AFARIAREN ONDOKOA

        Gilen eiharazaina ezkontzen zen. Bethidanik ezkontzaren etsaia izanikan ere, zonbait aldiz igurikatzen ez dena gerthatzen baita, horra nun gure donado burukoia berrogoi urthetan debru nexkato pollit batek bihotza guritzen dakon. Eta nola!, arrunt xoratua ezarri artio, haren gogotik neholere ezin baztertuz Maittipi-ren begitarte lilluragarria.

        Poxiño bat ahalgetzen zen adixkideen aitzinean berari iduri zitzaikon ahulkeriaz, ustez eta haren gizontasuna aphaltzen zela. Bainan bihotzaren deiari, nola ihardoki, nola

bihurri?

        Gilenek nahi zuen bere donadogoko azken eguna ohoratu, eta oldoztu zuen adixkide mineneeri afari nasai baten emaitea. Goizian eiharako nazan bizpahiru pertoletatik altxatu zituen arrain larri eder batzu atseko oturuntzarendako.

        Ostatuan aphaindu zakoten diteken aphairurik ederrena.

        Arrainkiak, xerrikiak, ollakiak eta errakiak ausarki. Gauaz leher eta zapart egiteko yakhi pizuenak; bainan zoazi tetelekeria horiekin zola gabeko sabeleri! Zahagi ardo gorriño bat ere han zuten aitzinetik ekharria eta hauta, gero, ez nolanahikoa.

        Denak mahain luze bathean lerrokatu ondoan hasten dira klika lehiatsuarekin yakhien iresten eta ahamenak badoatzi barnerat zalukara, ardoz ihintztatuak, errexkiago lerra diten zintzurrian.

        Afaria aitzinatzen den arau elhausturia ere badario ezpainetatik kalaka haundian eta azkenian errakiaren ondotik ikhustekoa zen zer harrabots eta zalapartan zabiltzan oihu, irri, ixtorio bipherdun, karkaila urragarrietan.

        Kalapita hortan zirelarik sartzen da Frantses bat tresna batzuekin besapian eta erraiten du:

        —Pardon Messieurs, le photographe veut vous faire un portrait.

        —To, Gilen, erraiten dakote adixkideek, arras untsa zaizkiuk hori. Izain diauk gau huntako oroitzapen bat. Frantsesak hedatzen ditu bere tresnak eta hok landatu ondoan ohartzen dira nola heien gainean ezartzen dituen gathuluño bathian herrauts batzu.

        —Zertako othe dira herrauts horiek?

        —Nik dakita, dio Gilenek.

        Etzakiten bathere, zozoek, gauaz lan hori egiteko behar zela argi bizi-bizi bat, magnesiun deitzen zena.

        Anartean frantsesa etsitua zen yende hura etzaitekelakotz geldirik egonarazi. Denek nahi zuten atherarazi itxura bitxienetan. Azkenian Gilen lau hazkan, astoaren gisan ezarri zen, eta haren gainian zaldizko adixkide bat, baso bat arno eskian gaineraino bethea, besoa altxaturik.

        Ordian, sartzen da ostatuko nausia eta botz lodi larderiatu batekin oihu egiten du:

        —Alo, debru erhoak, nahi duzea ixilik eta geldirik egon?

        —Ixo...!

        —Baziztea?

        —Baaaaa!!, ihardesten dute guziek batian.

        Iduri atheratzaileak su emaiten du herrautsari, eta... bunba!!!...

        Nola erran han gerthatu zena? Ihortziri bat erori bazen ere etzuen izidura haundiogorik sarraraziko gizon heien bihotzetan. Itsutiak, eta erdi ithoak, khe lodi madarikatu batek zintzurrari behiti yuanik denak eztul zalapartan zauzkan, hatsa ezin hartuz. Ba eta gehiago dena, norbaitek gaixtakeriaz eta trufaz argi elektrika itzali zuen, eta han zauden ilhun beltzian, athea ezin hatzemanez. Azkenian, ithotzeko pundian ardietsi zuten idokitzea.

        Izigarriko kalapita hartan Gilenen gainian zenak hunen burian ixuri zuen basoko ardoa. Zonbait ere aldi-xartu ziren, denak nahasiak khe tzar haren ganik, eta eztul zalaparta haren ondorioz gohaindika eta okhaka gehienak kanpoan hustu zituzten sabelak... Frantsesak, itxura txarreko harramantza hura ikhusi zuelarik lekiak hustu zituen zalhukara, bere saria galdegin gabe.

        Arras trenpe xarrian Gilen ohatu zen, eta sendagileak debekatu zakon yaikitzea bizpahiru egunez, sendagailu bat emanik barnea untsa garbitzeko.

        Bere ezteia gibelatu zen, beraz, zonbait egunez.

        —Debrien arima! urde kaskoin tzar hura ene eskien artean banu, itho nezakek, to, erraiten zakon adixkide bati Gilenek.

(La Voz de Navarra, 1934/1/13)