Martxoaren 10.an
Berrogei soldado martir

        1. Sebasten Armeniako ziudadean (Breviar.) berrogei soldado Martir baliente izan zire, Lizinio enperadorearen denboran. Onen Presidente Agrikolaok deiturik beregana laudatu zitue balientetako gerran, ta nai ziotela enperadoreak egin asko mertxede; baña ortako, zio, da preziso obeditzea manatu duena ez adoratzea Kristo. Errespondatu zute, gu izan bagara baliente lurreko enperadorearen zerbitzutan, zer uste du inen digula orai zeruko enperadorearen gloriatan? Bego zierto peleatuko garela animoso, ta atrako garela biktorioso. Kenduko ziotela, zio arrek, soldadoen honorea, beira zezatela ongi: eta sarrarazi zitue presondegian. An in zute orazio gau, bada, Jauna, faboratu gaitu lurreko gauzengatik peleatu garelaik, orai berorren gloriagatik bear dugulaik izan pelea, eman bezagu anitz grazia. Pasatu zute gaua kantatus psalmo gura, Qui habitat in &: eta laudatus Christo gure erredentorea. Agertu zekiote bere Majestadea, ta erran ziote, ongi asi zarate; kuida bukatzeas ongi, ezi korona ezta ematen baizik perseberanzia dutenei azkeneraño. Biramonean presentaturik berze asko soldado ta adiskideen alzinean, laudatu ondoan berriro guapotako, erran ziote Agrikolaok, in zezotela gusto obeditzeas beren honra ta protxutan. Baña etzukelaik mellarik egin biotz aietan, guardarazi zitue preso, etorri arteo aien Kapitana. Zeudelaik an, lagun batek, deitzen zenak Zirion, animatzen zitue guapoki peleatzera sufritus zeruko enperadoreagatik; obeki, ezi Liziniok, pagatuko ziotela gloria eternoas, baita ere lagunduko pelean, zein izanen zela labur, gloria eterno.

        2. Zazpi egunen buruan ia etorririk aien Kapitana, eraman zuzte konsejura. Bidean erraten ziote lagun garrek, ea, arimo: Irur kontrario tuzu, Satanas, Presidentea, ta gure kapitana, edo obeki errateko, eztugu bat baizik, baita Satanas berze bien medios iten diguna gerra. Batek bada beartu garaitu berrogei soldado Kristorenak armatuak Jesu Kristos? ez ez alakorik... Kapitanak asko itz gastatu zue itzularazi naiez bere opinionera bere soldado gaiek, baña debalde. Aiek defendatzen zute ausarki errelijione Kristioa. Konsejukoek manatu zute golpatzeko aien agoak arrieki: eta Jangoikoaren permisios anitz ministroen agoak agertu zire odolestaturik, ta sanduenak oso mellarik gabe. Ori ikusirik kapitanak ustez zen arte gaixtos, suturik tiratu ziote arri bat, zein joan ze ematera Presidentearen agoan lastimatu baizio ederki. Itzularazi zuzte berriz presondegira, pensatu bitarteo zer tormentu gisa bear zioten eman. Karzelean zeude egiten orazio, Jauna, orrengana goratzentugu biotzok, orren baitan gaude konfiaturik, ez garela gaizki atrako. Berriro agertu zekiote Salbadorea ziola, Sinesten duena enebaitan, naiz il daien biziko da. Konfia, ta ez lotsa gizonen tormentues, pasatzen baitire fite: pelea bizkorki, izateko koronatuak. Ala konsolaturik ederki pasatu zuten gau guzia orazioan animoso ta alegre: biramonean atra zuzte aditzeko sentenzia.

        3. Ze an estanke, edo uresko balsa ta putzanka bat, ekaitz-denbora otz ta izotz, eta gaua eldu ze txoil erru otza izoztu bear zuena estanke gura. Artan sarrarazi zitue guziak biluxirik akaba zeizen otzak; baña bateo manatu zue an urbil idukitzeko bañu bat ur epel ta beros, baldin norbaitek otzaren pasiones garaiturik nai bazue pasatu arara, señale, utzi nai zuela errelijione Kristioa: baize ori tentazio bat txoil tentagarria. Paratu zire guardiak kuidatzeko erne gau guzian. Martirak beren eskus biluxirik sartu zire estankean konfesatus nai zutela pasatu otza ta eriotza ere, lenago ezi utzi Kristoren errelijionea. Gauza errua da, ziote, pasatzea gau bat ain otza emen: baña gustoso izanen da orgatik gozatzea paraisoan: tormentua izanen da labur, baña gloria eterno: gau pixto bat pasatus logratuko dugu betiroko egun bat eztuena gauik, ta ez finik. Zenbatek pasatzen dute asko trabaju lurreko Jaunengatik, zeñek ez dezoketen deus eman ilas geros? eta guk eztugu pasatuko gau txar bat gure Jaun zerukoagatik, zeñek emanen digun korona gloriakoa bere erreinuan betiroko? Ofrezitu zire Jaunari sakrifiziotan, eta in ziote orazio gau, o Jauna, berrogei gara sartu garenak orren amorez pelea gisaontan: berrogei alaber atra gaitzela biktorioso izateko koronatuak: eztaiela falta bat berere numero gontaik. Ala orazio eginik, zoezi pasatus ta aguantatus otz ikaragarria. Baña aietaik bat miserablea garaiturik otzak pasatu ze bañu epel gartara utzirik lagunak triste penaturik arren inkonstanzias, eta iago, ikusi zutelaik andik guti iltzela ta galdu sekulakos. Orrengatik iago animatzen zire elkar aguantatzeko ilartaño.

        4. Gau erdirat lokarturik guardiak, portero edo atalzaiak idatzarririk zegonak ikusi zitue jausten zerutik Aingiruak zekarzkitela ogeitaemeretzi korona: zio ark berebaitan, ebek dire berrogei; berrogeigarrenaren korona non da? Ori diolaik, erreparatzen du bat gura, nola atra zen lagunetaik. Orduan atalzaia mogiturik Jangoikoaren espirituas asi ze oius idatzarrarazis guardiak, Kristioa zela ura ere, ta kendurik berak bere tresenak, sartu ze atra zenaren partez, izateko berrogei koronatuak: arri gaitzen, ta lotsarri gaitzen Jangoikoaren juizio justo sekretoes, nola uzten duen erortzera txutirik zegona, ta goratzen duen eroririk zegona: utzi Kristioa, ta artzen duen Jentila: Judas Apostolua itzulirik traidore, S. Matias sortez atratzen da Apostolu: eztaien nior fia bere buruas, ta ongi asi delakoan, baizik konfia sollik Jangoikoan. Ellegaturik eguna, aurkiturik atalzaia Martiren ertean, nola ta zer gisas agitu zen, manatu zue Juezak abarrikatzeko zangoak guziei paloeki, akaba zeizen iles. Iltzire orreki guziak, bates landara, baize gasteena deitua Meliton. Il guziak zeramazkitelaik karroetan erretzeko, uzten zute Meliton oraño bizi zena, agian aldatuko zela. Ori ikusirik arren Amak, inbidia sandu bateki, berzeak zemazkitela, ta ez bere seme gura, artzen du bere soñean animosa, ta zerama gorputz sanduen karroen atzetik; eta bidean erraten zio, ea, ene seme maitea, ditxosa izanen da zure Ama gau, irauten baduzu firme il arteo fede Kristioan. Animo, ea, zaude fuerte, gozatzeko Jangoikoas zuk, ta egiteko ni Martir baten Ama gozosa. Soldado bekala peleatzen zinduelaik lurreko gizonagatik, ni nindego beldurrak eta negarrez: zeren Deligroa zen andia, ta irabazia deus guti: orai deus guti falta zaizu irabazteko infinito. Aingirua ekarri zizuna korona dago etxideten paratzeko doaielaik zure arima. Sufri gutitto bat, ene humea, segura zaitezen betiko, alegra dezazun egiaz ene biotza, izateas an goiti ene prenda maite bat, logra dezadana igatea ni ere arara, non besarka zaizaten gogotik peligrorik gabe galtzeko. Zoaz zoaz alzina, ene maitea, ta espera nazazu an. Berze Amaek nigar in bezate humeen iltzeas, ezpaitakite non baratuko diren: baña nik baitakit zerura zoazila zuzen zuzena, eztut negarrik, naiz maite zaitudan biotzez, baizik alegranzia izateas Martir baten Ama ditxosa. Orai jaiotzen zara bizi obera Jangoikoaren graziaz. An tuzu Aita ta Ama, ta anaia, ta aide obenak.

        5. Itzebek erran bitartean iltze Meliton Amaren soñean, eta Amak il zela ikusirik alegre ia, ta kuidadorik gabe bota zue gorputz ila berze Martiren hogeran: ta etze apartatu, alik eta guziak erre arteo. O Ama ona ta balerosa, ainberze amatzen zuena Jangoikoa, ezi onen amorez nai baizue il zeien Martir bere semea bere burua bezain maite zuena! Zer fedea ura! Zer esperanza! Zer karidadea! Eriotzea kontatzen fortuna! Martirioa dignidade gorena! O denborak! O kostunbreak! Zer ai gara gu Kristio deitzen garenok? Konpara ordukoeki oraikoa.

        6. Etzire kontent infielak ilarazias, ta errearazias Martir gloriosoak, aien ezur ta errautsak ere bota zuzte ugaldera, etzezkiten honratu Kristioek. Baña non da indarrik, ta injeniorik aski Jangoikoaren podorearen kontra? Uren gañean konserbatu zitue oso berex busti gabe, ta galdu gabe: ta ango Obispoari, deitzen baize Pedro, manatu zio bil zezkiela ta depositatu honratuki. Joan ze Obispoa elizagizoneki prozesioan: aurkitu zuzte istargitzen zutela izarrak bekala, eta arturik erreberenzia guziareki paratu zuzte leku dezentean Jangoiko andiaren loriatan, zeñek ala baitaki triunfatzen internuaganik, ta munduaganik bere zerbitzukoen faboretan noiz ta nola duen plazer. Gero pasatu zire Konstantinoplara, non geroago Pulkeria enperatrizak zerutik abisaturik kolokarazi zituen S. Tirsoren tenploan. Martirio gau agitu omen ze Kristoren 306 urtean.