ANIMALIAK IZURRITEAZ ERITUAK

    Gaitz bat orotarik izigarriena,

    Alde guzietan ikhara demana:

          Zeruak bere koleran,

          Gure obenen kaztigutan,

          Naski kreatu zuena:

    Izurria bada, duen bere izena:

    Erresuma illhuna, egun bakhar batez,

    Pobla dezakena, nasai abitantez

    Gaitz hark abrer gerla zaroen egiten;

    Oro ez ziren hilltzen, bañan eri ziren.

          Etzen ikhusten aboro

          Biziaren luzatzeko

          Moien-keta zabillanik.

          Etzen nihon yanaririk

          Her gura zemoketenik.

Axeriak eta otsoak ya etziren okupatzen

Oillo eta arkumeak nondik arrapa zetzaketen.

Iheska totoila eztiak elkhar ganik zabilltzan;

Etzen aboro kanturik ez plazerik horlatan

          Oyhanetako ostroiletan

    Astoak etzion kasurik egiten,

    Astakarloari net zale zen arren.

    Lehoi yaunak beraz billtzarra du deitzen

    Eta auaier hula zaiote mintzatzen:

          Uste dut zeru zuzenak,

          Ikhusirik gure obenak,

          Zigorrada hau duela

          Erauntsi gure gaiñera.

Ara bada, gure artean abendunena dena

Bekio ofrei zeruaren kolerari biktima:

Ardiets othe dezaken ororen osasuna.

    Istoriak ezen badakhar hortako,

    Horlako kasutan, etsenplu horlako:

    Menaiatu gabe, hots, geure buruak,

Detzagun zorrotzki mira gure kontzientziak.

    Nitaz kestione, egia bada ere,

          Zikiro bat edo bertze,

    Gerthatu dakiken iñoiz iretstea;

    Baita noiz edo noiz, hekien yabea:

    Nuharroinsko baitut maiz apetitoa,

    Eta yan-xaharra modu gabekoa.

    Izanen naiz beraz, ez naiteke duda,

    Biktima eskaiñia, hjala behar bada.

    Baiña diduritzait net komeni dela,

          Egiñ dezan nik bezala

          Nork bere kofesioa,

          Daiteken bezain laiñoa.

          Ezen da desiratzeko

          Yustizia konplitzeko

          Obendunen daitekena,

          Dadiñ kaztigu dukena.

          Axeriak derra, yauna,

          Sobera zare errege ona;

    Zure eskrupuletarik klarki dugu ikhusten,

    Zure kontzientzia zoiñ delikatua dn.

          Zer! yatea zikiroki,

          Mota gaizo, triste hori,

          Nondik daiteke huts handi?

Ez, ez, iretstearekiñ her zuk haiñitz halere,

          Egiñ dakozute ohore

          Eta artzainaz mintzatzeko,

          Edozeiñek erran diro,

          Eztela gaitz suerterik

          Hark merezi ez zuenik;

          Zelakotz yende hetarik

Zoinak, bestien gaiñean nausitasun bano bat,

Baitire bere baitharik ausartatzen hartzerat.

    Fiñatu maltzurrak zueneko arenga,

    Lausengari meta hasi zen bibaka.

Etziren izatu sobra barna etsaminatuak,

Trigre, hartz, otso eta bertze puxantzen egindurak:

Ziren arren gutienik barkhakizun segurki,

Ahoak baitziotzaten lotsak orori hetsi.

Gaiñerako oste liskartsu, xakur sinpleak berak,

Hanbat saiñuñotzat ziren izatu pasatuak.

          Astoa orduan yin zen,

          Hunela zela mintzatzen:

          Oraiñtxe zait gogoratzen,

          Behiñ batez niñdoala

          Phentze bat bera bezala;

          Goseak kilikaturik,

          Paradak tirriaturik,

          Belhar onak tentaturik,

          Eta behar bada oraiñdik

          Diabruak esku harturik;

          Phentzetik hartu nuela

          Enpasantean bezala

          Mihiz trozatu-ahala:

    Hori neretako derrada egia,

          Etzen gauza zillegia.

    Hitz hauietara, oro hasi ziren oyhuz:

          Bedi marka beharri-luz.

          Abokat aire bat zuen

          Otso bat han gerthatzen zen.

    Hunek aise zuen orduan frogatu,

          Abre pelatu, zakartsu

          Eta galtzki yaio hura,

Heier ethorri gaitzaren zela kausa bakharra.

          Bertzen belharra yatea,

          Zer oben berdiñ gabea!

Horlako krima bati zor zaio heriotzea:

          Hala ukhan zuen zortea.

Zarenaren arabera, aberats edo pobre,

Gorthe eta tribunaletan, hala egiñen zaituzte,

    Osoki beltz edo, zuri bethi ere.

    Orobat da ikhusten, gaitztagiñ handia,

    Karrosan ibilltzen, ohorez gaindia:

          Urkhatzen aldiz ttipia.