BORDARIA, ORA ETA AXERIA

Otso eta axeri, biak nola biak

    Hagitz dire hauzo txarrak.

    Ez nuke egiñen etxerik

    Hurbill heien egoitzatik,

    Xedea banu segurik

    Hazteko nik han oillorik

    Edo orobat zikirorik.

Bigarrentto hori ordu guzietan

    Zagokioten zelatan

    Borda bateko oilloeri,

    Eta nahiz zen segurki

    Kastan abillenetarik,

    Etzion egiñ oraiñdik

    Oilladiari daiñurik.

    Batetik apetituak,

    Eta bertzetik lanyerak

    Bazemoten maistroari

    Griña eta enbrazo ez guti.

Zer bada, diotza, philderia hori

Deusen beldur gabe trufatzen zait niri!

Banoa, banathor, hartzen dut trabaillu,

    Egiten ditut milla asmu:

    Eta peisant gaizo hori,

    Dagola etxean trankilki

Guzietaz diru da hari egiten;

    Moneda ditu bihurtzen

    Oillasko eta gapoñak:

Baitu ere krokan dilindan dauzkanak.

    Aldiz ni, maistro xefoa,

    Baduket seguratua

    Oillo eihar baten trunkoa,

    Banago gaiñdiz boztua!

    Murde Yupiñek zertako

    Axeri ofizioko

    Egin ninduen bada ni?

    Ez, lepoa falta niri,

Aditzen ezpada laster zerbait berri.

    Bere mendekuak horla

    Kaskoan zarabillzkala;

    Hautatzen du gau illhun bat,

    Zoiñak nasai orotarat

    Baitu ereiñ lo-belharra.

    Aurkitzen zen batbedera

    Yadan loan egoitzia:

    Toki hartako nausia,

          Sehiak, oilloak,

          Gapoiñ, oillaskoak,

    Baita ora bera: fiñean,

    Denak zauden tieso lotan.

    Bainan etxeko nausia

    Izatu zen gaizo askia,

Bere oillotegia uzteko idekia,

Inguru larroina hanbat ibilli zen,

Non zitadelara noizbait sarthu baitzen.

    Despoblatzen du tokia,

Egiten du hagitz masakre handia:

Lurra estalia da dena gorphutz hillez,

    Trenpatua odol ibaiez.

    Haren furiaren trazak

    Agertu zituen albak:

    Ya, ya ikhuskari hortarat

Ekia zihoan lazturik gibelat.

    Axeriak badarama

    Berekiñ har dezakena.

    Badago eziñ eramana

    Lurrean zabal ereina.

Yabeak ezduke bertze erresurtsarik

    Oyhuka egotea baizik

Bere yenden eta zakurraren kontra:

    Usaia bethi horla da.

Ay! haizen bestia zorigaitzezkoa!

    Urera botatzekoa!

    Nolaz eztuk eman seiña,

    Masakre hasiarena?

    —Zeronek nolaz eztuzu

    Hasi gabe gibelatu?

Lana lasterrago zaiteken egiña.

    Zer! zu yabea zarena,

    Eta gauza doatzuna,

    Antsikabe lo bazaude.

Bortha hetsi den-ez yakiñ ere gabe;

    Nahi duzu ni zakurra

    Nerea ez dela afera,

    Lorik gbe nagon erne?

    Zakurra ederki mintzo zen:

Arrazoiñatze hau net ona zaiteken

Nausi baten baithan baldiñ izan bazen.

Baiña baitzen ora sinple baten-ganik,

Eman zen balio etzuela deusik.

    Eta ora arrazoiñatua

Egon zen bereak ederki hartua.

Famillako aita, nor nahi haiteken,

(Eta ohore hortaz ez natzaik yelosten),

    Hire ontasunen gaiñean

Bertzeak atzarri daudezelakoan,

    Trankil lotara goatea,

    Duk enganio tristea.

    Habill oherat azkenik,

Eta hihaurk bortha hesten ikhusirik.

Eta dukenean zenbait afera miñ,

    Bertzez hobe duk ez egiñ.

    Ezen holako kasutan

Otso yaunak ere ez dikek sekulan

    Atzeman mandataririk

    Bera den baiño hoberik.