Ira
23
04
Bizitza honek lau ertz ditu / Lau ertz ditu ene pentsamenduak ere / Eta denboraren diktadurak / Geroaren aldabak apurtu dituelarik / Zure ametsaren sabelean bizi nahi nuke. Ziegako lau ertzen barnetik idatzitako poema liburu eder batekin plazaratu zitzaigun 1996an, Susa argitaletxearekin, Mikel Ibarguren: Hemen gauak lau ertz ditu. Espetxean eta espetxetik egina, baina, ahotsa goratu gabe, irudi ederren bitartez paretak gainditzen zituen poemak dakartzana. 2002an kaleratu zuen bere hurrengo liburua, poemarioa hau ere: Deserriko karrikak.
Ira
16
04
Ustela Saila bildumako liburuak sarean jartzean eskaini genuen sail hartan mustu zen poeta bat: Rafa Egiguren. Liburua Txipiroiren bat edo beste zen, 1981ekoa. Lan hark poeta zorrotza erakutsi zigun, ironia oso fin batez jantzia, dotorea. Bere bigarren poemarioak, aste honetan eskaintzen dugunak, baietsi zuen: Mugarrien garraioan. 1986an kaleratu zuen Susa argitaletxearekin. Gerora, urte hainbat "isilik" eman eta gero, eleberria plazaratu zuen 1990ean Ereinekin, berak oso ondo ezagutzen duen mundu batean kokatua, Txinan: Ilargia putzuan ageri. Eremu horretakoa, VII-X. mendeetako poema txinatarren itzulpen ederra eskaini zigun 2003an: Mandarin dotore disko-liburua. Lana Jose Luis Zumeta artista eta Joserra Senperenarekin musikariarekin batera egindakoa, Paper Hotsak-ek kaleratu zuen.
Ira
09
04
Ideia Zabaldu Tour zen, osorik, 1995ean Negu Gorriak taldeak Europan zehar egin zuen biraren izena. Taldeak jada tokia lortua zuen euskal musikagintzaren eremuan, eta ez soilik musikarenean, eta euren kantu eta aldarrikapenak Euskal Herrian ez ezik Europan zabaltzeko bira luzea egin zuten. Garbiñe Ubeda kazetaria haiekin joan zen, haiek bizitakoak bizi zituen, eta liburu batean jaso argazkiz hornituriko kronika bizi batean, kontzertuak bai, baina haien ingurukoak ere jasotzen direla, eta Europan bisitatzen dituzten tokien eta hango mugimenduen berri ere jasotzen dela. Osorik daukazu orain.
Ira
02
04
Orain 25 urte, 1979ko abuztuaren 31n zendu zen Celso Emilio Ferreiro, literatura galegoaren XX. mendeko ahotsik gorenetako bat. Bere garaiko seme, poesia sozial-errealistaren eremuan ezaguna baina beste hainbat alor jorratutakoa, euskarara 1984an ekarri zen estreinako aldiz, literatur aldizkarietan. 1984ko maiatzean Korrok aldizkarian, 3. zenbakian, Harrizko gau luzea bere poema ezaguna argitaratu zen, eta Kandela aldizkariaren 2.ean Jon Iñaki Lasak Neno orfo con cabalos ao fondo eta Credo itzuli zituen. 1988an, Euskal Idazleen Elkartearen ekimenez eta Galeuscaren baitan, Ferreiroren 14 poema euskaratu zituen Jesus Etxezarragak, Gabriel Aresti eta Salvador Espriuren antologia batekin batera hiru hikuntzatan prestaturiko edizio batean argitaratu zirenak, Ereinek argitaletxearekin. 1991n, azkenik, eta Galiziako Letren Egunaren karietara, Joseba Sarrionandiak itzulitako poemekin egindako Poemas naufragos elebiduna kaleratu zuen Susak —eta bertan Celso Emilio Ferreiroren Itsaso aurrean etzunik poema—, eta bere aldizkariaren 27. zenbakiaren separata gisa banatu. Poema guztiak jarri ditugu irakurgai, eta baita Ereinen Antologia libururako Xose Maria Alvarez Caccamok egindako hitzaurrea.
Ira
02
04
Nobela-rapsodia generoaren baitan sartu zuen Jon Alonsok Euskal karma bere liburua, umorearen prismatik gure kulturari egindako begirada zorrotza. Ez zen lehenengo aldia generoen mugei ihes egiten ziela, 1998an fikzioa eta saioa bikain bildu zituen Camembert helburu liburura. Eleberriak, baina, egiten badaki (Katebegi galdua, 1995, eta Hodei berdeak, 2003), eta saioak ere bai: Idiaren eraman handia eta Agur, Darwin, eta beste arkeologia batzuk. Jose Saramagoren Lisboako setioaren historia ere ekarria du euskarara. Goza dezakezu orain Alonsok guztioi egindako keinuez, eta jaurtitako geziez, Euskal karma liburua irakurriz.
Abu
26
04
Itsasoan sartu ditut eskuak / gure herriaz pentsatzeko / hoztasunez / eta kaioak / hodei jaten ari ziren / triste. Hala dio Jose Luis Otamendik Poza eta gero liburuan, 1990ean Susarekin kaleratutako poemarioan. Eskuak itsasoan sartu eta gure herriaz pentsatuz, emaitzak poesia moldean eman izan dizkigu. Azken undinaren kaira eta Egunsenti biluzia Ustelarekin kaleratu eta gero, 1987an Zainetan murrailak plazaratu zuen Susarekin, eta segitu du: Poza eta gero 1990ean eta Lur bat zure minari 1995ean. Bost poema liburu eta horiekin osatutako mundu poetiko oso baten osagarri, narrazioetan murgildu zen 1999an, Euri kontuak liburuarekin. Euskal idazle handietako bat, Poza eta gero poema liburua eskaintzen dizuegu aste honetan osorik.
Abu
26
04
Toribio Altzagaren beste lau antzerki lan jarri dituzte aste honetan euskaraz.net-en: Axentxi eta Kontxexi eta Etxeetan elkarrizketa labur eta biziak, Bost Urtean bi ekitaldiko antzezlana eta orain arte argitara eman gabe zegoen Tantarrantan jostirudia.
Abu
19
04
Dagoeneko bibliografia luze bezain interesgarria egina du Itxaro Bordak. Bere azken liburuek bezala, 1980an plazaratutako idazlearen lehen lanak oso kontuan hartzekoak dira, egilearen panoramika osoago baten berri ematen baitigute. 1984an Basilika eleberria, Bizitza nola badoan poemarioa eta Emakumeak idazle saioarekin hasita, 1986an kaleratu zuen Susa argitaletxearekin bere bigarren poema liburua, Krokodil bat daukat bihotzaren ordez. XX. mendeko poeta ezinbesteko baten ahotsa sendotzen zihoan, 1988ko Just love poema liburuan baieztatu ahal izan zenez. Krokodil bat daukat bihotzaren ordez eskaintzen dizugu aste honetan osorik.
Abu
19
04
Uda oparoa euskaraz.net-en, liburuen sareratzeari dagokionez. Batetik, Toribio Altzagaren Andre Joxepa Tronpeta sorgin ipuinaren bertsio digitala. Gerra aurrean jendaurrean antzeztu bazen ere, orain arte argitara eman gabe zegoen. Bigarrena, Kaietano Sanchez Iruren Bizi bedi euskera bertso bilduma da. Izen horrekin 1893 eta 1916 urte bitartean prentsan argitaratutako bertsoak bildu dituzte, hainbat gairen arabera sailkatuta. Abuztuaren 24an 88 urte beteko dira Sanchez Irure idazle donostiarra hil zela.
Abu
12
04
Irlandako herriari eta hango gatazkari begiratu izan diogu, eta begirada hori fintzen lagundu ziguten Imanol Murua Uria eta Hunberto Unzueta kazetariek 1996an Susarekin kaleratu zuten Suetena Belfasten liburuarekin. Kronika liburu bikaina, Irlandan egindako hilabeteetan kazetariok herri hartako gatazka armatuaren muinari heldu nahi izan zioten, eta hura ezagutu eta entenditzeko lanabesak eman irakurleari historia, kronika sozialak, pasadizoak, protagonisten ahotsa, biktimena… estilo zuzen eta bizi batez jasoz. Kazetaritzak eta literaturak bat egiten duten eremu horretan murgildu ziren, trebetasunez, Murua eta Unzueta, eta orain zeu murgil zaitezke haien lanean liburu osoa hemen irakurriz.
Abu
05
04
Ipuin liburu bikaina da aste honetan osorik eskainiko dizuguna: Atoiuntzia. Edorta Jimenezek 1990ean idazle mundakarrak murgil egin zuen narratibaren uretan, eta txukun asko egin gainera. Omar Nabarroren izenpean poema-liburuak ezagutzen genizkion ordura arte (Itxastxorien bindikapena, Egutegi esperimentala, Gaua zulatzen duten ahausietan…), eta bere poemetakoaz gain beste mundu batzuk ere nabiga zitzakeela erakutsi zigun. Atoiuntzia-ko narrazioetan bere inguruari, geografikoari eta historikoari, begira jarri zen Jimenez eta begiratu beharrekoa dela erakutsi. Gerora bere eleberri batzuetan jorratu dituen elementuak (Azken fusila, Kilkerren hotsak) antzeman daitezke ipuin eder hauetan.
Abu
05
04
Euskaraz.net-ek beste bi liburu jarri ditu sarean. Lehenengoa, Loiolako Joxe Ayerbek, Bartolo Ayerberen semeak, jarritako bertsoekin osatutako Alako batean liburua, Antonio Zabalak Auspoa sailean argitaratua. Hirigintza baldarraren salaketa egiten duen "Gure baserriak" bertso sorta irakur daiteke bertso horien artean. Bigarrena, Kaietano Sanchez Irure (1856 -1916) idazle donostiarraren Azken beltza antzezlana. Lan honek Donostiako Udalaren saria jaso zuen 1915ean eta Euskal Iztundeak 1917an antzeztu zuen lehen aldiz Antzoki Zaharrean.
Abu
05
04
Uztailaren 25ean (nesken egüna) lehen aldiz eta agorrilaren 1ean gero (igandea), aurten ere bitan jokatu dute pastorala Maulen. Jean Louis Davantek Antso Azkarraren milurtekoa hartu du gaitzat idatzi pastoralean. Berria egunkariak gune berezia atondu du pastoralaren karietarat, eta bertan afitxa ikusi, pastoralaren inguruan idatzi albisteak irakurri, edota pastoralaren testu osoa ere irakur daiteke. Lehen peredikütik, 12garren kantara, guztira 23 jelkaldik osatzen du Antso Azkarra pastorala.
Uzt
29
04
Hizkuntzalari gisa ezagunagoa, eta oro har euskaltzale langile moduan, sormenezko literatur lana ere egin zuen Alfontso Irigoienek. Herrian gara bizi (1979) bere lehen poema liburua izan zen, baina gerora argitaratu zituen beste bi, Orbel eta orri 1980an eta Hi ta ni garade zu, to ez date no 1989an. Irrisko Xortaren azkena izan zen Alfontso Irigoienena. Zortzi liburu eta idazle berri pare bat ezagutzera eman eta gero, hortxe amaitu zuen Leopoldo Zugaza argitaldariak orain Interneten irakurgai dagoen bilduma interesgarri hau.
Uzt
29
04
Abelino Barriolaren Lagun txar bat, Donostiako kaian girotutako antzerki lana, eskaintzen du euskaraz.net-ek udako egun hauetan irakurtzeko. Barriola Donostiako Udaleko zinegotzia izan zen eta bere ahaleginari zor zaizkio bai Artikutzako urak hirira ekartzea, bai Euskal Iztundea, Euskal Hizkuntza eta Deklamazio Eskola, sortzea.
