www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Testamen zaharreko historioa
Bernard Larregi
1775-1777

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Testamen Çaharreco eta Berrico Historioa (Lehenbicico liburua). Bernard Larreguy. Fauver-Duharte, 1775.

Testamen Çaharreco eta Berrico Historioa (Bi-garren liburua). Bernard Larreguy. Fauver-Duharte, 1777.

 

 

aurrekoa hurrengoa

CXXVI. KAPITULUA

Susanaren garbitasuna

 

        Susana zen Elziasen alaba eta Joakimen emaztea. Haurdanik bere burasoek altxatu izan zuten, ez munduaren, bainan bai Moisen legearen arabera. Bi gizon adinetako, populuaren yuie zirenak, maiz zabiltzan Joakimen etxerat. Harat biltzen ziren hauzirik edo eskatimarik xuritzeko zutenak. Bi gizon zahar hek izan ziren hartuak Susanaren alderako su zoro batez. Biek erituak zituzten bere bihotzak; ahalke ziren elkharri bere eritasunaren aithorra egiterat; ordean hartarat ziren, emeki-emeki, eta bere artean egin zuten behar zutela atzeman Susana bakhar-bakharra.

        Bero handi bat hari zen egun batez, Susana nahi izan zen freskatu. Sarthu zen bere baratzeko ur batean; egorri zituen bere emazteki sehiak handik, eta hertsi zuen baratzeko athea. Sehiak etziren hain laster urrundu, non bi gizon zaharrak athera baitziren gordeak ziren zokhotarik, eta hurbildu baitziren Susanaganat. Deklaratu zioten emazte hari, bere xede ahalkagarria, eta erran zioten: baldin ez bazara erortzen guk nahi dugunerat, hedaturen dugu berria aurkhitu zaitugula adulterioko bekhatuan.

        Susanak artiki zuen hasgorapen min bat, eta erran zioten bi gizon dohakabe hei: ez dut ikhusten, alde guzietarik, hersturarik eta hirriskurik baizen. Egiten badut zuen nahia, hil-arazten dut ordutik ene arima; berriz, ez egiterat zuek nahi duzuena, etsi ahal dezaket ene biziaz. Guziarekin, hanbatik hanbatean, nahiago dut erori zuen eskutarat, egin gabe gaixkirik, ezen ez ene Jainkoa ofentsatu. Hitz hauk erratearekin egin zuen oihu handi bat; zaharrak ere abiatu ziren orobat oihuz, eta hetarik batek ideki zuen baratzeko athea. Harat ziren berehala Susanaren etxeko sehiak. Zaharrek sinhetsarazi zioten nahi zuten guzia. Sehi hek harrituak eta ahalkatuak egon ziren: etzuten alabainan, urrun da, egundaino entzun deus halakorik bere etxeko andreaz.

        Biharamunean, populua, ohi bezala, bildu zen Joakhimen etxerat. Bi zaharrek erakharri zuten Susana. Agertu zen guzien aitzinean begiak nigarretan eta altxatuak zerurat. Etzen marraskarik baizen haren ahaide eta ezagunetan. Bi zahar hek ezarri zituzten bere eskuaz Susanaren buruaren gainean, eta erran izan zuten adulterioan atzeman zutela emazte hura; nahi izan zirela yabetu harekin zen gizon gazte hartaz; ordean hek baino hazkarragoa izanez, eman zitzaioela ihesari. Etxe hartan ziren guziak sinhetsi zuten gauza, etzuten uzte egin ahal ere zitekela, den gutiena, dudarik halako bi gizonen erranaren gainean. Susana kondemnatua izan zen bizia galtzerat. Entzun zuenean bere sententzia, abiatu zen mintzatzen hunela: Jainko zerukoa, badakizu gauza gordeak diren guzien berri: badakizu zer lekhukotasun izan den ene kontra, eta hiltzerat naramatela hobendun izan gabe asmatu duten gaixkiaz.

        Jainkoak entzun zuen Susanaren othoitza. Harrikatua izaterat zohala, Daniel gazteak erran zuen, hitz goraz: ez naiz behintzat emazte hunen odolean batere kutsatzen Israelgo umeak, kondemnatu duzue Israelgo emazteki bat ezagutu gabe egia. Emazue bigarren yuiamendu bat; ezen zuzen kontra da lehenbizikoa. Populua bihurtu zenean bere lekhurat, Danielek erran zuen: berex-zatzue bi zaharrak elkharganik, eta nik interrogaturen ditut. Hastandu zirenean bata bertzeaganik, Danielek galdetu zioen hetarik bati: ikhus duzunaz geroz emazte hura bekhatutan, erran diezadazu zein lekhutan ikhusi duzu? Zaharrak ihardetsi zuen: hulako lekhutan. Danielek erakharri zuen bertzea, eta egin zioen galde bera. Bigarren zaharrak ihardetsi zuen bertze lekhu batean ikhusi zuela gaixki handi haren egiten. Orduan guziak hasi ziren erraten: bedi Jainkoa benedikatua. Artha daduka haren baitan fidantzia dutenez: ikhusi zutenean bi zahar gaixtagin hek gezurtatuak eta konfundituak bere aithorraz beraz, yazarri zioten berei, eta izan ziren kondemnatuak berek ernazteki prestu hura kondemnatu zuten heriotze bererat. Susanaren ahaide eta ezagun guziak yarri ziren eskerrak Jainkoari bihurtzen. Ordutik Danielen ospea hedatu zen bazterretarat.

        Elizako aitek ederretsi dute, zuzen den bezala, Susanaren fermutasun saindua. Emazte Jainkotiar hunen etsenplua aurkhitzen dut dela zaharrentzat ahalkagarria bezain emaztekientzat ohoragarria. Zer herstura Susanarentzat! edo behar du egin gaixkia, edo behar du etsitu bere biziaz. Aithor agun badela halako ordutan berthute funtsesko baten behar guzia. Susanak gehiago prezatzen du Jainkoarenganako leihaltasuna, ezen ez behere huntako ontasunak eta bere bizia bera. Bazakien denbora gutitako garela mundu huntan: ez dugula urtherik, egunik ez eta orenik gure eskuko. Nahiago izan zuen utzi bere burua tormenta guzietarat, eta seguratu bizitze dohatsu bat iraunen duena eternitate guzian.

 

aurrekoa hurrengoa