abenduak
Eka 05 12
Natxo de Felipek eta Joseba Tapiak eskainitako kantaldi baten grabazioa entzuteko gomendioarekin gatoz, aitzakiatzat harturik gaurko egunez 1975eko ekainaren 5ean hil zela Gabriel Aresti. Bederatzi kantu dituzu hemen, Arestiren poemez sortuak, eta 2000ko abenduaren 13an Bilboko Kalderapekon Natxok eta Josebak abestuak.
Eka 04 12
Elizabete Manterolaren azterketei esker Euskal Literatura Itzuliaren katalogoa (ELI) kontsulta dezakegu sarean. Norberak nahi eran jakin ahal du zein liburu itzuli eta argitaratu izan diren erdara ezberdinetan, euskal literaturaren hasieratik 2010 urtera arte. 161 idazleren 480 euskal libururen 935 erdal argitalpen egin direla ikasiko duzu, 38 hizkuntzatara itzuliak.
maiatza 29 12
Amaia Ezpeldoi detektibearen bosgarren nobela da Boga boga, maiatzaren 31n Itxaro Bordak aurkeztuko duena. Aspaldiko desagertze bat argitzen tematuko da. Badira 25 urte pasa Jana Elgebeltz garaztarra azkenekoz ikusi zutela, 1985ean Baionako festetan. Baina Janaren anaia Danielek bilatu du leku guztietan, mundu osoa aspertu du galdezka eta ez du aztarnarik aurkitu. Bost neska adiskideren laguntzari esker, aferaren muinera hurbiltzen hasiko da Amaia Ezpeldoi detektibea, eta pixkanaka ohartuko da nor zen Jana Elgebeltz: klandestinitatean engaiatutako ekintzailea.
maiatza 23 12
Miarritzen jaio baina paristarra den Bernard Da Costa antzerkigilea kafe-teatroaren sustatzailea izan zen 60-70etako hamarraldietan. Absurdokoen artean sailkatu ohi dituzte bere obrak, estrabagantetzat batzuetan. La truite de Schubert, 1967an idatzi eta Parisko La Patache gabarra-antzokian taularatua, euskarara ekarri zuen Julien Poxeluk 1972an Amurrainkariak izenburuarekin, eta Egan aldizkarian argitaratu zen 1986an. Teatro-testuak gunerako digitalizatu dugu orain. Da Costa bi nobelaren egilea da: L’Opéra de Madame Gabler (1977) eta Le Mur en toute saison (1978).
maiatza 16 12
Plaza zokoan hil duten droga-saltzailea da Hodeien adorea nobelako kontalaria: hitzontzi jasangaitza, isekaz eta gorrotoz mintzo den sasijakintsu hastiagarria. Trapitxeroak, horrenbestez, heriotzatik begiratzen die iragan hurbileko gertakariei, eta hiru anaiaren inguruko pasadizoak jaulkiko ditu, familia apalekoak, Donostiako periferiako estolderian haziak, bizitzan zori txarretik gehiago izango dutenak ditxa gozotik baino. Yoseba Peñaren lehen eleberria maiatzaren 17an jendaurrean aurkeztu aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean.
maiatza 12 12
Unai Iturriagak egindako afixan ageri den Lauaxetaren gabardina baliaturik iragarri dute Literaturiaren laugarren edizioa, ekainaren 1, 2 eta 3an Larrabetzun egitekoa. Lauaxetaren fusilamenduaren 75. urteurrena izaki, poetaren omenezko kantaldi handiarekin abiatuko da Literaturia. Liburu aurkezpen eta azokaz gainera, emanaldi literarioak izango dira: EH3 Kolektiboarena Teilatuko lizarra bildumako testuez, bestetik Mugaldekoak, eta errezitaldietan Iñigo Astiz, Eric Dicharry eta Ione Gorostarzu. Irakurle taldeen arteko mahai-inguru bat izango da, baita ere beste bat itzultzaileen artekoa. Egitarauan dira halaber: Igor Elortza eta Jon Maiaren bertso-trama; Xentimorik gabe antzezlana (Ramon Agirre eta Inazio Tolosarekin); eta Xabier Montoiaren kontzertua.
maiatza 09 12
Antzerkigilea zen aldetik ezagutzen dugu August Strindberg suediarra, baina poeta, nobelagilea, argazkilaria ere izan zen, eta pintore oso originala halaber, Gauguin eta Munch-en adiskide zen sasoian. Duela ehun urte hil zen Strindberg, 1912ko maiatzaren 14an; astebete geroago, Stockholmen 60.000 pertsona bildu ziren haren hiletetan. Herio dantza obra famatu eta zakarra, 1900ean idatzia, Xabier Mendiguren Bereziartuk euskaratu zuen, 1985ean Antzerti aldizkarian argitaratzeko. Baina beste bi lan labur ere badira euskaraz, Labayruko lagunek itzuliak: Indartsuena (1889) eta Amaren maitasuna (1892), biak Zubizabal aldizkarian plazaratuak 2001ean, idazlearen heriotzaren mendeurrena dela kari orain digitalizatu ditugunak.
maiatza 07 12
Maiatz argitaletxeak maiatzaren 15 eta 16an arratsaldez egingo ditu aurtengo solasaldiak Baionako Euskal Museoan, 28. edizioan. Peio Jorajuria eta Pierre Mestrot beren liburuez ariko dira, Itxaro Bordak Laura Mintegi elkarrizketatuko du, “Zer aldatu da euskal literaturan 30 urtez?” mahai-ingurua izango da, Eric Dicharryk eta Xabier Erkiziak performancea eskainiko dute eta Urtzi Urkizuk errezitaldia.
maiatza 03 12
Koldo Izagirreren Sua nahi, Mr. Churchill? (2005) liburuko hamaikagarren kontakizuna, Amsterdam, katalanera itzulirik igorri digu Luis Carmonak. Ipuinak Pasaiako portuko zamaketariak ditu protagonista. Carmonak Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri nobela itzuli zuen katalanera 2006an.
maiatza 02 12
Heine, Uhland, Baudelaire, Prudhomme euskaratu zituen Iokin Zaitegik, baina bere itzulpen garrantzitsuenak Platon, Soflokes eta Euripidesen lanak gurera ekartzen egin zituen. 1963an Egan aldizkarian plazaratutako Medeie digitalizatu dugu teatro-testuak.com gunerako. Honela mintzo da Medeie: “Adorea eta adimena dituzten guzien artean emakumeok gara izaki errukarrienak. Ondasun gonburuz senar bat erosi behar izaten dugu, gure soinaren jaun eta jabea har dezagun: izan ere ez baita gaitz hori baino gaitz gorriagorik”.
Api 26 12
Durango, Elorrio, Otxandio, Elgeta, Eibar… suntsitu zituzten faxistek duela 75 urte. Eta gaurko egunez, 1937ko apirilaren 26an, arratsaldeko 16:30ak aldera hasi zuten Gernikako aire erasoa eta bonbardaketa, 43 hegazkinez 40.000 kilo lehergai jaurtitzeko.
Gernikako tragedia gogoan, Lutxo Egiaren Paperezko hegazkinak eta Edorta Jimenezen Kilkerren hotsak nobelak irakurtzeko gomendioa egiten dizugu; baita ere Susa aldizkariak 1987ko apirilean plazaratutako ale monografikoa, Jose Luis Otamendi, Mikel Antza, Iñigo Aranbarri, Jon Arano, Josu Landa, Iñaki Goitioltza, Xabier Mendiguren, Omar Nabarro, Joserra Utretx eta gehiagoren literatur lanez. Orobat, hemen duzu bonbardaketaren kronika Eguna egunkarian 1937ko apirilaren 28an.
Api 24 12
Apirilaren 26an arratseko 21:30ean Scanner liburuan oinarritutako errezitaldia egingo du Leire Bilbaok Zarauzko Euskalduna tabernan, musikaz lagun duela Domentx Uzin. Liburu horretako lau poema ingelesera itzulirik eskaintzen dizkizugu hemen, Paddy Bushe-k ekarriak.
Api 16 12
Anaitasuna enpresa ez dabil ondo. Kinka larrian dagoen fabrikan aldaketa sakonak egingo omen dituzte. Kontuak nola dauden inork ez daki zehazki, baina arazoak eta zurrumurruak zabaldu direnez gero, lorrintzen ari dira langileen arteko harremanak. Harkaitz Zubirik apirilaren 19an (osteguna) aurkeztuko du Etxekalte nobela, baina aldez aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean. Krisi ekonomiko eta sozial garaian krisi pertsonal eta intimoetan trabatu direnek ihes egin nahi diote porrot gordinari, kosta ahala kosta.
Api 11 12
Hirurogei antzerki obraren egilea izan zen Michel de Ghelderode (1898-1962) idazle belgikarra. Juan San Martinek Zaldun bitxia izenekoa euskaratu zuen Egan aldizkarian 1965ean. Le cavalier bizarre 1924 inguruan idatzia da eta 1938an argitaratua; Roger Jourdan Konpainiak taularatu zuen lehenengo aldiz 1953ko azaroaren 10ean Parisen. Ospital bateko atso-agureak eta zaindaria dira jokalariak, heriotzaren kanpaiak entzuten hasi ote diren zalantzan daudenak. Umore beltza maite dutenentzat digitalizatu dugu teatro-testuak webgunerako.
Api 07 12
Bartzelonako Euskal Etxeak antolaturik, apirilaren 11tik maiatzaren 12ra bitartean izango da aurtengo Literaldia. Ibai Autxak Kanonaren gaineko nazioaz liburua aurkeztuko du; Hasier Etxeberriak hitzaldia egingo du eta ondoren mahai-inguruan ariko da Aritz Galarragarekin eta Beñat Sarasolarekin; beste mahai-inguru batean jardungo dute baita ere Mariasun Landak, Arantxa Urretabizkaiak eta Miren Agur Meabek; Haragizkoa errezitaldia eskainiko dute Rafa Ruedak eta Edorta Jimenezek. Egitarau zabalaren xehetasunak hementxe dituzu.
