Api
04
13
Duela sei urte Inter porcos kontakizun bilduma plazaratu zuen Lucien Etxezaharretak (Maiatz, 2007ko apirilaren 9an), orain sarean osorik eskaintzen dizuguna. Narrazio askoren egilea da Lucien, baina bilduma osatzeko “kronika aberezaleak” bildu zituen: lehen zortziak 1982tik 1987ra bitartean Maiatz aldizkarian agertuak eta azken seiak 2004 eta 2007 artean. Liburuari izenburua Margarita inter porcos kontakizunetik datorkio, eta hauxe aitortzen digu bertan: “Zerriak maite ditiat beste batzuek katuak maite dituzten bezala”. Hain zuzen ere, zerri hegalari batek apaintzen du liburuko lehen orrialdea.
Api
02
13
Bederatzigarren edizioa egingo du Literaldiak Bartzelonako Euskal Etxean, apirilaren 5ean hasi eta apirilaren 26ra bitartean. Karmele Jaio, Harkaitz Cano eta Hedoi Etxarte beren liburu berriez mintzatuko dira eta Joseba Sarrionandiaren saiakeraren katalanezko itzulpena aurkeztuko dute. Sant Jordi egunean Harkaitz Canok eta Kirmen Uribek Twist eta Mussche nobelak sinatuko dituzte Rambletan. Eta Mugaldekoak musika taldearen kontzertua izango da larunbat honetan.
Mar
27
13
Scott Fitzgeralden azken kontakizunetako bat da Hamarkada galdua (1939), hil baino urtebete lehenago idatzia eta Esquire aldizkarian argitaratua, garai hartako lan gehienak bezala. Iñigo Roquek euskaratu zuen abenduan Xerezaderen Artxiboan entzungai ipintzeko. Elipsiz betetako ipuin autobiografikoa da; Scott Fitzgeralden esaldi hau, adibidez, pertsonaia nagusiarena ere izan zitekeen: “Urte luzez mozkorrik egon nintzen, eta gero hil egin nintzen”. Scott Fitzgeralden ipuin laburren bilduma bat prestatzen ari dira Garazi Arrula eta Iñigo Roque.
Mar
27
13
Urtero, martxoaren 27an Nazioarteko antzerki eguna ospatzen da. Urtero, munduko antzerkigile batek manifestu bat idazten du egun honetarako. Sarritan, manifestua euskaratu eta gurean ere irakurri egiten da antzerkiaren inguruko mezu hori. Aurtengoan Dario Fo idazleak idatzi du agiria, eta Iñaki Iñurrietak euskaratu du. Euskal antzerkilari batzuen artean manifestua bideoan grabatu dute Bilboko Pabellon 6 aretoan.
Mar
20
13
Mikel Tabernak martxoaren 21ean nobela berria aurkeztu aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean. Denetik saltzen da Alkasoroko Bentan, eskuinean baitauka denda eta ezker aldean taberna; beraz, handik igarotzen dira herriko biztanle guztiak, orain ez bada gero. Bentako semea da Martin Irazoki, nobela honen kontalaria, gaztaroko hogei urteen berri emango diguna, eta gisa horretan herri oso baten erretratua. Gaztetan 1975eko garaiak bizi izan zituen belaunaldiaren kezkak eta ibiliak kontatzen ditu nobelak: lehen sexu jolasak, unibertsitatea, kontzientzia politikoa, ikurrina, gurdia zibilak…
Mar
15
13
Japoniako literatura proletarioa deitutakoaren idazle behinena da Takiji Kobayashi. Obra laburreko idazlea –29 urte zituela hil zuten torturaturik–, langile klaseak eta mugimendu obrero eta komunistak 1920ko hamarkadan bizi izan zituenak kontatzen ditu bere literaturak. Japoniako historian data lazgarria da 1928ko martxoaren 15a; egun hartan hasi eta hilabete batzuetan milaka lagun atxilotu zituzten, torturatu eta, epaiketa luze baten ondoren, zigor gogorrak ezarri. Senki (Bandera Gorria) aldizkarian 1928-03-15 kontakizuna argitaratu zuen Kobayashik, gertakari haiek azaltzen. Hiromi Yoshidak ekarri du euskarara, ez ingelesez, ez espainolez, ez frantsesez aurki ez daitekeen lana.
Mar
06
13
Errealitatea eta fikzioa josiz eta urratuz, pintoreak autoerretratua margotzen duen gisan idatzi du Miren Agur Meabek nobela berria: Kristalezko begi bat. Martxoaren 7an Donostiako Udal Liburutegian aurkeztu aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean. Amodiozko haustura batek eragindako minetik ihesi, bolada baterako Landetara joango da, adiskide batzuek utzitako etxera; eta han, idazten hartuko du sosegua, bizitzako galerei, bere izateari, desamodioari eta askatasunari, idazkuntzaren zentzuari buruzko gogoetak paperera ekarri ahala.
Ots
28
13
Maiatz argitaletxeak duela hamabost urte, 1998ko apirilean plazaratutako ipuin bilduma da Botoiletan, sarrera batez eta hamaika kontakizunez osatua. Antton Lukuren liburu hau “mugaz haratako Euskal Herrian urte frankotan idatzi den hoberenetako bat, modernoenetariko bat” da, Aingeru Epaltzaren arabera. Nolakoa da agertzen duen gizartea? “Antzaldatze bizian abiaturik, molde zaharrak arruntik baztertu ez eta berriak guztiz onartu ez dituena”. Orain sarean osorik eskaintzen dizkizugun ipuin hauek, errekaren osinean, botiletan gorde izandakoak dira: ustekabean aurkitutako altxorra.
Ots
19
13
Gaurko egunez, 1988ko otsailaren 19an, ordu biak laurden gutxitan Rene Char hil zen Parisen. Urte hartako apirilean Maiatz aldizkarian Zazpi poema euskaratu zituen Itxaro Bordak. Eta sarrera lagungarria egin zion Aurelia Arkotxak: “Rene Charrengana lehen aldiz hurbiltzen denak sekulako inarrosaldia sentitzen du (…). Errana izan da idazle zaila dela, baina insistitzen baldin badugu, poetaren munduan sartzen baldin bagara, ohartuko gara hermetismoa gure buruan dagoela bakarrik, guk erabiltzen ditugun hitzen eta hitz multzoen higaduran. Rene Char irakurtzean, kolpez mundu sortu berri baten dentsitatean, bortizkerian, biziaren lehen daldaran, edertasunetik jalgitzen den pindarrean sartzen gara”.
Ots
14
13
Fantasia edo fikzio errealistikoa generoko kontagintzan ezaguna da Ursula K. Le Guin idazle amerikarra. Jasone Larrinagak Legez kanpokoa ipuina euskaratu zuen iazko urrian, Bilbo Hiria Irratian grabatu eta Xerezaderen Artxiboan entzuteko eskaintzearren. Orain irakurtzeko daukazu Euskarari Ekarriak gunean. Mutiko bat du protagonista, basoaz haratago erresuma berezi bat aurkitu duena.
Ots
07
13
Itxaro Bordak 1984an plazaratu zuen bere lehen liburua, eta poema bilduma harexekin abiatu zuen Maiatz elkarteak argitaletxea, 1982an aldizkaria sortu eta bi urte eta erdi geroago. Bizitza nola badoan osorik eskaintzen dizugu sarean, hitzaurrean Itxarok idatzitako lerroak gogoratuz: “Hogei eta bost urte konplitzearekin, ohartu naiz zahar aire gaizto bat hartu nuela. (…) Hamarkada luze honetan poema ergel batzuk izan ditut nire biziko urrats bakoitzaren lekuko. Batzuk, zorionez, suaz erre nituen ekain eguzkitsu desesperatu batean, besteak hor ditut mila liburu eta paperen artean galduak. (…) Zuentzat zenbait poema hautatu ditut”.
Ots
06
13
Ez obeditu inori nobela argitaratu zuen Mikel Peruarenak 2009an, Angiolillo anarkistak Arrasaten Canovas del Castillo agintari espainiarra hil zuen sasoian girotua, Erreginak udako oporrak Donostian egiten zituen garaian, XIX. mendeko azken urteetan. Nobela haren bizkarrezurra eta adarrak eraikitzeko baliatutako gaiak sarean ipintzen ari da orain Peruarena Liburu berdea gunean. Nobelan sartu ezin izan zuten gaiak, edo nobelan iradoki soilik egiten direnak, eta baita ere nobelaren arrazoiketa, argudio eta trama batzuk azaltzen dituztenak.
Urt
30
13
2011ko azaroaren 2an abiatu zuen Susa argitaletxeak ebook salmentarako plataforma. Baziren merkatuan eta inguruan eredu zenbait, baina Susak berea landu eta asmatu zuen: DRM giltzarraporik gabekoa eta 3 euro (+BEZ) ale bakoitzaren salneurria, 2 euro idazlearentzat eta 1 argitaletxearentzat.
(gehiago…)
Urt
28
13
Antzerki idazlea eta zuzendaria izan zen Imanol Elias (1936-2013), baita ere historia zalea. Antxieta taldea sortu zuen, eta ondoren Azpeitiko Antzerki Topaketak. Obra askoren egilea zen Elias, hogei inguru, Loiolako Herri Irratirako egindako pieza laburrez gainera. Bi obra dituzu sarean: Zirt edo zart (komedia), 1986an Egan aldizkarian argitaratua; eta Bi ahoko ezpata (Arturo Kanpionen legenda batean oinarritutako drama), 1985ean Antzertin argitaratua.
Urt
24
13
Jeinu bat izan zen Denis Diderot. Drama burgesaren sortzailea, nobelagile berritzailea (Jacques le fataliste et son maître), saiogile aparta eta Encyclopédie erraldoiaren arduraduna. Urriaren 5ean beteko dira 300 urte Diderot jaio zela eta Frantzian ekitaldi ugari izango dira urte osoan. Iñaki Iñurrietak lau ipuin itzuli zituen 1995ean Hau ez da ipuina izenburupean (duela lau urte eman genituen sarean). Orain Pedro Diez de Ultzurrunek euskaratutako Teosofoak (“menturaz filosofia mota denik eta bitxiena”) digitalizatu dugu, 1998an argitaratua. Saiatuko gara urrian ekartzen Rameauren iloba nobela elkarrizketazkoa eta satirikoa, Joxan Elosegik 2005ean itzulia.
