irailak
Mar 06 03
Eneko Olasagastik, Koldo Izagirreren Metxa esaten dioten agirretar baten ibili herrenak narrazioan oinarrituta Metxa antzezlana zuzendu eta egokitu du. Donostiako Antzoki Zaharrean, 2003ko otsailaren 21ean (ostirala) estreinatu eta Euskal Herrian zehar antzezten ari dira Korrika Kulturalaren karietara. Antzerki obra osoa Interneten duzu orain irakurgai.
Mar 06 03
Duela 75 urte, 1928ko martxoan, Manoel Antonio poeta galegoaren De catro a catro. Follas sin data d’un diario d’abordo liburua argitaratu zuen Nós argitaletxeak. Poesia galegoaren baitan modernitateari bidea zabaldu zion liburu hori 1992an euskaratu zuten Iñigo Aranbarrik eta Koldo Izagirrek. Urte hartan bertan argitaratu zen zenbakitutako 60 aleko edizio berezi bat, Trintxerpen, Magosto festarako. Haren berrargitalpena duzue orain aurkezten duguna.
Ots 27 03
Iñaki Uriak ez du ipuin libururik argitara eman izan. Argitalpen honetan duzu hala ere bere narrazioen bilduma: Limosnatxo bat besamotzarentzat 1983an agertu zuen “Urte guztiak dira diferente” liburuan, eta gainerako bostak Xaguxarra eta Susa aldizkarietan plazaratu ziren 1980 eta 1983 bitartean, duela hogei urte. Izan daitezela ipuinok irakurketaren plazerrerako, eta aldi berean egunotako bidegabekerien eta injustizien aurrean gure haserre adierazpena. Besarkada handi bat!
Ots 20 03
Otsailaren 21ean 100 urte beteko dira Raymond Queneau idazle frantsesa jaio zela. Horren aitzakian, Zazie metroan, haren nobela arrakastatsuena bildu nahi izan dugu orriotara. 1996an Ibaizabalek eman zuen argitara Joxan Elosegik egindako itzulpena, Literatura Unibertsala bildumaren barruan. Liburu hartatik hartuak daude Joxan Elosegik berak idatzitako sarrera argigarria, eta baita eleberriaren 12. atala ere.
Ots 06 03
Donostiako XIX. mende amaiera eta XX. mende hasierako egileen testuak batu ditu Donostiako Euskararen Patronatuak euskaraz.net gunean. Toribio Alzaga, Martzelino Soroa, Ramon Artola, Pepe Artola, Bitoriano Iraola eta Antonio Arzak idazleen lanak jasoko ditu. Oraingoz, Toribio Alzagaren lau testu (“Neskazar”, “Amantxi”, “Aterako gera”, “Biozberak”) Bitoriano Iraolaren “Au poza senti det eta beste bertso asko”, Ramon Artolaren “Ipuiak edo kontutxoak I eta II” eta Antonio Arzaken “Idazlan-sorta” bildu dituzte herri literaturaren txoko honetara.
Urt 23 03
1999an Felipe Arrese Beitia saria irabazi zuen Juan Luis Zabalak Hautsia natza liburuaz. Hurrengo urtean argitaratu zen paperean eta orain, urte bi pasatu eta gero, Susako web gunean irakur daitezke liburu horretako 67 poemak.
Urt 23 03
Euskal teatro testuak biltzen duen gunea da teatroa.com. Etengabe berritzen ari da, antzerkigile eta zaleek testuak bidali ahala, eta dagoeneko 77 antzezlan batu ditu Mikel Martinez aktoreak. Horietako 42 euskaraz sortuak dira, 19 itzulpen, haurrentzat sortutako 8 antzezlan eta eskoletako umeek egiteko pentsatutako beste 6 teatrolan. Azken asteotan gehitutako lanen artean: Kontenedore baten istorioa, Errenta, Shakespeareren lan ugari eta Anarkista baten ezusteko heriotza.
Halaber, Mikel Martinez kide duen taldeak, Maskaradak, bere ibilbide osoan taularatutako 22 antzezlanen informazioa publikatu berri du web “entziklopediko” batean (eskuprogramak, kartelak, argazkiak, jantzi eta eskenografien bozetoak, bideoak eta audioak…).
Urt 09 03
1993ko urtarrilaren 12an hil zen Joxemi Zumalabe, euskalgintzako hainbat arlotan bezala, Susa argitaletxearen hastapenetan ere hainbesteko ekarria egindakoa. Efemeride horren karietara, bi argitalpen eskaini nahi ditugu aste honetan: batetik, Anton Santamaria eta Jose Anjel Eizmendirekin batera idatzitako Makina antzezlana, 1969an kaleratua, eta Josu Landarekin batera burututako Ipurtargi beltza (1983), oso-osorik, Joxemiren marrazkiak barne.
Urt 02 03
Duela 50 urte, 1952an, argitaratu zen Emeterio Arrese poeta tolosararen Olerki berrizte poema liburua. Aurretik beste bi poema liburu eman zituen argitara: “Nere bidean” (1913) eta “Txindor” (1932). Orain aurkezten duguna, argitaratu zuen azkena izan zen, egileak laurogeita bi urte zituelarik. Bertan, aurreko liburuetako poemak hautatu eta orraztu zituen, eta baita azken urteetako poema berriak gehitu ere. Emeterio Arreseri buruzko zertzeladak ere irakur ditzakezu.
Abe 26 02
Duela 20 urteko eguberrietan idatzitako Eguberri Amarauna poema liburua dakargu aste honetan. Liburuko aitzin solasean esaten zaigunez, Puerto de Santa María espetxean zeuden presoek 1982 eta 1983 arteko eguberrietan eginikoak dira bertako poemak, eta handik hilabete batzuetara argitara eman zituzten Amnistiaren Aldeko Batzordeek, jadanik Shakespeare gurean gunean sareratutako Intxaur azal baten barruan lanarekin batera.
Abe 19 02
Agustin Anabitartek duela 70 urte argitaratu zen Donostia nobela. Euskaltzaindiak antolatutako Schuchardt Saria irabazi eta Euskera aldizkarian agertu zen zatika lehenik, eta Editorial Vasca etxearen eskutik liburuan 1932an. XIX. mende amaierako Donostia nolakoa zen azaltzea izan zuen helburu Anabitartek. Idazleari eta bere obrari buruzko zenbait xehetasun lagungarrirekin, Donostia eleberria eskaintzen dizugu osorik sarean.
Abe 12 02
1927ko abenduaren 15ean Oscar Wilderen Ipuñak liburua argitaratu zuen Verdes-Atxirika etxeak Bilbon, Joseba Altunak euskaratua eta Ander Jauregibeitiaren irudiez apaindua. Liburuko hitzaurreak argitzen digu itzulpena 1927ko martxoan amaitu zuela Altunak. Duela 75 urte plazaratutako bilduman sei ipuin dituzu irakurgai, orain sarean berrargitaraturik eskaintzen dizkizugunak. Joseba Altuna Aldasorok (Bilbo, 1888-1971) Oscar Wilderen ipuinak ez ezik, Esoporenak, Grimm anaienak, Juan Iturralde Suitenak eta Afanasievenak euskaratu zituen, eta baita ere Manu Sotaren zenbait antzezlan.
Aza 28 02
1952ko azaroaren 25ean argitaratu zuen Ekin argitaletxeak Buenos Airesen William Shakespeareren “Hamlet”, Bingen Ametzagak euskaratua. Hitzaurreak salatzen digu Montevideon 1951ko abenduaren 3an, Euskararen Egunean itzulpena amaitutzat eman zuela. Hamleten argitalpenaren 50. urteurrenaren karietara, Bingen Ametzagaren itzulpen harekin batera eskaintzen dizkizugu Shakespeareren Macbeth, Lear Errege eta Ekatxa antzezlanak ere, Bedita Larrakoetxeak euskaratu eta Euzko Gogoa aldizkariak plazaratuak. Eta bide batez, zenbait soneto ere bai: Gabriel Arestik, Santi Onaindiak eta Juan San Martinek itzuliak. Bestalde, “Hamlet”eko pasarteak irakurriko dituzu Puerto de Santa Maria kartzelan idatzitako Intxaur azal baten barruan testuan (1983an argitaratua). William Shakespeare gurera noiz eta nola ekarri izan den argituko dizu Mikel Elorzaren artikuluak.
Urr 24 02
Iaz Susak argitaratutako Itxaro Bordaren %100 basque nobelari eman berri diote Euskadi Saria; orain Interneten ere osorik irakur dezakezu. Liburuari egindako kritikak gorderik dituzu: Pilar Iparragirrek, Ana Urkizak, Felipe Juaristik, Mikel Asurmendik eta Markos Zapiainek idatziak.
Ira 19 02
Jean Genet Beiruten zegoen 1982ko irailaren 15ean (duela 20 urte) armada israeldarra sartu zelarik: “Au petit matin, les chars israéliens étaient dans Beyrouth-ouest. Les regardant venir, je vis donc le premier char et les autres, quand ils passèrent près de l’ambassade de France“. Biharamunean hasita, hiru egunez, irailaren 16-17-18an gertatu ziren Libanoko Sabra eta Xatilako sarraskiak: 3.000 gorpu palestinar. Jean Genet Xatilara joan zen irailaren 19an, eta lau orduz egon zen izugarrikeria ikusten. Haren kronika idatzi zuen Revue d’études palestiniennes-en: “Quatre heures à Chatila”, Mikel Antzak euskaratua: Lau orduz Xatilan (Susa, 1991); osorik irakur dezakezu hemen. Ondoren, palestinarrek liburu handi bat egin zezan eskatu zioten Jean Geneti; 1983ko abuztuan idazten hasi zen “Le Captif amoureux”, 1986an argitaratu zena (Genet hil eta bost astera).
Irakurketa lagungarriak: Xatilatik Juanma Sarasola kazetariak sakailatze haren inguruko erreportaia eta testigantzak eman berri ditu Euskaldunon Egunkarian; Bestalde, osorik duzu sarean Imanol Murua Uriaren Palestina zauritua kronika liburua (Susa, 1998).