Abenduaren 17.an
San Franko de Sena karmelokoa

        1. S. Franko de Sena lenik bekatari infamea, gero penitente sandu admirablea izan ze nekazari honratu birtuosoen hume Groti aldiritan Toskanan, Senara urbil. Sel ordu aio baño len amets in zue bere Amak ematen zuela argira monstruo itsusi lotsagarri bat, zein gutibana zoeien itzulis gizon. Bataioan deitu zute Franko, ta azi zute ongi. Biali zute Senara ikastera letrak, baña naturale gaixtoa segitus ta lagun gaixtoak, doi ola ikasi zue leitzen ta eskribitzen, ta on ere ez ongi. Paratu zute ofizio batean; baña ze lanaren etsai alfer-nai. Iltze bere Aita, baize guti bat detenitzen zuena, eta Amas ajolarik etzuela eman ze bizio ta gaixtakerietara, ez Jangoikoaren ta ez gizonen atenziorik gabe. Bere ofizioa jokari, ladron, alkegabe ta emakume galdueki gau ta egun jokuko etxe, taberna, ta bide gaixtoetan. Laster akabatu zue Amaren ondasun pixka, ta bizi ze ladronkerietaik. Niork etzeuka seguro ez bere hazienda, ez bere bizikidea arren eskuetaik: ain ze animale bruto indartsu ausart tentu gabea! Etze nior trebe korrejitzera, ta nioren konsejurik ere etzue aditu nai, ta ez ikusi nai birtuosorik, ez mezarik, ez sakramenturik, ez elizarik usatzen zue. Ama aflijiturik penas iltze: semeak ortas zue plazer ziola, ia oraidanik nautena inen diat, joan delaik atso gaixtoa beti ene kontra zena. Fite galdu zue gelditu zekion guzia. Egin ze soldado, ez ainberze erregeri zerbitzatzeko, nola Deabruari sueltoago: baña ez solamente soldado, baizik iduriarazten ze batzutan estudiante, berze batzutan peregrino, hermitaño, ta milla itxuratan tranpeatzeko: guziau zertako? gastatzeko gaizki, ta jokatzeko. Gau batez galdu zue guzia, tresenak ere, oñetakoak ere: eta señalatus begiak erran zue furoso, nork naitida jokatu ebek? ezi nik ukatzen dut egintuena. Blasfemia itsusi goni errespondatu zio Jangoikoak emanes begietako min erru bat, zeñeki gelditu zen itsu. Orreki despeitu zute solkadeskatik, etzela gauza.

        2. Asi ze ia ataris atari eskarmentu guzien, niork apenas eman nai ziola ogi amen bat odio ziotenagatik. Ala asi ze akorduratzen, ta itzultzen Jangoikoagana, berze niork nai etzuelaik. Asi ze lenik negar egiten bakantasunean, gero konfesatzen oius karrikan, mereji zuela iago ta iago kastigo; Etzue galtzen konfianza Jangoikoan, zein izanik ofenditua iago ezi guziak, iago ezi guziak baita benigno; ta ordu bateko konfesioareki barkatzen baitu anitz urtetako bekatuak. Egin zue konfesio bat jenerala asko negarreki, ta eman zue bildu zukena satisfakziotako. Injeniatu zue anitz penitenzia gisa, deskitatzeko: nai izan zue etorri peregrino Españako Santiagora: baña nola baizego itsu, Jangoikoaren fortunaz aurkitu zue kidari berze bekatari penitente bat eldu zena. Baña Demonioak kendu zio berzeari burutik intenzio on gura; Franko egon ze konstante in bear zuela peregrinazioa. Paratu ze bidean, baña ezin ikusi: Zer inen zue? O Jangoikoaren ona! zerbaitto argitu zio bista, bidea ikusteko diña. Oneki firmatu ze propositoan: eta iago, noiz ta Gaskuñako oian batean bi bide opaturik, etzekielaik zeñetaik eman, eskatus Jangoikoai azertua, aditu zue boza bat erraten ziona, emazu eskuieko bideas, andik joanen zara seguro. Pensa nola konsolatu zen konfiatus nai zitiola barkatu bekatuak alako faborea iten zionak. Paraturik lurrean belauriko negarrez eman zio esker milla milla. Etzego kontent Demonioa eskapatzeas bere saretik Franko zeukana beretako. Agertu zekio peregrino-itxuran, lagun inen ziola. Lenbiziko egin ziona galarazi bidea: gero nai zio galarazi esperanza; etzuela erremediorik; kondenatua zela. Furiatu ze agitz Franko itz ebeki, baña oroiturik Jangoikoaren onas erran zue, nik badakit eztutela mereji barkatzea; baña badakit ere Jangoikoak dezazkela barka, nai barin badu: nai duelako esperanza ematen dida bere amorearen geiegiak, zeñeki utzi zen iltzera gurutzean enegatik. Oneki iges eginik Deabruak, Franko graziak emanez Jangoikoai itzuli ze bidera: ta ellegaturik Santiagora an konfesa-komekaturik berriro garbitu zue arima, ta señaletan kobratu zue osoki bista.

        3. Ikusirik zein ongi joan zekion peregrinazio gontan, nai izan zue egin berze batzuk. Joan ze Romara S. Pedro ta S. Pablo Apostoluen bisitatzera: an errezibiturik Gregorio IX. Aita sanduaren bedeizioa egon ze garizuma guzian barutus ogi ta ur solles. Andik pasatu ze bisitatus deboziozko santuarioak Italian, Napolesen, Sizilian, Loreton: emen izan zue elebazio soberano bat, zeintan mostratu zekion Ama Santisima amorosa seguratus barkazioas, ta konsejatus perseberanzia. Itzuli ze Senara, non zaku bateki estalirik, oin urtuxian, ta beti buru agerrian, zela euri, zela iruzki, asi ze deskitatzen penitenziasko obraeki lengo eskandalo emanak. Guzia ze baru kontinoa, errezibitzea sakramentuak, enzutea mezak ta predikuak: eta gauoro atratzen ze karrikak barna oius ziola, o bekatariak, konberti zaizte Jangoikoagana, ta egin penitenzia dignoa. Joaten ze bekatuen etxeetara, ta azotatzen ze bizkarrean burriñasko katees: botatzen zitue jokuko maiak eta barajak: bisitatzen zitue hospitaleak: eta berze gizon bat ze ia ta iduri zue. Agerturik ango eliza batean Ama Santisimak, seguratzeko grazian, konsejatu zio erretiratzea. Erretiratu ze etxola batean eremuan, non sustentatus gorputza belarres, ta arima orazios ta kontriziosko negarres bizitu ze milagrosko bizi bat. Baña araraño ellegatzen ze Deabruaren tentazioa. Iltze Senan Jaun abrats bat utzi zuena testamentuan manaturik emateko Sena-inguruan zeuden eremutar guziei borzna florin urresko: joan zire testamentariak emateko Frankori bereak: errespondatu zue etzituela nai; eraman zezkitela bereki: baña aiek etziote obeditu, bai utzi an leio pokalean. An egon zire, alik eta ellegaturik alargun pobre bat limosna eske zebilana erremediatzeko bere alaba, sanduak erran zion barnetik artzezkiela urre aiek, ta enkomenda zezala utzi zituena. Ainberze kuadratu zekio Ama Birjinal karidade gau, ezi urbilen gauean agertu zekio emanes amoresko señale andiak. Baña pensa zein aldaturik zegon biotz gura: len edekitzen berzerenak, orai eznai artu bereak ere.

        4. Etzekio eldu alako faboreengatik banagloria, bai berritzen kontri ziozko pena, ofendituas Jaun bat ain ona. Tratatzen zue gorputza gogorkiro penasko instrumentu lotsagarrieki: eta zergatik ia famatu zen, ta billatzen zuten, eskapatu ze andik bere errira urbil zen zoko ilun batera. Baña andik ere asi ze barratzen bere santidadearen argitasuna. Kostunbratzen zute errikoek egitea prozesio bat, zeintara konbidatzen zuzten eremutarrak: etzue nai Frankok, baña obligatu zute, baita artzera ere bazkari usatzen zena. Ze go an sandua artzen amen bat edo berze, porfia iten ziotenagatik: baña berze bat sobra berotu zena asi ze gaizki erranka sanduaren kontra: ta azkenean erran zue, nik erran dut egia, ta diot iago ere, ala daikela salbatu au, nola bizitu plater gontan dagon kapon gau. Istante saltatu ze bizirik platerean zegona errerik; ta gizon artas jabetu ze Demonioa. Sanduak bere salbazioaren testimonio gartas konsolaturik, baña konpasionaturik berzearen gaitzas in zue orazio: ta ura libratu ze ta emendatu: eta guziak sanduaren onas admiratu zire. Baña infernukoek ezin soporta berendako zeukatena ikustea Jangoikoaren ain maite, inzitatzen zute beren injenio ta indar guzies eroriarazteko bekaturen batean pintatus imajinazioan lengo deshonestidadeak, ta itxekis gorputzean luxuriaren sua ain erru, ezi ezpaliz Jangoikoaren graziaz, nola zeike libra? Baña bere aldetik ere egiten zue eginala orazio, penitenzia, ta dilijenzia: zeatzen ze odolesko disziplines, etziten ze aranze ta larren gañean guzia larranzitus, sartzen ze estanke izoztuan: ala logratzen zue Jangoikoaren grazia ta biktoria kontrario guzietaik.

        5. Ama Birjina gloriosak nai izan zue paratu bere Karmesko errelijioneko jardin edo paraisoan. Agertu zekio amorosa zekarrala eskuieko eskuan gloriako loreen korona, ta ezkerrekoan Karmesko habitu errelijiosoa, besti zezan. Bereala Franko joan ze konbentura eskatzera admiti zezaten. Etzute admititu lenbizian beiratus bere adin pasatua, baize iruogeitazorzi urte. Ama Santisimak animatu zue segitzeko pretensioan: Segitu zue eske ta eske belauriko negarrez. Admititu zute: baña luza-bide, bear zela diru erosteko habitua; ta sanduak ez izaki: baña erremediatu zue zeruko erregina gloriosak. Zeudelaik bildurik errelijiosoak, sartu ze Aingiru bat gaste eder baten idurian zeramala Josirik habitua bear bekala, ta emanik Prioreari eskura erran zue, au da Frankoren. Erran ta desaparezitu ze utzirik guziak arriturik ortas. Nor ezta admiratzen emen Maria Santisimaren onas ta ongi egin naias, ta zein entremetitua den on guzietan! Eginik errelijioso nolako bizimodua zeraman, nola explika? Bere janaria komunki belarrak, edo ogi ta ur sollik, ta ori astean irur egunes solamente, ezi astelen, asteazken, orzilare, ta larunbatean etzue txastatzen baizik komunione sagratua. Goatzea zue ol bat utsik lurrean: Gorputz guzia habituaren petik inguraturik burriñasko aro, edo ustai, ta kateeki: lepoan argolla bat, ta agoan plomusko bola bat librerdikoa, ixilik egoteko; eta atra bear zuelaik mintzatzeko bear orduetan, gal etzekion, zerama katea batetik dilindaka. Gero inarazi zue burriñasko peto bat kentzen etzuena, baizik zatitzeko gorputza azotees. Oneki guziareki ze lenbizikoa lan guzietan koruan, sukaldean, enfermerian. Manteniarazteko agertu zekio Jesus guruzifikaturik llagaetaik odola zeriola, ta ziola, beira zenbat pasatu nuen gizonengatik, ta zein gaizki pagatzen didaten!

        6. Oneki guzia guti iduri zekio iten zuena, ta zego ikar ikar, barkatu ote zion: ta erraten zue maiz, Justoa doi doia salbatzen bada, zer izanen da bekatarias? Konsolatzen zue Jangoikoak. Bein corpus Christiren oktaban progatzeko manatu zio konfesoreak ez komekatzeko egun gartan: gelditu ze trankil, ezaundus arrazio zeukala konfesoreak ez uzteas sartzera Jaun dibinoa ain petxo indignoan. Baña meza laguntzean saltatu ze sakramentuaren zatitto bat aldaretik, ta sartu zekio agoan, ta andik barnean betetzen zuela debozios. Berze bein Kristo guruzifikatuaren alzinean zegolaik orazioan ikar ikar oraño ere ote zegon beraren grazian ta amorean, Kristok itzeetaik eskuak lazaturik besarkatu zue bi aldis amoroso erraten ziola, Franko, etzaudela beldurrak: segi asi duzunean, ta logratukouzu nauzuna. Oraño ere irauten zio beldurrak: etze deskuidatu Ama Santisima; agerturik kariño andiareki erran zio, Franko, barkatutizu Jangoikoak bekatuak. Ez orgatik utzi zitue penitenziak, baizik aumentatu zitue. Argitu zio entendamentua Jangoikoak, eta Kristo guruzifikatuareki eskuan egiten zitue prediku admiragarriak, ta konbertitzen zitue bekatariak, etxeetan, karrikaetan, plazaetan. Obratzen ere zitue milagroak humil humila. Jakiten ere zitue gauza sekretoak eta gerokoak, eta eguna, noiz bear zen il. Aipatus bein bere konfesoreak, zein on den sufrajio egitea purgatorioko arimen, erran zio Frankok, in bezada karidade ofratzeas meza enegatik il ondoan bereala. Errespondatu zio, erranen dut, bizi banaiz zu baño iago. Erran zio Frankok, seguratzen diot Jangolkoaren partetik biziko dela urte bat ni il ondoan, ezi ni ilen naiz abenduaren amekagarrean 1291 urtean, ta urbilean berori. Guzia agitu ze, erran bekala. Eginik berriro konfesio jenerala, ta errezibiturik berze sakramentuak, zelo gaik lastalla uts batean, ta ori ere obedienzias obligaturik, beterik zelda zeruko argis, despeitus errelijiosoak erran ziote, geldi beitez bakean, ene anaiak: eta berorrek, ene Jesus ona, eta ene Jangoikoa, ar bez bere eskuetan ene arima. Istante &