Mai
23
12
Miarritzen jaio baina paristarra den Bernard Da Costa antzerkigilea kafe-teatroaren sustatzailea izan zen 60-70etako hamarraldietan. Absurdokoen artean sailkatu ohi dituzte bere obrak, estrabagantetzat batzuetan. La truite de Schubert, 1967an idatzi eta Parisko La Patache gabarra-antzokian taularatua, euskarara ekarri zuen Julien Poxeluk 1972an Amurrainkariak izenburuarekin, eta Egan aldizkarian argitaratu zen 1986an. Teatro-testuak gunerako digitalizatu dugu orain. Da Costa bi nobelaren egilea da: L’Opéra de Madame Gabler (1977) eta Le Mur en toute saison (1978).
Mai
16
12
Plaza zokoan hil duten droga-saltzailea da Hodeien adorea nobelako kontalaria: hitzontzi jasangaitza, isekaz eta gorrotoz mintzo den sasijakintsu hastiagarria. Trapitxeroak, horrenbestez, heriotzatik begiratzen die iragan hurbileko gertakariei, eta hiru anaiaren inguruko pasadizoak jaulkiko ditu, familia apalekoak, Donostiako periferiako estolderian haziak, bizitzan zori txarretik gehiago izango dutenak ditxa gozotik baino. Yoseba Peñaren lehen eleberria maiatzaren 17an jendaurrean aurkeztu aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean.
Mai
12
12
Unai Iturriagak egindako afixan ageri den Lauaxetaren gabardina baliaturik iragarri dute Literaturiaren laugarren edizioa, ekainaren 1, 2 eta 3an Larrabetzun egitekoa. Lauaxetaren fusilamenduaren 75. urteurrena izaki, poetaren omenezko kantaldi handiarekin abiatuko da Literaturia. Liburu aurkezpen eta azokaz gainera, emanaldi literarioak izango dira: EH3 Kolektiboarena Teilatuko lizarra bildumako testuez, bestetik Mugaldekoak, eta errezitaldietan Iñigo Astiz, Eric Dicharry eta Ione Gorostarzu. Irakurle taldeen arteko mahai-inguru bat izango da, baita ere beste bat itzultzaileen artekoa. Egitarauan dira halaber: Igor Elortza eta Jon Maiaren bertso-trama; Xentimorik gabe antzezlana (Ramon Agirre eta Inazio Tolosarekin); eta Xabier Montoiaren kontzertua.
Mai
09
12
Antzerkigilea zen aldetik ezagutzen dugu August Strindberg suediarra, baina poeta, nobelagilea, argazkilaria ere izan zen, eta pintore oso originala halaber, Gauguin eta Munch-en adiskide zen sasoian. Duela ehun urte hil zen Strindberg, 1912ko maiatzaren 14an; astebete geroago, Stockholmen 60.000 pertsona bildu ziren haren hiletetan. Herio dantza obra famatu eta zakarra, 1900ean idatzia, Xabier Mendiguren Bereziartuk euskaratu zuen, 1985ean Antzerti aldizkarian argitaratzeko. Baina beste bi lan labur ere badira euskaraz, Labayruko lagunek itzuliak: Indartsuena (1889) eta Amaren maitasuna (1892), biak Zubizabal aldizkarian plazaratuak 2001ean, idazlearen heriotzaren mendeurrena dela kari orain digitalizatu ditugunak.
Mai
07
12
Maiatz argitaletxeak maiatzaren 15 eta 16an arratsaldez egingo ditu aurtengo solasaldiak Baionako Euskal Museoan, 28. edizioan. Peio Jorajuria eta Pierre Mestrot beren liburuez ariko dira, Itxaro Bordak Laura Mintegi elkarrizketatuko du, “Zer aldatu da euskal literaturan 30 urtez?” mahai-ingurua izango da, Eric Dicharryk eta Xabier Erkiziak performancea eskainiko dute eta Urtzi Urkizuk errezitaldia.
Mai
03
12
Koldo Izagirreren Sua nahi, Mr. Churchill? (2005) liburuko hamaikagarren kontakizuna, Amsterdam, katalanera itzulirik igorri digu Luis Carmonak. Ipuinak Pasaiako portuko zamaketariak ditu protagonista. Carmonak Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri nobela itzuli zuen katalanera 2006an.
Mai
02
12
Heine, Uhland, Baudelaire, Prudhomme euskaratu zituen Iokin Zaitegik, baina bere itzulpen garrantzitsuenak Platon, Soflokes eta Euripidesen lanak gurera ekartzen egin zituen. 1963an Egan aldizkarian plazaratutako Medeie digitalizatu dugu teatro-testuak.com gunerako. Honela mintzo da Medeie: “Adorea eta adimena dituzten guzien artean emakumeok gara izaki errukarrienak. Ondasun gonburuz senar bat erosi behar izaten dugu, gure soinaren jaun eta jabea har dezagun: izan ere ez baita gaitz hori baino gaitz gorriagorik”.
Api
26
12
Durango, Elorrio, Otxandio, Elgeta, Eibar… suntsitu zituzten faxistek duela 75 urte. Eta gaurko egunez, 1937ko apirilaren 26an, arratsaldeko 16:30ak aldera hasi zuten Gernikako aire erasoa eta bonbardaketa, 43 hegazkinez 40.000 kilo lehergai jaurtitzeko. Gernikako tragedia gogoan, Lutxo Egiaren Paperezko hegazkinak eta Edorta Jimenezen Kilkerren hotsak nobelak irakurtzeko gomendioa egiten dizugu; baita ere Susa aldizkariak 1987ko apirilean plazaratutako ale monografikoa, Jose Luis Otamendi, Mikel Antza, Iñigo Aranbarri, Jon Arano, Josu Landa, Iñaki Goitioltza, Xabier Mendiguren, Omar Nabarro, Joserra Utretx eta gehiagoren literatur lanez. Orobat, hemen duzu bonbardaketaren kronika Eguna egunkarian 1937ko apirilaren 28an.
Api
24
12
Apirilaren 26an arratseko 21:30ean Scanner liburuan oinarritutako errezitaldia egingo du Leire Bilbaok Zarauzko Euskalduna tabernan, musikaz lagun duela Domentx Uzin. Liburu horretako lau poema ingelesera itzulirik eskaintzen dizkizugu hemen, Paddy Bushe-k ekarriak.
Api
16
12
Anaitasuna enpresa ez dabil ondo. Kinka larrian dagoen fabrikan aldaketa sakonak egingo omen dituzte. Kontuak nola dauden inork ez daki zehazki, baina arazoak eta zurrumurruak zabaldu direnez gero, lorrintzen ari dira langileen arteko harremanak. Harkaitz Zubirik apirilaren 19an (osteguna) aurkeztuko du Etxekalte nobela, baina aldez aurretik osorik eskaintzen dizugu sarean. Krisi ekonomiko eta sozial garaian krisi pertsonal eta intimoetan trabatu direnek ihes egin nahi diote porrot gordinari, kosta ahala kosta.
Api
11
12
Hirurogei antzerki obraren egilea izan zen Michel de Ghelderode (1898-1962) idazle belgikarra. Juan San Martinek Zaldun bitxia izenekoa euskaratu zuen Egan aldizkarian 1965ean. Le cavalier bizarre 1924 inguruan idatzia da eta 1938an argitaratua; Roger Jourdan Konpainiak taularatu zuen lehenengo aldiz 1953ko azaroaren 10ean Parisen. Ospital bateko atso-agureak eta zaindaria dira jokalariak, heriotzaren kanpaiak entzuten hasi ote diren zalantzan daudenak. Umore beltza maite dutenentzat digitalizatu dugu teatro-testuak webgunerako.
Api
07
12
Bartzelonako Euskal Etxeak antolaturik, apirilaren 11tik maiatzaren 12ra bitartean izango da aurtengo Literaldia. Ibai Autxak Kanonaren gaineko nazioaz liburua aurkeztuko du; Hasier Etxeberriak hitzaldia egingo du eta ondoren mahai-inguruan ariko da Aritz Galarragarekin eta Beñat Sarasolarekin; beste mahai-inguru batean jardungo dute baita ere Mariasun Landak, Arantxa Urretabizkaiak eta Miren Agur Meabek; Haragizkoa errezitaldia eskainiko dute Rafa Ruedak eta Edorta Jimenezek. Egitarau zabalaren xehetasunak hementxe dituzu.
Api
03
12
Xabier Montoiak honela idatzi zuen 1993an: “Espero dezagun, Harry Crewsekin ere noizbait gertatuko dela azken hilabeteetan Cormac McCarthyrekin gertatzen ari dena: bere balioa aitortu eta aspaldidanik agorturik dauden liburuak irakurlearen esku ipiniko direla ostera”. Joan den martxoaren 28an hil da Harry Crews idazle amerikarra Floridan, 76 urte zituela. Frantzian Crewsen zortzi nobela plazaratu ditu Gallimard etxeak, Espainian iaz argitaratu zuten bat (Body). Euskarari 1993an Edorta Mataukok eta Kristin Addisek ekarri zioten Autoa (1972) eleberria, orain osorik sarean eskaintzen dizuguna. Ford Maverick bat jatea erabaki du Hermanek, eta jan ostean (noski) libratu egin behar.
Mar
31
12
75 urte dira gaur, faxistek hegazkinez bonbardatu zutela Durango. Hamabost poemako bilduma atondu zuen Cesar Vallejo poetak 1937an (España, aparta de mi este cáliz), eta poema haietako baten izenburuak halaxe diosku: Hileta erredoblea Durangoko hondakinei. Otoitz baten tankerakoa da, suntsiketaren salaketa egiten duena, sutan eta hautsetan diren herria eta Errepublika gogoan. Edorta Jimenezek euskaratu zuen Susa aldizkarian 1987an, Vallejoren beste lau poemarekin batera. Hemen duzu, bestalde, Durangoko sarraskiaren kronika, Eguna egunkariak 1937ko apirilaren 1ean plazaratua.
Mar
28
12
Asteartean aurkeztu zuen Iñigo Astizek bere lehendabiziko liburua: Baita hondakinak ere. “Poemetan gehien errepikatzen den asmoa ideia abstraktuak gorputz konkretuetara eramatea da”, adierazi zuen; “ideiek xehetasun bilakatzeko duten era bihurria interesatzen zait”. Susak plazaratutako liburua osorik emana duzue sarean, eta e-book moldean ere argitaratu da. “Piezaka sortu ditut poemak, eskultoreak egiten duen moduan: gai bat hartu eta bariazioak egin”.
