Euskal idazleen aipuak, literatur ekitaldien agenda, efemerideak, albisteak eta literaturaren sare honetan aurkitu daitezkeen edukiei loturak eskainiko dizkie, diseinu berri batekin.
Aste honetakoa literaturzaleei bidaltzen diegun 1000. Emailua izango da, liburu berri eta literatur edukiz betea. Mila esker mila asteotan, eta datozenetan ere laguntzeko prest agertu zareten guztioi.
Lehen aldiz, gogoetari eta saiakerari leihoa zabaldu dio Ganbila bildumak 12. alearekin batera, euskal antzerkiak inoiz izan duen begirale, kritikari eta kronista oparoena den Agus Perezen eskutik: hausnarketa eta memoria ariketa da Aititaren betaurrekoak, arte eszenikoak mintzagai hartuta, eta kritikari ofizioaren kontraesanez, zalantzez eta gazi-gozoez diharduena. Liburuaren zati batean, azken hamarkadeten idatzi izan dituen kritiken antologia ere irakur daiteke, garai luze baten erradiografia legez har daitekeena.
Gaizka Sarasolaren bi antzerki obra biltzen dira Zerrakuretan liburuan, Txoriak eta zauriak eta Iluntzen, Mairu Antzerki Taillerrarekin batera idazle lesakarraren ibilbideko azken bi geltokiak. 2016ko Erleak, satorrak, beleak liburu gogoangarri hartan bezala, oraingoan ere egilea partaidea den komunitatea topatuko du irakurleak: gaurko jendartearen galderak, gogoetak eta zalantzak, gozamenerako eta hausnarketarako, surrealismoz eta absurdoz jantziak.
Jon Gerediaga aski ezaguna izango du poesia maite duen irakurleak, obra luze baten egile, eta ahots poetiko propio baten jabe baita. Teatroaren alorrean ere, ibilbide emankor bateko protagonista da aspalditik, ia beti Antzerkiola Imaginarioaren baitan. Oraingoan, Ganbila bildumaren 10. alean, Dama lana proposatzen digu Gerediagak: Edith Södergran poeta istorioaren motor bilakatuta, poesiari loturiko kezkarik sakonenak teatroak ezinbestekoak dituen ezaugarriekin uztartuta eskaintzen dizkigu, dramaturgiagintza sakontasunez ezagutzen duenaren arteaz: umorea, absurdoa, parodia, bufoitasuna, edertasuna eta egiarik ilunenaren bilaketa amaigabea.
XX. mendeko ingelesezko poesia lirikoan maisu-maistren artean Edna St. Vincent Millay estatubatuarrakk leku berezia du dudarik gabe. Poesia lirikoari jarraiki, ni poetikoaren sentimendu barnekoak agertzen dira bere poesian, edertasunez adieraziak beti ere. Haren esku eta teknika poetiko paregabearen bidez ontzen ditu poesiaren historiako gai klasikoak, hala nola, amodioa, heriotza, haurtzaroa. Begirada feminista ere berezkoa du, baina aldarrikapen argi moduan bainoago hainbat gairen tratamenduan eta begiradan dago bere feminismoa. Bere garaiko beste zenbait poetaren aldean, forma klasikoagoak erabili zituen, nagusiki forma neurtu eta errimatuak baliatuz, eta eskema metrikoak eta errimak errespetatu ditu itzulpenean Ana Moralesek trebetasun miragarriz. Millayren poesia formaz klasikotzat eta edukiz moderno eta apurtzailetzat jo izan da, eta kontraste hori da haren poesiaren ezaugarri behinenetako bat. Goi mailako poesia, orain arte euskaratuak zeuden zenbait ale solteri segida ematen dien kaier honetan irakur dezakezuna.
