Izotzillaren 22.an
San Bizente Martir

        1. S. Bizente, nai batu erran biktorioso garaitzen duena, jaio ze Araguako Huescan, azi ze Zaragozan, eta egin ze Martir gloriosoa Valenzian. Zire Enperadore Diokeziano ta Maximiano, Jesu Kristoren etsai fieroak, ezin zeizkenak ase Kristioen odoles, naiz amar urtetan iloro ilarazten zuten amazazpi milla, diotenez. (Breviar. in fest. SS. Ciriaci et Paulae 18 Junii: Hispan.) Ebek biali zute Españara beren gisako bat deitua Daziano Presidente. Onek ilarazirik Zaragozan anitz Kristio, Zaragozan, ta preso eginik S. Balerio, ta S. Bizente, ura Obispo, ta au Diakon Obispoaren partez predikatzen zuena, zeren etzuken ark aski zarregis ta motel izanes mia, eramanarazi zitue biok Valenziara. An asko denboras idukiarazi zitue kalabozo ilun batean beterik burriñas, goseak eta egarriak, baña Jangoikoaganik erregalatuak: Uste zue bai arrek, kobardeatu ta flakatuko zirela tratamentu gaixtoareki ainberze denboras: Baña kontra agitu ze: Atrarik andik sentenziatzeko, agertu zire sendoago ere len baño: akar in baizio karzelzaiari orgatik, ustez erregalatu zituen ongi, Au da nik manatu niana? Ain sendo ta kolore onean atra beaute karzeletik gure Inperioaren etsaiek? Eta ebengana itzulirik, erran zue, Zer dio, Balerio? Nai du obeditu Enperadoreei, ta adoratu aien Jangoikoak? Obispo sanduak errespondatzen zio manso emekiro miaren trabagatik, ezpaizeike ongi entenda. Orduan goratu ze S. Bizente Jangoikoaren espirituas errebestiturik, Zer da au, Aita? Nola mintzatzen da ain emekiro, nola balego beldurrak tzakur gonen? Gora bez boza gora: edo ezpadezake adinaren kasos, bida niri lizenzia, mintzatzeko. Emanik lizenzia, erran zue garboso, Zuen Jangoiko goiek, Daziano, zuendako biz, ezpaitire deustako protxal. Guk Kristioek dakigu eztela baizik Jangoiko bat bizi dena, ta guziak egintuena, guzien prinzipio ta fin bere seme Jaun Jesureki, zein eginik gizon bizitu eta il baize salbatzeagatik gizonak, nai baute berek. Guk nai dugu salbatu, ta beraren amores pasatu trabaju, tormentu, eriotze.

        2. Kristio presente zeudenak, ta gero aditu zutenak animatu zire itz ebeki: Daziano koleratu alako ausardias. Desterrarazi zue Balerio, ta tormentarazi Bizente. Billusirik paratzen dute dilindan zur batetik, tiratzen zute oñetaik kuerdaeki, atratzen junturaetaik ezurrak, zatikatzen aragiak azotez. Erraten zio Dazianok bitarteo, eztakusazu, miserablea, nola dagon gorputzori zatikaturik? Bizentek sereno errespondatu zio, Sinesta bez, Daziano, niork etzi dakela egin fabore andiago egiten didana baño orrek. Iago tormentu pasatzen du orrek ikusteas ez nazaketela garaitu ni orren tormentuek. Orgatik eskatzen diot eztaiela beraxtu, ezi zenbatenas iago diren penak, iago izanen dire premioak, eta nik aseko dut deseo dutena iltzeko Jaun onagatik iltzenagatik gurutzean gure amorez. Itz ebeki Daziano arras koleratu ze, ta begiak turbaturik, abuña zeriola agotik, ta sua begietaik, marroas leon bat bekala, kendu azoteak berdugo bati, ta asi ze artas ematen, sanduai ez, baizik berdugoei, floxoak zirela, inutilak, funda gabeak. Sanduak irrikos erraten dio, asko zor diot, Daziano, iten baitu nereki adiskidearen lana; kastigatzentu kastigatzen nautenak ni: heritzentu heritzen nautenak ni: Esker milla. Guziau ze suari olio ematea, ta añaditzea Dazianoren rabia. Ekarririk burriñasko aztapar eta txarrantxak, aieki arraskarazi zue gorputz guzia goititik beitiraño furiosoki: Eta sandua; nola ezpalitz aragiskoa, burlatzen tormentues, ta tormentazalees: ebek akaiturik, ta bera alaiturik. O Jangoikoaren indarra komunikatzen diona gizonari, artu zuelarik berak gizonaren flakeza, beldurtus pasio alzinean! Paratu zute gero burriñasko goatze gisa batean, su emanes alde guzietaik: odola zerio guzitik, aragiak konsumiturik, sollik ia ezurrak erre ta belzturik: arimoa ala ere bizkor biktorioso proprioki Binzente.

        3. Manatu zue Dazianok eramateko berriz karzelera, barraturik tella-puskak, aien gañean etzateko ta arrastatzeko sandua, etzeien niolatere errepausa. Baña Jesus onak argis inguraturik ta Aingerus egin zio an bisita konsolagarria. Turbatu zire guardak ustes iges egin zuen Bizentek. Onek oiu egin zue, ez eztut iges egin; emen nago, ta erran zozie Dazianori, prebeni dezazkela tormentu berriak, ezi pasatuak pasatu direla. Gelditu ze Daziano arriturik, eta errabiatzen: bitarteo Aingiruek Bizenteri kantatzen ziote triunfoa, ea Martir triunfantea, ez lotsa, ezi zutas dire lotsa tormentuak ta tormentazaleak. Biramonean Daziano mintzatu zekio amoltsu-iduri malizias, nai zuela deskansarazi, ta kuratu. Etzinarazizue goatze beraz batean: baña Martir gloriosoak nai etzuela deskansurik emen, despeitu zue arima Jaunaren eskuetan. Dazianok gorputz sandua botarazi zue kanpoan, zatika ta jan zezaten tzakurrek ta baseiziek: baña otsorrai andi bat paratu ze zentinelan: arrek pikoas, aztaparres, egales apartarazten zitue miragarriro. Aiturik on Dazianok iskiritus zio errabioso, Ah Bizente, ilik ere iten didazu gerra. Eramanara zizue itsasoan barna, ta an ondatu: baña bota zutenek itzuli zerelaik aurkitu zute itsasbasterrean: non urbagadek formaturik obia gisa bat estali zute areas orduan: gero sanduaren abisus andre on batek depositatu zue Valenziako murallen ondoan. Biz bedeikatua Jangoikoa egin zuena alakoa &.