www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Sanduen bizitzak
Joakin Lizarraga
c. 1793, 1994

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Jesukristo, Maria eta Santuen bizitzak, Joakin Lizarraga (Juan Apecherearen eta Francisco Ondarraren edizioa). Nafarroako Gobernua, 1994.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Garagarzaroaren 12.an
Santa Margarita Erregina Eskoziakoa

 

        1. Estado guzietan egitentu Jangoikoak bere sanduak, direla erregeak, direla probeak direla erreginak, direla ikazkinak, zeren ezi santidadea baitago arimaren on izatean, eta arima ona guzietas baliatzen da, plazer emateko Jangoiko onari. Orra S. Margarita izanik Aita Inglaterrako errege, ta Ama enperadorearen alaba, ellegaturik bera izatera Eskoziako erregina, sanda estado ta adin guzietan. Inglaterratik atrarik Amareki fortunaz Jangoikoaren probidenzias ellegatu ze Eskoziako portuan. An ezaundurik beraren prenda exzelenteak ango errege Malkolmok eskatu zue bere esposatako, ta Amaren manamendus ezkondu ze. Dignidade berriareki etzitue aldatu, bai aumentatu lengo kostunbre onak, elizarako afizionea, orazioak, baruak, limosnak, ta gauza on obligaziosko ta debozioskoak. Grabe ta afable amatzen zute guziek ta errespetatzen, de manera ezi nior etze trebe egitera edo erratera bear etzenik beraren presenzian, ta bear zutena bai eskatzera konfiaturik Ama on bati bekala. Hume izan zituenak azitzen zitue kuidado guziareki exenplu ones, doktrinas, zeloas, korrekzioneas, ta orazioas prinzipalki, egunoro enkomendatus Jangoikoak negarres, edo il zezkien gaixtatu baño len, edo in zezkien onak ta sanduak. Bere esposo erregeari ze ain amablea, ezi laster itzuli zue bere kondizioetara ta bere gisarakoa, de manera ezi errege beti zego beira nondik inen zion plazer, eta ikusirik ematen zituela limosnas palazioko diru, dirusari, alhaja, ta gauza arrapatzen zuen guzia, ontzat artzen zue erregek, ta beti konformatzen ze beraren konseju ta borondateareki, aditus, obeditus, ta atenditus guzietan sanda bekala. Bein solamente etzio egin plazer, ta kostatu zekio bizia, joanik gerra batera, arrek nai etzuela, il baize an bere seme bateki.

        2. Karidadean obreeki, debozioan Jangoikoareki, ta zeloan menekoeki ze bere biziaren iteko ta enplegua. Soldakoak manatzen zitue ez egiteko niori kalterik pasatzean errietaik: ortako berak pagatzen ziote ederki ta laudatzen. Ziudade ta errietan zeuzkie bere espia genero onekoak, zelatzeko ta abisatzeko gaizgurak, eta bearrak, emateko erremedio. Andialdeei berak modu andiareki ematen zitiote konseju ta korrekzione bear zirenak. Erregereki bateo ta persona sanduen medios kendu zitue asko usanza gaixto len zirenak, ta paratu onak; ala ogeitamar urte erreinatu zuenetan berritu bekala zue erreinu guzia, ta egin zue ona ta ditxosoa: Ainberze balio du arima on batek gobernuan. Karidadea zenbat! Goizoro sei pobreei garbitzen zitiote oñak bere eskus: bedratzi aurttoei belauriko ematen ziote jatera janari delikatuak agora emanes amenak bere eskus. Gero egunoro bazkaria irur eun pobreei erkadan; eta ikusgarri ze, alde batetik errege, berze aldetik erregina zerbitzatzen makan. Zer iago? Bear guziak ta leku guzietan kuidatzen zue erremediatzeas: Heriei ez solamente zerbitzatzen ziote, baitare apatzen llagak bere ezpaiñ errealeki. Berak barutus anitz, agitz guti sustentatus bere burua, estudio guzia paratzen zue erremediatzean ta erregalatzean berzeak, ustus askotan tesoro errealak.

        3. Gañarakoan bere bizia ze elizan egotea errezatzen, mezak enzuten, ta orazio mentalean zebatzen gau ta egun. Konfesa-komekatzea egiten zue agitz usu ta debozio andiareki. Zeuka beti memoria ta beldur kontu eman bear zuenas Jangoikoaren juizioan. Eskatzen zio konfesoreari kontino, adberti zezkiela, ta erreprehenditu bere faltak: eta etzuelaik erreprehenditzen ez izanes zeren, sandak erraten zio, Aita, nola kunplitzen du obligazioa? nola eznau erreprehenditzen, nai zelaik gaixtoa? Ez izan errespetorik niri, baizik beira sollik Jangoikoai, ta kuida bez ene arimas. Ezaundu zuelaik eriotzea urbildus eldu zekiola, egin zue bizi guziaren konfesio bat jenerala ainberze aiots, negar, ta pena amorosoeki, ezi iduri baizu ito bear zela. O Jauna, zer den au, bekaturik apenas dutenek guti edo baterez, ainberze pena, eta bekatus beterik daudenek ezin senti penarik! Ondorean erran zio konfesoreai, ea geldi bedi Jangoikoareki bakean: ni banoaie ia: denbora guti biziko naiz emen: eta orrek ere segituko nau emendik guti: bi gauza eskatzentiot bitarteo, lenbizikoa oroi daien ene arimas bere sakrifizio ta orazioetan: bigarrena espezialki kuida dezan ene humees, izan daitzen Jangoikoaren beldurdunak: eta ellegatzen denai errege izatera izan bekio on Aita. Heritasun luzean konformidade, pazienzia, ta arimo andiareki errefinatu ze arima sanda gura: azken egunetan mostratu ze triste, ta erran zue, egun agitu da desgraziarik andiena Eskoziako erreinuaren. Andik guti ellegatu ze berria nola iltziren errege ta bere semea. Laurgarren eguneko uste zute iltzen zela erregina, baña espirituak indar emanik joan ze Oratoriora, non enzun meza ta errezibiturik komekadura iltzeko, itzulirik bere goatzera artu zue Kristo guruzifikatua, ofrezitu zitio bere angustiak ainberze trabajueki garai gartan, eskatu zio, ene Jaun Jesu Kristo bere Aita Eternoaren borondatez Espiritu sanduak konkurritus eman zuena munduari bizia bere eriotzeareki, libra benaza ni. Erran, ta despeitu zue arima. Gelditu ze gorputza eder miragarri. Iltze 1097 urtean &.

 

aurrekoa hurrengoa