NAHAS-MAHAS
 

        Aro ederraz

        Yuan den egun batez ari nintzan solasian hemen bizi den ene herritar bathekin, Kalifornian egona, eta gizon hartze hunekoa. Denboraz ginuen solasa, harrituak, eta loriatuak ere, nola doan negia, hotza agertu gabe, epheltasun eta eztitasun goxoenian, egundaino ez dugun ikhusi heinean.

        Eta nik erraiten nakon hea ez othe zenetz kaltegarri lurretako eta laborarientzat, zeren eta bethi aditu dutelakotz karroinak beharrak eta baitezpadakoak direla lur barnian gordiak diren mumutxa ohantze mota guziak kalitzeko eta suntsitzeko, geroago ez dezaten makhurrik egin, uztak mendratuz.

        Eta irria ezpainetan ihardetsi zuen:

        — Bo, horiek oro ixtorioak dira. Uzta eta mozkin ederrenak eta nasaienak, nun emaiten dira? Lekhu beroetan karroin eta izotzik ez den lekhuetan, Kalifornian gerthatzen den bezala.

        Eta oharmen argia iduri zitzaidan eni ere, haren errana.

        Sugiak

        Iruñeko bazterretan orai lau-bost egun ikhusi nuen sugeño bat, xoko bathian iguzkian goxoki zagona. Eta gogorat yin zitzaitan udan zonbat suge ikhusten den ene sortherrian.

        Beharrik, ez dira phozoindunak, bainan halere halako ezin-egon bat emaiten dute, izialdura poxiño bathekin, batbatian kausitzen direlarik.

        Borda sahetsetako ihatze metak eta ungarritegiak dituzte lakhet, eta negian sartzen dira sabaietarat eta belharrian gordetzen.

        Aurthen, udan, emazte bathek, haizkora bathekin kalitu omen zuen bat, hain lodia, ziotenez, nun sekhula han ikhusi etzen bezalakoa.

        Bainan baitakit emazteek bere yite izikor eta biziarekin nola emendatzen dituzten gauzak, beldurrak beretzen dituelarik, yuan nintzan harenganat bere ezpainetatik entzuteko, eta egia bere heienean ezartzekotan. Horra haren hitzak:

        — Sukhaldian nintzan, eta aditzen ditut ene oiluak ondoko phentzian, erohotuak bezala kalapita haundian zabiltzala. Ustez eta xakhur zonbaitez harrotu zituela atheratzen naiz zaharo bathekin, eta ikhusten dut alimaliko suge harrigarri bat, ene besoaren loditasunekoa, eta buria altahatia, herrestan, emeki bazeala sukhaldeko lehio aphalerat, haindik sartzeko, duaikeztena.

        Ordian hartzen dut haizkora haundi bat, bainan ene zainak inharrosiak. Ikharan eta izialdura gaitzian, ez nintzan menturatzen hurbiltzerat. Azkenian ausartatzen niz, eta emaiten dakot ene indar guziekin ukhaldi bat lephoan, eta beste bat, eta hirugarren bat ere, arrunt kalitu artio, buria arraildurik. Bihotza yauzika ari zitzaitan eta bulta luze baten ondoan ene zainak etziren oono arrunt ematu.

        — Bainan, errazu, ihardetsi nion, hain lodia eta luzia zena? Ez othe da zure izialdurak, zen baino haundiagoa iduriarazi zitzauzula?

        — Ez yauna, ez, hortxet ikhusten duzun hesol horren heinekoa zen, luzian eta lodian...

        Eta hesol harek bi metro luze zituen hurbil, eta loditasuna emazte gizen haren besoaren izarikoa.

        Sinhetsiko duguia? Ukhakorrek nekhez.

(La Voz de Navarra, 1936/2/23)