Api
25
07
Bileterik gabe poemarioarekin plazaratu zen 1985ean Jon Mikel Arano. Bileterik gabe, apika, baina esateko gauza askorekin. Ahots indartsua, sujerentea, freskoa zekarren, Malezia sorta (Susa, 1990) bere poema liburuetan berretsi zuena. “Heriotza baina harago/ sugeak bizirik dirau / nerbioak esnatzen zaizkio, / era honetara, ez alferrik!, / maite zaitut gogoan ez / zaitudanean ere, / idazten dizut zoritxarreko, / ezin lortu askamina.” Zoritxarrez ez, zorionez idatzi idazten du. Irakur ezazu Bileterik gabe.
Api
22
07
Nobela grafikoaren alorrean azken urteotan nabarmendu den sortzaile garrantzitsuenetakoa da Alex Robinson (New York, AEB, 1969). Bere pertsonaiek arrakasta dute helburu, baina gutxi dute super heroitik.
Api
19
07
Zolitasun eta indar espresibo berezia dute Beñat Sarasolaren poemek. Ozar eta jostaria batzuetan, arraitasun sotilekoa besteetan, kitzikaria gehienetan. Kaxa huts bat du izenburua Beñat Sarasolaren (1984, Donostia) lehen liburuak, eta Xabier Gantzarain lagun duela aurkeztuko du bihar apirilak 20 (ostirala) 11:00etan Donostiako Udal Liburutegiko Sotoan. Kaxa ziztrin batean kabitzen ahal diren gauza eta auzien bilduma erakutsi digu, ironiaz eta zirtoz gerturik.
Api
15
07
Iheskor eta sinplea: bere poesia. Bizi poza eta malenkonia: bere poesian. Biak ala biak uztartzen dira Sandro Pennaren (Perugia, Italia, 1906-Erroma, 1977) poema laburretan. Hil zela hiru hamarkada bete direnean, Lumen argitaletxeak “Croce e delizia” eta “Stranezze” argitaratu ditu, gaztelaniaz, bilduma bakar batean.
Api
11
07
Duela 30 urte, 1977ko apirilaren 11n, hil zen Jacques Prevert, XX. mendeko Frantziako idazle handietarik bat. Surrealisten mugimenduan aritua, Raymond Queneau, Louis Aragon, Yves Tanguy eta Marcel Duhamelekin, haiengandik urrundu eta antzerki eta zinemagintzan jardun zuen. Paroles bere lanak literatur mundua astindu zuen. Herri hizkerara hurbildutako poemak, irudi eta umore surrealistak, eta hitz jokoak… Poetaz gain, gidoigilea ere izan zen, eta hala filmetarako nola antzerki taldeentzat gidoigile eta eszenografo lanak ere egin zituen. Frantziako XX. mendeko kantaririk esanguratsuenek, bestalde, abestu dituzte bere kantu eta poemak. Ez da maizegi euskaratu haren poesia; argitaratu ez, bederen. Kantagintzarekin lotuta ageri zaigu pare bat aldiz: Julen Lekuonak Hosto hilak ospetsua euskaratu zuen, eta berriki Joseba Tapiak argitaratu du Koldo Izagirrek euskaratutako Umearen ehiza kantua. Horrez gain, Maiatz aldizkarian agertu ziren Maitasun hau poema, Mayak itzulia, eta Afusilatua, Joseba Sarrionandiak euskaratua. 1990ean, berriz, bere hiru haur poemen zatiak (Ogia, Xoria eta haurra, Ttitta-Purra) kaleratu zituen Herria aldizkariak. Hemen dituzu denak. (gehiago…)
Api
11
07
Omar Nabarroren bigarren poema-liburua, Egutegi esperimentala, konfirmazio bat da. Bere ez-kristautasunetik, literatura eta poesiaren fedean “konfirmatzen” baita Omar Nabarro, poema liburu bikain honekin. Susa argitaletxearekin 1986an kaleratua, sarreran egileak berak dioena adierazpen nahikoa da: “Idatzitako edozertan datza mezu ideologikoa. Poemotan baita. Askok, ostera, ukatu egiten du egia hain sinplea. Poema “zuzenki” politikoa denean “politikotzat” jo eta estigmatizatu egiten dute. “Zuzenki” politikoa ez denean, orduantxe ei da “ez politikoa” eta, beraz, artistikoagoa edo literarioagoa. Kakazaharra!“. Murgil zaitez Egutegi esperimentala honetan.
Api
08
07
Duela 50 urte taularatu zen lehenengoz Samuel Becketten “Fin de partie” antzerki lana, eta Parisko Pompidou zentroak Becketten lanei eta eraginei buruzko erakusketa antolatu du.
Api
04
07
“Hitzez, hotsez, /egunerokotasuna / disfrazatu behar dugu. / Hitzez, hotsez, / mediokritatea ahazteko“. Hitzez eta hotsez betea dago Hirustea (Susa, 1986), Aitxus Iñarraren poema liburua. Baina inola ere ez mediokritatez. Egunerokoaz bai, eta egunerokoa ez ezik betierekoa ere badiren hirustaren hiru hostoen isletatik: heriotza, bizitza, amodioa. Poema motzetan, hitz justuez —zehatzez, alegia— mugitzen da Iñarra sentimenduen zelaian. Osorik irakur dezakezu Hirustea.
Api
03
07
Oholtzarako lanekin dator, oraingoan ere, Klasikoen Gordailua: Etienne Decrept baionesaren Maitena, Amatxi eta Semetxia obrekin. Decrepti buruzko aurkezpen-artikulu ederra idatzia duen Joxemiel Bidadorrek dioenez, “euskal operaren barruan lehenbiziko urratsak eman zituztenen artean, zalantzarik gabe, Etienne Decrept geneukake, nahiz, bati baino gehiagori, operagile baino, idazle soila iduri”. Baionan jaioa 1868ko azaroaren 1ean, margolari eta dekoratzaile aritu zen, lanbidez, bizilekua Bidarten izan zuen Decreptek. 1938ko maiatzaren 8an hil zen, Baionan, Euskaltzaleen Biltzarreko lehendakari izandakoa, Charles Colin musikariarekin batera euskal operaren hastapenak ezarri zituen idazlea.
(gehiago…)
Api
01
07
Gaur ehun urte sortu zen Euskal Esnalea bazkuna, 1907ko apirilaren lehenean. Bazkunak, 1908an, Arturo Kanpion zuzendari eta Gregorio Mujika arduradun zituela, izen bereko aldizkaria kaleratu zuen. Garai hartako idazle garrantzitsuenetako zenbaitek “Euskal Esnalea”-n argitaratu zituzten euren lanak.
Mar
28
07
Juan Ignazio Uranga idazlea dakar aste honetan Klasikoen Gordailuak: bere antzerki-lanak, zehazki. 1863an Errenterian jaioa, Donostiako Lore Jokoetan 1887an saritutako Urtearen lau erak poemarekin plazaratu zen, eta olerkigintzan jarraitu zuen, baina bere literatur lan nagusiena antzerkigintzaren alorrean egin zuen. Hala antzeztokietan jokatutako lanak (Aritzaren zumo gozua, kasu), nola aldizkarietan —Euskal Erria-n eta Euskal Esnalea-n— argitaratutako bakarrizketak.
(gehiago…)
Mar
27
07
Urtero, martxoaren 27an Nazioarteko antzerki eguna ospatzen da. Urtero, munduko antzerkigile batek manifestu bat idazten du egun honetarako. Urtero, manifestua euskaratu eta gurean ere irakurri egiten da antzerkiaren inguruko manifestu hori. Aurten, Muhammad Al-Quasimi sultan xekeak idatzi du agiria, eta Mikel Martinez aktoreak euskaratu du.
(gehiago…)
Mar
25
07
Liburu dendetan aurki daitezkeen perla horietako bat da Yasunari Kawabataren (Osaka, 1899- 1972) Primera nieve en el monte Fuji liburua. Bellacquak argitaratu du, gaztelaniaz, Nobel saridun japoniarraren hamar narrazio biltzen dituen bilduma hau. Ibon Uribarrik Kawabataren Loti ederrak itzuli zuen iaz. Haren ipuinen ederraren adibide bat da honako hau.
Mar
21
07
1937ko martxoaren 21ean argitaratu zen, orain 70 urte, Loretxo-ren 11. atala Eguna egunkarian. Loretxo, eleberri-edestia, Zarauzko gudari kementsuei gelgarri eta maitasunez eskainia, Mendi-Lautak idatzia. 11.a eta azkena izan zen atal hura, eta amaitu gabe gelditu zen eleberria. Txomin Arruti Mendi-Lauta idazleak Loretxo neskatila gaztea eta Jon euzko gudarosteko gudariaren arteko harremana kontatzen ziharduen, Espainiako 36ko gerra tarteko zela, hala fikzioan nola errealitatean. Eta kontakizuna eten egin behar izan zuen. Osorik eskaintzen dizkizuegu jarraitu ez eta bestela inoiz argitaratu ez diren Loretxo-ren hamaika atal horiek. (gehiago…)
Mar
21
07
1986an plazaratu zuen Ihesi poema-liburua Txema Kartxik. Uda hartan Orgasmo Beltza ipuina kaleratua zuen Susa aldizkarian, eta gerora ere narratibaren bidea landu du (Triangulo hautsia, 1998; Bi ipuin harrigarri, Elkar 1999; Sei lore, Susa 2001). Baina poesiarekin plazaratu zitzaigun. Amorrazioaren eta etsipenaren arteko mugan dabilen poema liburuarekin. Hemen daukazu Ihesi liburua.