www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Sanduen bizitzak
Joakin Lizarraga
c. 1793, 1994

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Jesukristo, Maria eta Santuen bizitzak, Joakin Lizarraga (Juan Apecherearen eta Francisco Ondarraren edizioa). Nafarroako Gobernua, 1994.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Izotzillaren 17.an
San Antonio Abadea,
edo San Anton

 

        1. Nola baita debozio S. Antoni ebetan, atra zagun onen bizitzatik zerbait probetxa dezakeguna. S. Atanasiok zue sendagalla ezaunduas S. Antonio Abadea, ta eskribitu zue beraren bizia, ta eraman zue Romara, eta leituas solamente asko eman zire Jangoikoak: eta S. Agustin solamente aditus mogiturik asi ze klamatzen bere adiskide bati, Zer da au, Alipio, letra gabekoak goratzen dire, ta arrapatzen dute Zerua: eta gu emen geuren letraeki loiean inguraka! Agian zeren alzinatu diren, dugu alke segitzeas atzetik? ta ezgara iago alketu bear ez segitzeas? Jaio ze Ejipton Koma deitzen zen erri batean jendaki nobletik: Azi ze sanduki: emezorzi urtetan gelditu ze emazur, buratsoak ilik: gelditu zekio arreba txipitto bat, zeñetas bear zuen kuidatu: sei ilabeteen buruan, ia zegolaik guzia utzi naies emateko Jangoikoak sollik, aitu zue tenploan Ebanjelioko sentenzia gura (Math. 19.) Nai bauzu izan perfekto, joan ta saldutuzun gauza guziak, ta eman pobreei, ta segi nazazu ni, ezi tesoro bat izain duzu Zeruan. Itz gebek sartu zekizkio biotzean, ain nola berari sollik erran balitio Kristok. Itzuli etxera, ta utzirik bere partea arrebarendako, ta au enkomendaturik andre on batzuei, gañarakoa sal du, ta eman zue limosnas. Etze orduan, baizik zenbait Monje bakotx an emenka, zeñen birtuteak imitatzen zitue gogotik, eta zerbati espezialki arrimatu ze ikasteko perfekzionea. Lan iten zuenetik mantenitzen zue bizia eskas; ezi penitenzia, barua, orazioa ze bere iteko prinzipalena. Asi zekio Demonioa tentatzen, ta itzuliarazi naies mundura, gogoratus ango konbenienziak, oraiko deus gabea, ta arrebatto garren desanparoa. Baña sanduak orazioareki ta Jangoikoaren graziareki garaitzen zue. Nork konta zenbat tentazio-jenero, zenbat astuzia, indar, ta artifizioeki paratzen zion infernukoak agerrian ere? Baña orazios ta humildades beti atratzen ze triunfante. Ia denborain buruan etzio beldurrik batere: berari bai beldur andia zio etsaiak, ezpaizezake sufri aipatzea ere. ta nonnai konjuratzean aipatu orduko S. Antonen izena, atratzen ze gorputzetaik gaixtofikatua. Ogei urtes egon ze kubila batean ikusi gabe nior, ezta bera ere niork, ezetaere Ministro batek ekartzen zionak bi aldis urtean ogi guti bat. Gero atra ze andik, baña kolore onean, alegre, azkar, ezaundurik guziek zela on Jangoikoaren lana. Sinesta nira, zio; Satanas da beldur gure orazioes, barues, bijilies, humiltasunas, baña espezialki amore iñ diogunas Jesu Kristori, zeñen guruzearen señalea sollik ere aski da iges inarazteko. Eta Demonioak berak bein kejatus, botatzeas arri bekatu iten direnen kulpak erran zio, gizonek berek zutela kulpa billatus okasioak, ta naies beren gustoak, ezi berak etzuela indarrik ia, Kristo ilas geros gurutzean.

        2. Famatua ze ia mundu guzian S. Anton, eta Enperadoreak ere kartas enkomendatzen zire beraren orazioetan, eta anitz jende zetorkio segitu naies bizimoduan, ta ala eremu gaiek bete zire Monjees S. Antonen kasos. Bada nork konta Jangoikoak arren medios obratzen zituen miragarriak arimen ta gorputzen onetan? Guzieki ze manso, humil, amoltsu, alegre, sereno beti. Sazerdote ta Obispoei inklinatzen zue burua, eman zezoten bedeizioa. Solamente Herejeetaik iges iten zue, nola serpiente batzuetaik. Bati eskribitu zio, beira zeiela, ezi Jangoikoaren ira zegola arren gain. Herejeak desprezios bota zue karta oin petan. Andik guti bere zaldi manso batek egin zio azpitik ozka, ta irur egunen barnean iltze miserableki. Bein ikusi zue espirituas galmendea inen zutena herejeek Alexandrian. Nola anitz mando, ta animale zeuden ostikoka botatzen lurrera aldareak &. ta entendatu zue alakoak zirela herejeak. Fede Katolikoaren amorez joan ze Alexandriara deiturik ango Patriarka S. Atanasioganik, ta egin zue probetxu miragarria konfirmatus Katolikoak, ta konfunditus herejeak, ta konsolatus S. Atanasio.

        3. Lauretan ogei ta amar urte zituelaik, gogoratu zekio Jangoikoaren permisios, ote zen norbait ainberze urtes bizitu zenik eremuan: Errebelatu zekio bazela bat, zeñen billa bear zuen joan. Bereala argitu orduko arturik palo bat asi ze bides zar benerablea, ta etxakin nora. Naiz bero, naiz neke, segi alzina: konfianza, zio, dut Jangoikoan, erakutsiko didala bere sierbo gura ofrezitu didana. Bi egun pasaturik bides, ta gauak orazioan, ta zenbait lanze bitartean, irugarren argi astean urbildu ze kubila batera, ta pokaletik asi ze beira bernerat, ezin ordea deus ikusi, ilun egones, zoeie sartus barnerat gutibana, gelditus atsa, ta paratus bearria, ia zerbait senti zen barren gartan: Gero ere ikusi zue argi-iduri bat aratago urruti: eman zue prisa orduan, eta tropezatus arrieki egin zue arroitu. Ertxi zue orduan ataria S. Paulok barnetik: eta S. Antonio urtikirik lurrean zego dei ta dei Jangoikoas idiki zezon: badakit, zio, zuk badakizula, nor nai zen ni, nondik ta zertara eldu nai zen: badakit ere ez nai zela digno ikusteko zu: baña ikusi arteo, ez naiz joanen emendik. Billatu zaitut, ta aurkitu; zure atarian nago deies, idiki zadazun. Ezpadut logratzen, emen ilen naiz; eta ortziko duzu ene gorputza. Errespondatu zio barnetik S. Paulok, niork eztu eskatzen graziarik meatxueki; ta eldu bazara iltzera, zer milagro da ez idikitzea? Erran ta idiki zio irrikos; eta besarkatu zire elkar amere andiareki, ta salutatu zire beren izen proprioes, nola ezaunak balire, etzirelaik ikusi sekulan orduraño, ta eman ziote Janpikoai eskerrak fabore gartas. Ondorean jarririk biak, erran zio S. Paulok, ona non duzun billatu duzuna ainberze nekereki; beira gorputz gau ia zarturik sarri bear dena auts biurtu. Galdegin zio gero munduas, nola zegon. Errespondatu zio S. Antoniok, ta paldetu zenbat urte zuen, nola etorri, nola bizitu zen kubila gartan. S. Paulok informatu zue guzietas, nola ango palma baten fruitas mantenitu zen, ta ostoes bestitu: Jaunak an anparatu ta konsolatu zuela miragarriro.

        4. Ala zeudelaik konbersazioan elkarreki, jarri ze arbola gartan otsorrai bat; andik jautsi, ta utzi zue bien oñetan ogi bat, eta joan ze. Erran zio Paulok Antoniori, bedeikatua biz gure Jauna, egiaz piadosoa, sines ongiegillea, biali baitigu bazkaria. Irur ogei urte du, ematen didala ogi-erdi bat egunoro: Egun zu etortzeareki, doblatu du arrazionea. Jan zute artaik biek, ta edan iturritik, emanes Jangoikoas esker milla milla: Gaua gero pasatu zute orazioan. Biramon goizean erran zio Paulok, badu denbora banekiela bizi zinala zu eremuan, ta Jangoikoak ofrezitu zida etorriko zinala ene laguntako: baña zeren urbildu den ia ene plazoa, nik ain deseatua joateko mundutik, biali zaitu zu, ortzitzeko gorputz gau, ta estaltzeko lurrean lurra. Emen asi ze Antonio aioska negar ta negar; ain berant ezaundu, ta ain fite utzi bear zuen! etzezala utzi, baizik eraman bereki. Ontara Paulok, etzazula nai nai eztuena Jangoikoak: zuretako on litzake ta plazer, uztea emengoa, ta igatea zerura: baña bear duzu oraño kuidatu zure anaies: gero ere seguro izanen duzu alokairua. Orai in bear didazun faborea da joan bereala, ta ekarri manto eman zizuna Atanasiok, estaltzeko ene gorputza. Erran zue au, etzezan izan ainberze pena ikustean iltzen an. Arritu ze Antonio aditzeas aipatzen Atanasios ta mantoas: arren petxoan bizi zela Kristo: apatus eskuak ixil ixila itzuli ze bere konbenturat prisaka, ezin oñek segitus gogoa, sartu ze atsanditurik bere zeldan, artu mantoa, ta bazoeie, artu gabe amenik ere. Ikusirik bi Diszipuloek erran ziote, non egon da Aita? nora doaie? Errespondatu zue, ai ene bekatarias! Ikusi dut Elias, ikusi dut Juan Bautista desertuan, eta errealki S. Pablo paraisoan. Itzulirik bide beras, beti gogoan bere gura, ilen zekiola ellegatu baño len. Biramonean bidetik ikusi zue Pauloren arima igaten zerura ederki akonpañaturik: bota ze auspeska lurrean klamatzen, nola uzten nauzu, Paulo? Nola zoaz despeitu gabe? Gero joan ze ain prisaka, ezi iduri baizekio egatzen zela. Ellegaturik ikusi zue gorputza belauriko, ta prinzipioan ustez bizi zen, jarri ze aldakan orazioan: baña etzelaik senti atsartzen, ezaundurik ila zegola, besarka artu zue erregatus negarres: inguratu zue manto gartas, errezatu zue ilen ofizioa, atra zue kanpora: baña etxakin nola ortzi, ta ez zer egin. Etorri zire bi leon, zeñek aztaparka egin zute zulo bat aski zena: gero humil humila S. Antoni lamikatus eskuak ta oñak, eskatzen bekala ziote bedeizioa: eman ziote Jangoikoaren izenean, ta joan zire. An orzi zue ila: eta arturik S. Pauloren tunika ostoes egina, heredero bekala itzuli ze, ta bazkoa egunetan paratzen zue gala gisa. Kontatu zue gero agitua. ta beraren testimonios kanonizatu da S. Paulo, bizitu zena eun ta amirur urte. S. Antonio gero iltze eun ta bortz urtetan, faltatu gabe ortzik, ez bista, ez indarra, ta kolorea. Iltze izotzillaren 17.an eta 361 urtean.

 

aurrekoa hurrengoa