EHORTZE SAINDUA

        Bazter guzietan badakite zer aiphu haundia dien Ortzirale Sainduz Iruñen egiten den prosesoina (sic). Jesusen oinhazeak eta heriotza itxuraraziz hain eite egiazkoan, nun iduriarazten dauzkute orduko gerthakariak ber berak, gure begien aitzinean iraganez, harrigarrizko edertasunarekin.

        Ez da beraz handi zer yendeketa yiten den lehiatsuki herrietarik, holako gauza yori baten ikhusterat.

        Ene herritik, hain urrun izanikan ere, ikhusi nitien yaz zonbait Iruñeko karriketan.

        Kokatu ziren lekhurik hoberenian, untsa ikhusteko, denetarik ohartu nahiz, eta harrituak zauden, lephoak luzatuak, heien aitzinean iragaiten ziren gauza miresgarrietarik.

        Lehenik agertu zen Yesusen Yerusalemen sartzea, yende oste haundi batekin denak bere aldaska erramuekin eskuetan, hossana, hossana, oihuka.

        Gero Yesusen othoitza, belhaunikatua. Olibeteko baratzian. Handik landa, Afari saindua. Yesus bere apostoluekin mahai handi batian yarriak, eta heien arthean, Yudas, bere begitarte maltzur eta izunarekin.

        Geroxago Yesusen bahitzea, soldado erromanoen arthean eramana.

        Gero, Yesusen zigorratzea, estekatua, soldado burregoak hari zaharo ukhaldika.

        Itxura horien ondotik, Yesus kurutzean altxatzea, emazteki sainduak oinhaze latzgarrian. Haren azpian, eta azkenian, heriotzatik landa, Yesusen gorphutza hedatua hobiaren gainian, diteken itxura ederrenian, hamabi gizonen, sorbaldetan eremana, eta ingurian yende multxo bat argiekin, soineko ederrenetan.

        Eta azkenekotz, Yesusen Ama Saindua oinhazean. Itxura miresgarri hunek bihotz guziak hunkitzen ditu, ba eta zonbeit begi busthitzen ere.

        Belhaunikatua dago, balusazkos mantelina beltx nasal batekin ohiala urrezko hari phiruez eta edergailuz aphaindua. Eskuak altxatuak, begiak zerurat irauliak eta nigarrez gorrituak, ez daiteke asma begitarte erdiragarrienik oinhaze latzgarrian bere Seme Yainkoa urkhabean hila ikhusirik...!

        Itxura horren egileak iduri luke zerutikako argia yin zitzakola holako lana egin zuelarik.

        Gure herritarrek etzakiten zer erran: tetelduak, zozotuak eta bihotzetan hunkituak, mututuak zauden, hitzik ahotik yalgi gabe, ezpainak yosirik.

        Bultaño baten ondotik, bereratu zirelarik, erran ziaten,

        —Soizu, Manezaundi, laudorio haundi, haundienak aditu ginintuen prosesione huntaz, bainan erran guziak pilik ez dire gure begiek ikhusi dutenen ondoan.

        Ordian ihardetsi nion:

        —Osoki gustatu zauzie?

        —Gizona! ezin sinetsizko gauzak dira. Eta gero bi mila gizon horiek, sahetsetan lerrokatuak, beren soineko luze beltz horiekin, denak ziho haundiekin eskutan.

        —Ba eta aingeru multxo lilluragarri hura, hegal xuriekin, floka, xingola eta liliez aphainduak, Yondoni Yoane haurraren ondotik, eta huni yarraikitzen zen axuria, hezia izan balitz bezala?

        —Eta soldado erromano hek, gorphutzak eta buriak gerizatuak burdinezko soineko disdirantekin?

        —Hauxe gauza miresgarriak! Bizi gireno ez ditugu nolanahi ahatziko; hitz dautzut.

        —Bainan, errazu Manezaundi, buruari inguruka ari gira ezin asmatuz ze demuntre othe zuten saskien barnian, zaldien gibeletik zoazin bi gizon hek, yatsak bizkarrian.

        —Han? Abereen ungarriak...

        —To!...?

(La Voz de Navarra, 1934/3/28)