Abenduaren Amirugarrenean
Santa Luzia Birjin ta Martir

        1. Jaio ze S. Luzia Siziliako Zaragozan. Aurzututik ze onera emana, espezialki guardatzera kastidade birjinala. Il ondoan bere Aita, ajustatu zue bere Ama alargunak Eutikia deituak alaba onen ezkontza Kaballero Jentil bateki. Sana zoeie artus denbora, ta billatus eskaidaren bat, desegiteko ezkontza. Ara nola disponitu zuen Jangoikoak: eman zio bere Amari odol joatearen heritasun bat iraundu ziona laur urtes, niondik erremediorik etzukela. Famatua ze denbora gartan S. Ageda gloriosa beneratzen zena Katanan Zaragozatik irur lekoa, zeñen tenploan logratzen zuten asko fabore milagrosko sandaren medios. Konsejatu zio alabak Amari joatea Bellas arara: Joan zire biak, eta orazioan zeudelarik obiaren alzinean, eman zio S. Luziari lo gozo bat, zeintan apareziturik S. Ageda beterik argi eder miragarris, ta akonpañaturik Aingerues mintzatu zio alegre amorosa, ene aizpa Luzia Birjin konsagratua Jangoikoai, zertako eskatzen didazu niri zeurorrek aisa eman dezogezuna zeure Amari? Zure fedeak baliatu dio, ta sendatua da: zeren zeure birjinidade ta garbitasunes prestatu diozu Jangoikoai biotzean tenplo bere gustorakoa. Eta ala nola enegatik Kristok honratu duen Katanako Ziudadea, ala zu zarela medio honratuko du Zaragozakoa. Idatzarri ze alegre guzis, eta erran zio Amari, ia sana dago, Ama: eman graziak Jangoikoari, ta S. Agedari, ta goazen etxera.

        2. Itzuli ondoan eskatu zio sandak, etzezola ia aipatu Esposo lurrekorik: artu zuela bere Esposotako Jesus, zeñen zerbitzutan enplea zezala emanes pobreei dote eman nai ziona berai. Amak nekez nai zue desapegatu bere ondasunak bizian: erraten zio, espera zezala ilartaño bera, ondorean in zezala nai zuena. Sandak erraten zio il ondoreko limosnak eztirela ain kuadrable Jangoikoai, ematen baita eztaikena eraman; bizian lendanik in bear direla igateko zerura, ala nola argia eramaten den alzinean argitzeko bidean. Ainberze erran zio, ezi logratu zue guzia, eta saldurik barratu zue prezioa pobreetan. Ori ikusirik Kaballero garrek, non Amak ofrezitu zion alaba, akusatu zue Paskasio Presidentearen alzinean Luzia, Kristio zela. Deiturik arrek nai zio kendu burutik proposito gura ones edo gaitzes. Sandak serena zio, eztela baizik Jangoiko bat bizi eterno inmensoa, zeñi plazer egitean dagon ditxa guzia, eta sakrifizio kuadratzen zaiona dela miserikordia, ta limosna; orgatik eman zuela zuen guzia, ta ia etzuela zer eman, baizik bere burua: au nai ziola eman gogotik ere sakrifiziotan. Juezak erran zio, oriek dire Kristioen ametsak, engañuak, ta itz banoak, etzaizkidanak erran bear niri, goardatzen baitut antiguasko errelijionea, ta Enperadoreen manamenduak. Sandak konstante miragarriro erraten dio, orrek guardatzentu bere Prinzipeen manamenduak; nik Jangoiko andiarenak. Orrek dio beldur Enperadoreai; nik solamente Jangoikoai: Orrek eztu nai desplazer egin, baizik plazer gizon lurreko bati: nik gloriako Errege Jaunari. Eztaiela neka banoan; eznau apartaraziko Jesus onaren amoretik.

        3. Asarraturik arras Paskasiok tratatu zue emasteki alkegabe gaixtotako, argatik saldu zituela ondasunak. Sandak ain serena nola len: nere ondasunak pobreen eskus seguratutut zeruan. Kristioek kuidatzen dugu arimas, aborrezitzentugu gorputzen zikintasunak, aprobatzentutenak oien Jangoiko falsuek, ez ordea gure Jangoiko onak. Ori da sobra jardukitzea, erran zio Paskasiok: azoteak asteareki, atertuko dire itzak. Sandak orduan Jangoikoaren zerbitzariei eztaizke faltatu itzak, ezi berak errana da, eramaten zaiztelaik Erregeen ta Juezen presenziara, eztuzie diskurritu bearrik, nola edo zer erran, ezi etzarate zeurok mintzatzen zaratenak, bai Espiritu sandua zuen baitan. Juezak orduan, eta zurebaitan dago Espiritu Sandua agian? Sandak errespondatu zio, Garbi ta ongi bizi direnak dire Espiritu sanduaren tenplo. Juezak emen, eramanaraziko zaitut urdeen etxera, utzi zaizan Espiritu Sanduak. Ontara errespondatu zio, bortxaz mantxarazten badu nai eztuena, kastidadea doble kontatuko da koronatzeko glorian. Manatu zue bada juez infameak, eramateko Luzia leku infamera, non deslora zezaten. Botatzentiote eskuak, eramateko: baña, o Jangoikoaren podorea! ezin niork ere mogiarazi lekutik. Ekarri sokak, jendeak, idipareak, tiratzeko: guzia banoan, nola balitz peña andi bat ederki asentatua. Gogoratu zekio Juezari zela ori sorginderias. Ekarrarazi zitue sorgin gaixtofikatuak, desegiteko ark uste zuen arte gaixto ura: Inzute in ala Deabruen laguntzareki; baña nor Jangoikoaren kontra? Arriturik Jueza etzekiela zer egin, zego koleras nola leon bat marroa egiten abuña zeriola agotik, ta begietaik sua, ikusirik garaitua zela donzella flaka batenganik. Erran zio sandak emekiro, eztaiela turba: zertako eztu beiratzen sosegu onareki, ezauntzeko eztela Deabruen sorginderia, baizik Jangoiko onaren birtutea, guardatzen nauena ni berea bekala da manera, ezi mundu guziak, bildurik ere, ezi lezadaken mellarik egin? Ezpadu sinesten, egin bez progu nai adiña.

        4. Manatu zue arrek, biltzeko sandaren inguruan anitz egurketa, erresina, olio, ta gauza erretzeko, ta itxeki. Itxeki ze; egin ze hogera andi bat, gora sugarra bam bam bam. Sanda erdian ain libre seguro alegre, nola balego al ze artzen jardin edo loredi batean. Andik mintzatu zekio sanda Juezari, nik eskatu diot ere Jaun Jesu Kristori, ez dezadan minik eman su gonek, ta luza dezan ene martirioa, konfirma daitzengatik fedean fielak, ta konfundi daitzen infielak ikusirik zein guti dezaketen gure kontra. Orduan manatu zue arrek traspasa zezotela ezpata bat lepotik. Errezibiturik herida eriozkoa, alaere sanda egon ze orazioan nai adiña, ta nai adiña mintzatu ze Kristioei, emanes berri onak Jangoikoaren ordes, bakea izanen zela andik denbora labur, utzirik manamendua Enperadoreek: eta nola Katanan zuten Patrona S. Ageda, izanen zela bere Zaragozan, konbertitzen bazire Kristoren federa. Eta Jangoikoaren justizia ikus daien, Siziliatarrek preso in zute Paskasio Juez gura Tirano bekala, ta pasatu zute ala sandaren alzinetik, ta Roman ilarazi zute. Santa Luziak, errezibiturik an komekadura, sazerdoteek ekarri ziotena sekretoan, eman zue bere arima bedeikatua Jaunaren eskuetan. Ortzi zute gorputz sandua Ziudade gartan, non dituen bi tenplo: eta Jangoikoak an ta nonnai egitentu miserikordiak sandaren atenzios. Bistaren Abogada kontatzen dute, ta eskuan bi begieki plater batean pintatzen dute. Zergatik ala, ezta seguratzen kausa espezialerik, bai maite eder zuela Jangoikoak, ta beraren begietan aurkitu zuela grazia espeziala sandak, mereji baizue pasatus asko trabaju, ta exponitus iagokoetara bere amorearen erruareki. Onek ta alakoek alkearazi bear gaitute Kristio epelok, ezpaikara pasatzeko alakorik Jangoikoaren amores. Aisa pasatzen zute, diozu agian, faboratzen ziotelaik ainberze Jangoikoak. Baña egin zute beren aldetik ere, faboratzeko Jangoikoak bear orduan. Zuk eta nik ezpaitugu garaitzen tentazio komunak, nola gindezazke garai alako tormentuak? Jangoiko Jaunak in dezagula karidades miserikordia ta grazia.