www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Testamen zaharreko historioa
Bernard Larregi
1775-1777

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Testamen Çaharreco eta Berrico Historioa (Lehenbicico liburua). Bernard Larreguy. Fauver-Duharte, 1775.

Testamen Çaharreco eta Berrico Historioa (Bi-garren liburua). Bernard Larreguy. Fauver-Duharte, 1777.

 

 

aurrekoa hurrengoa

LXXI. KAPITULUA

Jefteren alaba

Yui. 11.

 

        Abimelek gaixtagina hil zenean, israeldarren erresuma erori izan zen Tholeren eta Jairen eskutara. Azkeneko hunen ondorio gerthatu zen Jefte. Egia da, emazteki gaizki bizi zen batenganikakoa zela; ordean Galaaden umea aurkhitzen zen. Bere anaiek ez zuten nahi ezagutu haurridetzat, behartu ere zuten heltzerat Toberen herrirat. Nola animo handitakoa baitzen, zenbait nanduler, ebaskoz bizi zirenek, hartu izan zuten bere aitzindaritzat. Denbora hartan berean, amonitarrek hersturan zaduzkaten israeldarrak gerla kruel batzuz. Hunenbat gaitz bazuten yasateko etsai heien aldetik, non iduritzen baizitzaien Jeften animoa ahal zela heien erremedio bakharra. Israeldarrek egin zuten beraz, bere artean, gaztiatu behar ziotela Jefteri, hel zadilla, othoi, heien laguntzerat. Jefte erori zen othoitz hartarat. Minki errenkuratu zitzaien israeldarrei haren alderat erabilli zituzten manera txarrez. Israeldarrek erakutsi zioten bere urrikia, eta seguratu zuten ekharriren ziotela obedientzia bere printzeari bezala. Jeftek egin zuen berehala urruntzerat amonitarren erregea israeldarren kontra hartu zuen xedetik; ordean haren egin-ahal guziak alferretan gerthatu ziren: etzuten batere kantitu errege haren bihotza; etzuten gibelatu gudukatzeko zuen nahi handia. Arte hartan, Jaunaren izpiritua yautsi zen Jefteren gainerat: bil-arazi zituen tropak alde guzietarik, eta abiatu zen amonitarren ondoan. Jainkoari botu egin zioen baldin ematen bazioen garaitia, sakrifikaturen zioela, bere etxetik biderat lehenbizirik ilkiren zitzaiona. Jeftek garaitu zituen etsaiek; ordean garaitziatik heldu zen bozkarioa laster izan zen itzulia atsekabe min batetara. Etxerat bihurtzean, biderat leheni athera zitzaion presuna, gerthatu zen haren alaba bakharra, alegrantzia guzietan, eta gathanbore soinuz zohakona, dantzan, bere emazteki lagunekin. Zer bihotz-min buraso harentzat, orhoitzean bere botuaz, eta ikhustean bere alaba! Ume hunek yakin zuenean zer botu egin zuen haren aitak, etzen batere lotsatu: bera zen erakhartzen zuena haren konplitzerat, erraten zioelarik deskantsuan hillen zela ikhusirik amonitarrak garaituak. Ume hark, burasoari galdetu zion grazia bakharra izan zen utz zezan, othoi, bi ilhabetez, menditan auhendatzerat bere heriotzea, gathanbore soinuz, hari yarraiki zitzaizkon lagunekin batean. Bi ilhabete hek iragan zireneko, alaba hura bihurtu zen bere aitagana. Orduan, aita hark konplitu zuen ondikoz! bere botu arina.

        Elizako aiteei zaie Jefteren botua floxkiegi izan zela egina; eta diote orai ere badirela asko presuna lasteregi lerratzen direnak botutarat. Hortik beretik, ezartzen tuzte bere buruak premia ondikozko batean; edo bekhatu egiteko ez konplituz botuak, edo konplitzeko botuak, Jainkoa ofentsatuz. Hobe ahal da, dio san Anbrosiok, ez egitea boturik, ezen-ez hartzea botuz, Jainkoak gaitzesten dituen gauzak, eta gaixkirik gabe ezin konpli daitezkenak, Jeftek berak ezagutu bide zuen bere botuaren inprudentzia eta arinkeria. Zer behar ez zitzaion gosta haren amudioari ume maite baten sakrifikatzea? Ezin bertzez eman zen eginbide dohakabe hartan: uste zuen ezin gibela zitekela hartarik, eta haren botuak baitezpada konplitua izan behar zuela. Errateko hainitz bada, ikhusia den bezala, aita hark halako botu bat egiteko eta bethetzeko izan zuen arinkeriaz; ordean erran behar da, alaba haren orduko konportamendua osoki zela miragarria. Bi ilhabete heien buruan, bihurtzen da alegeraki hura inmolatu-gogo zuenaren eskutarat. Ez bere lagunen nigarrek: ez bethi begietan zakharkeien heriotzearen orhoitzapenak: hitz batez, deuserek ez du lotsatzen, deusek ere ez du izitzen. Erran daite alaba hark konplitu zuela, nolazpait ere, sakrifizio hark haren aitaren partetik eskas zuen guzia. Iduri zuen bortxazkoa; bizkitartean borondatezkoa gerthatu zen. Bekhatutik heldu zen sakrifizioa, diote elizako aitek, aurkhitu zen, alabari esker, holokausta bat xoil agradagarria Jainkoaren begietan.

        Neskatxa gazte, zeruko amodioaz eta munduaren alderako higuintza saindu batez hartuak direnek, ikhas dezakete Jefteren alabaren eskolan, inmolatzen alegeraki Jainkoari bere buruak, burasoek sakrifikatu nahi dituztenean munduko ergelkeria, edo intres zikhin bati. Aurkhitzen dire burasoak, itsumendu auhendagarria! Axolarik batere ez dutenak sakrifikatzeaz bere umeak munduko izpirituari, ohore funtsik gabekoari, edo ontasun iragankhorrei, orhoitu behar bidean egiazko ohorea eta aberatstasuna berthutean eta Jainkoari yarraikitzean datzala. Badire oraino bertze buraso batzu, ukho bezala egiten diotenak odolari, ez dutenak batere damurik bere umeen heriotzeaz, nahiz berak gozatu hei zor zaieen ontasunez, edo heien ondoan heldu zaienez. Hulako ordutan neskatxa Jainkotiarrek egin behar dutena da, altxatzea zerurat bere bihotzak, eta largatzea bere buruak, zabal-zabala, Jaunaren eskutarat. Ez beitez eman penetan ea xuxen, ala makhur dabiltzan heien burasoak: bilha bezate, guzien gainetik Jainkoarenganako amudioan, eta leihaltasun saindu batean bere barneko bakea eta konsolamendua; eta ordutik ez dute deuseren eskasik izanen. Umeek, zer nahi atsekabe eta damu duketen aita ametarik, adoratu behar dute probidentziaren zuhurtzia. Askotan baliatzen da burasoen bihotz gogortasunaz, edo intresaren alderako heien amarradura sobraniazkoaz, hiz batez, heien gaixkiez, oraino finkiago erakhartzekotz umeak zeruko bide dohatsurat.

 

aurrekoa hurrengoa