Abe
31
06
1936ko abenduaren 31n hil zen Miguel Unamuno. Bilbotarra, euskalduna, XX. mendeko idazle eta pentsalari espainol garrantzitsuenetakoa da. Bere bizitzaren estreinako urteetan euskal munduari lotua ageri bada ere, Espainiako kultura eta gizarteko eragile bihurtu zen Unamuno, 1890eko hamarkadatik aurrera. Espainiako gorabehera sozial eta politikoetan eragina izan zuen Salamancako Unibertsitateko Errektoretzatik, Primo de Riveraren garaian erbestetik eta bere bizitzaren amaieran Madrilgo Gorteetatik, II. Errepublikaren garaian. Euskarazko bere hiru lan dakarzkizugu bere heriotzaren 70 urte betetzen diren honetan: Abel Sanchez, Laino eta Unamuno Rizal-i begira. (gehiago…)
Abe
30
06
Abenduaren 28an hil zen Jose Maria Etxaburu Kamiñazpi, 93 urte zituela. Hogei urte zituela, herriko berriak idazten hasi zen Ekin aldizkarian eta, ondoren, Euzkadi egunkarian kolaboratu zuen. Gerra amaitu ostean, 1957an, Zeruko Argia aldizkarian hasi zen. Goiz Argi, Karmel, Anaitasuna, Jakin eta El Bidasoa aldizkarietan ere argitaratu zituen bere lanak. Haren liburu sonatuena 1936tik 1940ra bizitakoen oroitzapenak bildu zituen Neure lau urteko ibillerak da. 1963an idatzia, 1989ra arte ez zen argitaratu Auspoa sailaren baitan. Berau osorik irakurtzeko aukera eskaintzen dizugu.
Abe
29
06
1984ko Irun Hiria saria irabazi eta 1985ean argitaratutako Joannes D’Iraolaren poemak liburuarekin plazaratu zen Patziku Perurena idazlea. Ahots oso berezia, herri literaturatik eta ahozkotasunetik bezala klasizismotik edaten duena, beste hiru poema liburu argitaratu ditu: Emily (Elkar, 1987), Iraingo apaiz gaztearen Kantutegi zaharra (Elkar, 1988) eta Isileko kantak (Pamiel, 1993). 2000. urtean publikatu zen bere olerkien antologia, XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman. Hauxe duzu.
Abe
21
06
Denbora, nostalgia (Baroja, 1984) poemario kaleratu zuenetik, lekua irabazi zuen euskal poemagintzan Felipe Juaristik. Orain arte kaleratu dituen hurrengo lau poema-liburuetan sendotu den lekua. Hiriaren melankolia (Baroja, 1986), Laino artean zelatari (Alberdania, 1993), Galderen geografia (Alberdania, 1997) eta Begi-ikarak (Erein, 2004). Susa argitaletxeak XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman Felipe Juaristiren poemen antologia kaleratu zuen, orain osorik eskaintzen dizuguna.
Abe
21
06
Orain arte XIX. mendearen erdi aldean L. L. Bonaparteren enkarguz burututako Biblien itzulpen garrantzitsuenen artean Duvoisinena bakarrik eskaini izan bada ere, gaurkoan haren parekoa den beste bertsio bat jarri nahi du Klasikoen Gordailuak sarean. Hona hemen, bada, J. Antonio Uriarte bizkaitarraren gipuzkerazko lan erraldoia dastatzeko zerukoa bezain bide zuzena: Biblia (1), Biblia (2), eta Biblia (3) (1858-1859, 2004).
Abe
15
06
1856ko abenduaren 15ean argitaratu zuen La Revue de Paris aldizkariak Madame Bovary-ren azken emanaldia, III. ataleko 7-11 kapituluak. Eleberria amaitua zen. Ez erabat osorik emana, hala ere. Abenduaren 1eko emanaldia irakurri zuenean, Flaubert ohartu zen zati bat moztu ziotela —scéne du fiacre deitutakoa, kotxean promenada egiten dutena Leon Dupuis eta Emma Bovaryk—, eta gutuna idatzi zien aldizkariaren zuzendariei (Du Camp eta Laurent-Plichard jaunei) kexua azalduz. Abenduaren 15eko emanaldiarekin batera Gustave Flauberten oharra argitaratu zuten non idazleak mozketa horren berri ematen zuen, ardura ez zela berea izan gaztigatuz. (gehiago…)
Abe
14
06
Karlos Linazasororen poemen antologia bildu zuen XX. Mendeko Poesia Kaierak bildumak. Literaturako arizalea, poesia generoan lan handia egina da Linazasoro, baina baita beste generoetan ere, eta beti ere literaturaren itsasoan sakonera jotzen. Jardun ez zalapartasukoa, 1991koa du lehen poemarioa, Udazkeneko karabana erratua (Elkar), eta urte berekoa lehen narrazio liburua ere, Eldarnioak (Erein). Geroztik, bederatzi narratiba liburu, haur eta gazte literatura, antzerkia, aforismoak, saiakera eta sei poema liburu, antologiaz gain. Azkena 2005ekoa, Denbora aleak (Pamiela). Linazasororen antologia osorik eskaintzen dizugu.
Abe
06
06
Ezohiko eskaintza honetan Klasikoen Gordailuak Antonio Maria Labaien idazle emankorraren teatro-lanak jarri nahi ditu sare-ibiltarien eskutan. Komediak, drama historikoak, bakarrizketak…, tolosarraren idazlanak beti dira interesgarri. Hona hemen haietako hemeretzi: Txinparta buruzagi (1921), Ostegun gizena (1930), Euskal-eguna (1931), Maya (1932), Mateo Txistu (1932), Iparragirre (1933), Galtzaundi (1935), Gizon bizarpeituti eta emazte bizartsuti… (1935) , Iruñxeme (1935), Muga (1954) , Lurrikara (1955) , Jostuna (1956) , Petrikillo (1956), Jokua ez da errenta (1960), Malentxo alargun (1962), Domenjon de Andia (1965), Kalifornia ku-ku (1967) , Pestaburu (1967), Agarren seme… Ismael (1970). Labaien gerraurreko eta gerraosteko literatura lotzen duen egileetarik jo daitekeen neurrian, aukera hau baliatu nahi dugu hemendik aurrera Klasikoen Gordailuak 1937az geroztikako lanak sareratzen hasiko dela iragartzeko.
Abe
05
06
Edorta Jimenez idazlearen heteronimoa da poesian Omar Nabarro. Eta Edorta Jimenez narradore eta saiogile bikaina izanik, poeta handia da Omar Nabarro, eta obra oparokoa: Itsastxorien bindikapena (Susa, 1984), Egutegi esperimentala (Susa, 1985), Gizaeuropa (Joseba A. Urizarrekin batera, Susa, 1986), Gaua zulatzen duten ahausietan (Susa, 1987), Odoleko eskifaia (Elkar, 1989). XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman Omar Nabarroren obraren antologia bat bildu zuen Susa argitaletxeak, 2001ean.
Abe
01
06
Duela 150 urte Madame Bovary zatika argitaratzean, nobelaren bosgarren emanaldia eskaini zuen La Revue de Paris aldizkariak 1856ko abenduaren 1ean, eleberriaren III. zatiko 1-6 atalak, hona ekarri ditugunak. Emma Bovary mintzo zaio Monsieur Leoni: “Ni zaharregia naiz… zu gazteegia zara…, ahantzi nazazu!”. Baina maitaketan jarraituko dute: “Hain zeharo galdurik zeuden elkarren gozamenean non, han, beren etxe partikularrean zirela uste baitzuten, eta bertan bizi behar zutela hil arte, bi ezkonberri eternalen gisa”. Hamabost egun barru ekarriko dugu nobelaren amaiera.
Aza
23
06
Juan Antonio Mogelen idazlanei berriro ere helduz, Klasikoen Gordailuak hiru izenburu berri dakartza oraingoan. Ipuinak bezala identifikatu bildumak eibartarraren alegia edo fabula ezagun guztiak (laurogeita zortzi, orotara) biltzen ditu bere baitan, hitz lauz zein hitz lotuz idatzi-moldatuak. Mogelengan ohikoegia ez bada ere, haren Konfesio ta komunioko sakramentuen gañean erakasteak (1800) izeneko liburua gipuzkeraz idatzia dago eta alderdi guztietatik biziki interesgarria den “Erakurle euskaldunari itz-aurrekoa” darama hasierako orrialdeetan. Gaurko eskaintzarekin amaitzeko, Paskalen Gogamenak (1899) edo direnak (hamabost baino ez, eta ez frantsesak idatzitako interesgarrienak, tamalez) luzatzen dizkigu eibartarrak bizkaieraz.
Aza
15
06
Sei poema liburu plazaratu ditu Itxaro Bordak 1984an Maiatz argitaletxean Bizitza nola badoan kaleratu zuenetik: Krokodil bat daukat bihotzaren ordez (Susa, 1986), Just love (Maiatz, 1988), Bestaldean (Susa, 1991), Orain (Susa, 1998), Hautsa errautsa bezain (Maiatz, 2002). Prosan bezalaxe, poesian ere indartsu eta ausart ageri da Borda, bere mundu bakarretik mundu anitz lantzen dituena. 2000. urtean bere poemen selekzio bat kaleratu zen XX. Mendeko Poesia Kaierak bilduman.
Aza
14
06
Hamabosteroko maiztasunari jarraiki, 1856ko azaroaren 15ean eman zuen argitara La Revue de Paris aldizkariak Madame Bovary-ren laugarren emanaldia, hementxe eskaintzen dizueguna. Emanaldi honetan liburuaren II. zatiko azken hiru kapituluak, 13, 14 eta 15. atalak, publikatu zituen
Aza
10
06
1956ko urrian, orain 50 urte, jaso zuen Nobel saria Juan Ramon Jimenezek. Poeta espainiarraren lanak, ordurako, irakur zitezkeen euskaraz. 1953an Bingen Ametzagak euskaratutako Platero ta biok argitaratu zen Uruguain, eta 1955ean Gabriel Arestik Euzko-Gogoan Ezerez poema euskaratu zuenetik, gerora beste hainbat poema euskaratu dituzte Nemesio Etxanizek, Juan San Martinek, Luis Mari Muxikak eta Sabin Muniategik. Platero y yo lanak ere ezagutu du beste itzulpen bat, ez osoa: Emilio Masek 31 atal euskaratu eta El Bidasoa astekarian argitaratu zituen 1956-57an. (gehiago…)
Aza
03
06
Alua mundua! blogean, argitaratutako liburu guztiak pausatzen ari da Hasier Etxeberria. Besteak beste, bertan topa ditzakezu PDF formatuan: Arrainak ura baino (1999), Karramarroaren aztarnak (1997), Inesaren balada (2002), Estatua baten historia (1987), Bost idazle (2002) edo Patri maitea (2003), beste hitzaldi, artikulu eta gastronomi liburuekin batera.
