C. KAPITULUA

Absalonen heriotzea.
Dabiten damua

2. Erreg. 16.

        Absalon yabetu zenean Jerusalemez, eta hiri hartako populuaren izpirituaz, emantzen Dabit gal-arazteko eginbidetan. Hartu zuen bere abisua. Akitofelek erran zioen: bil detzagun hamabi milla gizon, eta abia gaiten, gau huntan berean, Dabiten ondoan: unhatua eta nekhatua izan behar da. Erortzen balin bagara, bet-betan, haren gainerat, harekin diren guziak emanen zaizko ihesari, eta errege bakhar bakharra geldituren da: orduan eginen dugu hartaz nahi dugun guzia, eta guziak zure azpiko yarriren dire. Abisu hau Absalonen eta Israelgo zahar guzien gogarako edireten zen. Halarik ere Absalonek nahi izan zuen oraino, guduari lothu gabe, yakin Kusairen abisua: erakharri zuen beregana, eta erran zion: huna Akitoselen abisua: yarraikiren othe gaitsko? zuk, zer diozu? Kusaik ihardetsi zuen: ene iduriz, oraingo huntan Akitofelen abisua ez da batere zuhurra. Badakizu zure aita gerla gizon handi bat dela, harekin direnak animotsuenak direla, eta suminduak gure kontra. Zure yendetarik zenbait hiltzen bada, hedaturen da berria Absalonen tropak garaituak izan direla; eta hori bera aski izanen da banaraztekotzat izialdura israeldarretan. Ene arabera, bertzela egin zinezake; eta huna nola. Bil-araz detzagun Israelgo gizon guziak, eta eman zaite heien buruan: gudu emanen diogu Dabiti non nahi gertha dadin, eta gure mundu osteak eskuraturen ditu dela Dabit, dela harekin diren guziak. Abisu hau hobea iduritu zitzaien Absaloni eta Israelgo zaharrei Akitofelena baino.

        Dabitek eta Kusaik elkhar aditzen zuten gerizaturik: Kusaik gaztiatu zion berehala Dabiti zer egin gogo zuen Absalonek, eta iragan behar zuela lehen-bailehen Jourdaingo arribera, non ez galduren zutela bizia hark eta harekin ziren guziek. Dabitek etzuen galdu denborarik; egin zuen Kusaik gaztiatu bezala.

        Absalonek iragan zuen noizbait, Jourdaingo arribera; ordean Dabitek izan zuen denborarik aski bere armadaren emendatzekotzat. Eman ziren, batzu nola bertzeak, guduari lothzeko arrimuan. Dabitek nahiko zuen erakutsi bere burua gudu hartan; ordean gibelatu zuten hartarik, beldurrez eror zadin, beregainki hari yazarri nahi zioten etsaieen eskutarat. Gelditu zen beraz bera hirian, eta armada abiatzerakoan gudukatzerat, errege handi eta aita samur hark erran zioten tropeen aitzindariei: begira diezadazue behintzat Absalon ene semea.

        Gudua izan zen emana Efraimeko oihanean; Dabiten armadak xehakatu zuen Absalonena. Dabiten soldaduek egin izan zuten sarraski izigarri bat etsaietan. Utzi zituzten hetarik hogoi milla hil gogorrak lurrean. Absalonek egin zuen itzurtzerat, ihesari emanik; ordean zer gerthatu zitzaion? Haritz lodi eta adartsu baten azpitik iragaten zela, haren ille luziak lothu zitzaizkon haritz haren aldaskei, eta azpian zuen mandoa aitzinat zohala, bera airean gelditu zen, eta ezin egundaino libratu zuen bere burua. Soldadu batek ikhusi zueneko Absalon haritz batetarik dilindan, egin zuen Joab gauza hartaz yakintsun. Aitzindari hunek erran zioen soldadu hari: zertako ez diok sarthu hire ezpata gorphutzetik? Izanen huen dirutze handi bat saritzat. Soldaduak ihardetsi zuen: begiraturen naiz, munduko diru guziak izatekotan ere, hedatzetik eskua erregeren semearen gainerat, guziz errege hark egin darotzun, eta guziek entzun dugun gomendio hertsiaren ondoan. Joabek erran zuen horren gainean: hire hitzek ez niautek baraturen: hurbildu zen haritz hartarat, eta zilhatu zion Absaloni bihotza hirur daga ziztakoz. Absalonen gorphutza izan zen artikia zilho handi baterat, eta estalia harri meta batez: ordu berean, Joabek bararazi zuen gudua, nahiz guphidetsi populua.

        Hedatu zuten berehala garaitiaren berria Dabitengana. Dabitek galdegin zuen lehiarekin Absalon bizi zenez. Erran zitzaionean hil zela, sarthu zen gela batean, eta emantzen marrasketan, erraten zuela: Absalon ene semea! ene seme Absalon! oxala eros-ahal baneza zure bizia neurearen gostuz! Armada guzia yarri zen doluan, yakin orduko erregeren damu mina bere semea galtzeaz. Tropa guziak sarthu ziren hirian harorik gabe; iduri zuen garaituak izan zirela, eta ihes heldu zirela. Gauza hau gaitzitu zitzaion Joabi: aitzindari hau sarthu zen erregeren gelan, eta erran zioen: ahalkerian eror-arazi tutzu, egun, zure zerbitzariak, bizia begiratu darotzuten ondoan zuri eta zure familiako guziei: maitatzen tutzu higun zaituztenak. Erakutsterat eman duzu ez duzula axolarik aitzindariek ez eta zure soldaduez: damu guti bide zinduke gu guziak hillik ere, bizi balitz Absalon. Zato arren orai guregana; ager eta mintza zakizkote zure zerbitzariei, erran diozozute hetaz satisfatua zarela. Ez baduzu hori egiten, hitz ematen darotzut etzaitzula, gau huntan, gizon bakhar bat geldituren. Erregek bortxa egin behar izan zion bere buruari. Yarri zen hiriko athean, eta populuak egin zion salutantzia.

        Zer etsenplu eder burasoentzat! ala ikhas baidezakete Dabiten eskolan, zertarainokoan behar duten hedatu bere umeen alderako amudioa! Errege prestu hura etzen nahi orhoitu bere semeaganik yasan zituen laido, idoi eta bertze atsekabez. Orhoitzen zen bakharrik Absalon bere umea zuela. Aita haren bihotz bera zaurthua zen guzia damu minenaz, ikhusteaz Absalonen heriotze ondikozkoa; ordean, Dabit gehienik nigarretan eman-arazten zuena, etzen bere seme maitea berak bethikotz galtzeak; bainan buraso Jainkotiar hark ume triste haren arima zuen urrikari; haren sekulako damnamenduaren gainerat isurtzen zituen nigarrik kharatsenak.