abenduak
Mar 04 04
Mikel Zarateren barre egiteko 42 ipuin labur batu zituzten Bilbo irribarrez liburuan, Bizkargi argitaletxeak 1980an kaleratutako horretan. Ipuin bakoitzak, labur-laburrak batzuk, eta luzetxoagoak besteak, Javier de las Heras artistaren irudi bana dauka. Hitzaurrea Kirikiñori hartutakoa da, eta oraingo hauteskunde girorako be aproposa, beharbada. Datorren astean: Ipuin antzeko alegi mingotsak.
Mar 04 04
1953an argitaratu zituen Luis Jauregi Jautarkol-ek bere Ipuiak, Itxaropena argitaletxearen Kuliska Sorta bilduman plazaratuak. Poesi lanagatik ezaguna, prosa ere landu zuen. Honetaz gain, beste ipuin libururik ere argitaratua zuen: Egizko edertasuna ipuin luzea 1923an, eta Ipuiak 1924an. 1924koaren berredizio antzekoa da hau, lehen ipuina aldatuta. Oso ipuin elizkoiak dira, “dotrinatzaileak” direla ere esan liteke, baina badute bitxikeriarik. Hiru ipuinok eredu herrikoian idatziak, berrizalekerietatik urrun, bigarrenak 1914ko Europako Gerla Handia eta Ipar Euskal Herriko baserriko bateko semea ditu protagonista. Ez da Hegoaldeko idazle batengan oso ohikoa. Hiru narrazioz osatua, beraz, hementxe duzu osorik Jautarkol-en Ipuiak.
Ots 26 04
Mikel Zaratek argitaratu zituen poesia liburuetatik bigarrena da Bizipenen bultzadaz. Hasiera eta amaieraren artean, Atsekabezko bizipenak, Atseginezko bizipenak eta Ametsezko bizipenak batu zituen. Ederra ere bada Bitoriano Gandiagak egin zion hitzaurrea, literatur egilearen lanaz berba egiten duen gogoeta. Datorren astean: Bilbo irribarrez.
Ots 26 04
Poema-liburu aparta dakarkizugu aste honetan: Hegoa haizearen konpasean, Mikel Arregirena. Kriseluk 1975eko irailean argitaratua, indar handiko poeta plazaratu zen liburu eder askoan. Juan Mari Lekuonaren hitzaurrea dakar, eta bertan nabarmentzen da Arregiren “nortasun poetikoa, sorkuntzarako ahalpida eta hizkuntza poetiko bizi-bizia”.
Ots 19 04
Testua zein jenerori dagokion erabaki aurretik harrapatuko zaitu testuak berak. Hitzak gauzetan jarri zituen Koldo Izagirrek, baina ez zen gauzez ari. Gauzen bitartez ari zen. 1979ko irailean plazaratu zuen Gauzetan liburua Koldo Izagirrek, Ustela Saileko bildumaren baitan. Sei sailetan, sei gauzatan banatutako hogeita gehiago testuz gozatzeko aukera paregabea. Osorik irakur dezakezu Izagirreren liburua, Ramon Sanchez Lasaren azal eta marrazki eta Joxan Artetxeren marrazkiez apainduta datorrena.
Ots 19 04
Liburua inprentan zen Mikel Zarate hil zenean, eta handik lasterrera kaleratu zen Utopiaren fantasian liburua, Kriselu argitaletxeak plazaratua. Testu laburrez osatutako lana, utopia, hainbat utopia desberdin dituzte ardatz liburua osatzen duten testuek. Hitzaurrea Luis Haranburu-Altuna editoreak egina da (1979ko aberri egunean idatzia, hitzaurrearen amaieran nabarmentzen denez). Datorren astean: Bizipenen bultzadaz.
Ots 12 04
1980ko apirilean karrikaratu zen Daniel Garbizuren Espaloietako ginola. Ustela Saileko hamahirugarrena, poema-liburua duzu Garbizurena. Hogeita bi poema bildu zituen Garbizuk liburuan, eta Jabier Etxenikeren irudiez ata azalaz apaindu. Osorik daukazu orain irakurgarri.
Ots 12 04
Lehen poesia liburua du Higidura berdez Mikel Zaratek, Irun hiria saria irabazita Gipuzkoako Aurrezki Kutxak argitaratua. Lizardi, Lauaxeta eta Aresti omenduko ditu liburuan. Hiru zatitan banatua dago: Gelan, baserrian eta hirian eta horrela Mikel Zarateren lana bera islatzen da bertan; ikasketak, Lezama eta Bilbo. Hitzatze esanguratsua du liburuak: Eraman ezazu haizetara,/ eraman ezazu eguzkitara,/ eraman ezazu baserrira/ eta hirira,/ ikastoletara,/ etxeetara,/ irratira,/ telebisiora…,/ edonora./ Baina ez sartu,/ mesedez,/ faborez,/ inongo bitrinatan;/ ez lurperatu/ sekulan santan.
Datorren astean: Utopiaren fantasian.
Ots 05 04
25 urte beteko dira apirilaren 10ean (larunbata) Mikel Zarate hil zela. Bera gogoratzeko hainbat ospakizun burutzen ari dira bere jaioterrian, Lezaman. Guk ere, orain hasi eta apirilera bitartean astero Mikel Zarateren liburu bat eskainiko dugu osorik. Ipuin antzeko (1975, Gero) da aurkezten dizuegun lehenengoa. Hilabete batzuk geroago Ipui antzeko alegi mingotsak kaleratuko zuen, bata euskara batuaz eta bestea bizkaieraz, bigarrenean testu batzuk emendatuta. Biak Lauaxetari eskainitakoak. Datorren astean: Higidura berdez.
Ots 05 04
Kronika gordina, ez ahaztekoa, ekarri zigun Argentinatik Alberto Barandiaranek 1998an, Susa argitaletxearekin: Ez zaigu ahaztu. Argentinako diktadura garaian jatorri euskalduneko hainbat lagunek pairatutakoen kronika latza, desagertuen mamua itsasoaren beste aldetik gureganaino aldatu zuen idazle eta kazetari nafarrak, kazetaritza, historia eta literatura ederki ezkontzen diren liburu batean. Osorik eskaintzen dizugu aste honetan.
Urt 29 04
Orain 75 urte, 1929ko urtarrilaren 31n, hil zen Mañarian Ebaristo Bustintza Kirikiño. 1866an Mañarian jaioa, Euskalzale eta Ibaizabal aldizkarietan jardun zuen XX. mende hasieran, eta Euzkadi aldizkarian, “Euzkel-Atala”ren arduradun. Hiru agerkariotan, nagusiki, plazaratu zituen ezagun egin duten narrazio eta kontakizunak: Abarrak. Berak jaso edo sortutako istorioak, xelebre edo umorezkoak gehienetan, hizkuntz eredu jaso baina era berean herrikoia baliatu zuen. Bera bizi zelarik plazaratu zen bere lehen narrazio bilduma, 1918an, gure literaturako klasikoa egin den liburua, hemen osorik eskaintzen dizuguna: Abarrak. Bera hil eta hurrengo urtean Bigarren Abarrak kaleratu zuen Jaungoiko-Zalek.
Urt 29 04
Ustela bildumako beste lan bat dakargu aste honetan osorik, Jose Luis Otamendiren Egunsenti biluzia. Bildumako 15. liburua, poemario ederra da, Iñaki Egañaren azal eta marrazkiz hornitua. Euskal poesigintzan izen eta toki berezia irabazia duen azpeitiarraren lehen poema liburua duzu, 1980ko abenduan plazaratua. Ustela bilduman bertan ere eman zituen besterik, hiru urte beranduago: Azken undinaren kaira. Gerora, Susa argitaletxearekin beste hiru poema-liburu argitaratu ditu: Zainetan murrailak (1987), Poza eta gero (1990) eta Lur bat zure minari (1995). 2000. urtean Jose Luis Otamendiren XX. mendeko poesia kaiera kaleratu zen.
Urt 22 04
Pedro Mari Otañoren bertso (olerki) liburua dakarkizugu aste honetan osorik. 1904an, orain 100 urte, Buenos Airesen argitaratua, bertsolari zizurkildarra bizi zela kaleratutako bakarra hauxe duzu. Hementxe irakurri ahalko dituzu bere bertso-sail ezagunenetako batzuk: Limosnatxo bat, Zazpiak bat, Amerikako panpetan…
Urt 15 04
Astindu ederra ekarri zion Ustela Sailak euskal literaturari, makina bat ate berri ireki balira bezala. Aste honetan osorik eskaintzen dizuegun liburua Ibon Sarasolaren narrazioa da, bildumako bigarrena, Joan eta Ane zigarro bat erretzen. 1977an argitaratua, zigarroa erre bitarteko bikotearen jarduna eta gehiago jasotzen du narrazioak, euskal literaturan garai hartan diferentea zen estiloan kontatua. Ibon Sarasolaren bigarren literatur lana izan zen hau, 1969an Poemagintza plazaratua baitzuen. Jarri Borodin-en Koartetoaren andantea, eta gozatu.
Urt 08 04
"Literaturarik gabeko herri bat, hizkuntzarik gabeko zerbaitengandik gertuegi dago, eta hizkuntzarik gabeko herri bat berriz, kulturarik gabeko herri batetatik gertuegi, ezerrezaren pare alegia". Horrela, hain gordin eta hain eder hasten da Pako Aristiren Narrazti ozena liburua. Sarrerako hitzak Ramon Etxezarretarenak dira, Azpeitiko Udaleko euskara arduraduna orduan, liburua argitaratzearen eragilea. 19 urterekin plazaratu zuen Narrazti ozena bere lehen lana Pako Aristik eta egun ia 30 libururen egilea da. Liburu honetan zazpi narrazio batu zituen: "Hots, hots! Lurrean oñok", "Loreak eta txinaurria", "Kakalerdoaren suizidioa", "Kasik Philippe bezala", "Tergalezko zine-kamera hutsa", "Opaizko dultzaina" eta "Moxalak Baigiren ortze gorrian".