IGELA ETA ARRATOIÑA

          Badakhar atxularrek,

          Edo bertze norbaitek,

          Orhoitzen ez naiz zoiñek:

          Bertzak hartu nahia,

          Heier hedatu saretan,

          Gutien duen ustean,

          Bera dagola eroria.

Egia hunentzat froga bertze asko baliteke,

Baiñan ondoko fablea oraingo aski daiteke.

Arratoiñ bat gordoa eta hobekien hazia,

Ezzaukana ez garizuma, ez gartha, ez biyilia:

Intzura baten hegian egun batez zebillan,

Izpiritua arintzeko bakharrik pasietan.

Igel bat dathorko, eta bere erdaran baderro:

Zatho enekin, eta ederki biak gare askalduko.

Baietz kuxian baderro arratoiñ yaunak phozik

Gonbidu lkuzeagoen etzuen hark beharrik.

Allegatzen zituen bai, eta baino gozoa,

Eta lurrezko bidaia guziz plazerezkoa:

Eta hanbat gauza arraro, denak ikhuskariak,

Intzurak bere inguruan hedatzen zituenak:

          Zer etzuen hark bilduko

          Bere haurrer kondatzeko!

          Bazter heietako xarmak,

          Hetako yenden ohitzak:

          Eta estatu ordukoa

          Erresuma hezekoa!

Baiña pontu batek zeukan gehien huzkurtua;

Igerika ez baitzen hura hanbatik ohitua:

Igelak laster horrentzat badu erreparua.

Zure patta nere oiñari lothurik datxakola,

Diotzo, eta ihi batek egin zuen afera.

Dutenean hek konplitu horla malobra hori,

Intzurako uretan dire enbargatzen braboki.

Baiña kostatik dire bai zabalerat urrundu,

Bestalea igel banditak ondoratu nahi du:

Eman fedearen eta lege guzien kontra;

Ase on bat bata haren mamiez egin-gura.

Zathia nere iduriko hoberenetarik zen,

Gormantak ya bi begiez iretsia ere zuen.

Bertzeak zerua deithzen du tretuaz lekhuko:

Baiña traidorea orduan aise trufatzen zaio.

Batek tira, isti bertzeak, horla direla hari,

Miru batek ikhusten du goietik gudu hori:

Yan xahar han zebillala arrundaren egiten,

Barura hautsteko zerbait aurkitu non zukeien.

Arratoiaren bizkarraz belbetan gurendua,

Hegal-ukhaldi batez da haren gaiñeratua.

          Harturik atzaparretan,

          Badarama gora airetan;

          Baiña denbora berean

          Oro badarraizko betan:

          Ihiarekin igela

          Bi katura egiñik horla

          Miru Yaunaren bihotza,

          Lorian igeri dautza.

Bide hortaz egun hartan, bai zukeien ederki,

Bazkari on egiteko arraiñ eta haragi.

    Gonbidu guziei, bethi ez ihardets,

    Elhe ezti guziak, ez errexki sinhets:

    Ase on baten gatik, etxetik ez yalgi,

    Ez illkiaz nehork eztu ukhan urriki;

    Baiña illki izanaz, askotan bai naski.

    Segurki kanpoan, ezaituzte yanen,

    Baiña yuiatuko, nola duzun yaten:

    Yatera atrebitzen, apenaz bazare,

    Milla eskerka husu, hari bazare ere.

    Peisant gaizotzat, pasatuko zare.

    Aldiz baldiñ haiñitz, zuk yaten baduzu,

    Eta plat bat nekhez, itzurtzen bazaitzu:

    Gormant ospea hor, segura dauzazu.

          Segur holako omena

    Ez baita munduan daiten ederrena.

    Behiñ ere beraz, uste ez dezazula,

    Nihor zu beharrez hirritsan dagola:

    Nihoiz ere kasik, ezta gonbidatzen,

    Errefusatuko, delakoan baizen.