Idorte eta agorte espiritualez

HAMALAUGARREN KAPITULUA

        Eginen duzu beraz orai erran derautzudan bezala, Filothe maitea, konsolazionerik izanen duzunean. Ordea denbora eder hark eztu iraunen bethiere; aitzitik gertatuko zaren batzutan debozionezko sentimenduz hala gabeturik, non uste izanen baituzu zure arima dela lur utzia, agortua, ezdeusetakoa, eta hartan eztela ezbiderik, ez xidorrik iainkoaren aurkhitzeko, ez eta graziazko urik hura busti dezakeienik, agortasunak direla kausa, zeinek, iduriz, hura osoki alfertuko baitute. Helaz, zein urrikalkizun den estatu hartan dagoen arima, eta guzien gainetik gaitz hura bortitza denean! zeren orduan Dabit bezala bazkatzen da nigarrez gau eta egun; etsaia bizkitartena milla gogoramenduz hari esperanzaren gal arazitzeko, hartaz burlatzen da eta erraiten dio, ah gaizoa! non da hire Iainkoa? zer bidez hura aurkhituko ahal dun? nork sekulan bihurtuko ahal deraunan haren grazia sainduaren bozkarioa?

        Zer eginen duzu bada muga hartan, Filothea? Begira nondik heldu zaitzun gaitza. Hainitzetan geurok garela kausa idortasun eta agortasun hel heldu zaizkigu. 1. Nola amak ezpaitio azukreea emaiten bere haurrari xixariak dituenean; halaber Iainkoak edekiten derauzkigu konsolazioneak, hetaz banaloriazko plazerik hartzen dugunean, eta urguillukeriazko xixariak gure hertzetan egiten direnean; on da enetzat, O ene Iainkoa, zeren humildu nauzun, ezen humil nendin baino lehen utzi zinitudan. 2. Ansiarik eztugunean Iainkoaren amudiozko eztitasunen eta plazeren ordu denean biltzeaz eta hartzeaz, hark urruntzentu gure ganik gure nagitasunaren sensatzeko. Mana goiztirian biltzen etzuen Israeltarrak ezin bil zezakeien iguzkia ilkiz gero; zeren hura kausitzen zuen guzia urturik. 3. Batzutan bagauntza sensuetako atseginen eta konsolazione galkorren ohean, Kantiketako espos andre sakratua zetzan bezala; gure arimen esposak bulkatzen du gure bihotzeko athea, ertxatzen gaitu gure eserziza espiritualetara bihurtzera, bainan harekin hari gara baiezean deliberatzen, zeren damu baitugu banaloriazko trikamendu hekin utzteaz, eta kontentamendu falso hetarik apartatzeaz; hargatik urrunago iragaiten da, eta utzten gaitu geldirik lurrean etzanik, gero haren bilha gabiltzanean, nekhez hura aurkhitzen dugu; hala ere merezi dugu, hain leial gabeko izan garenaz gero haren amorioaren aldera, non hura utzi baitugu munduko gauzen amorioari iarraikitea gatik. Ah! Ejipteko irina duzuenaz gero, zeruko ianharia eztuzue izanen. Erleek gaitzestentuzte artifiziozko usain guziak, eta espiritu sainduaren gozotasunak ezin daudezke munduko atsegin artifiziotsuekin.

        4. Bere gidariarekiko solhas espiritualetan eta konfesionetan egiten den bi mihikotasunak eta fineziak ekhartzentu igorteak eta agorteak; ezen espiritu sainduari gezur erraiten diozunaz gero, ezta mirakuillu ikhatzen baderautzu bere konsolazionea; eztuzu nahi lano eta idekia izan haur bat bezala, eztuzu beraz haurren azukre bihirik izanen.

        5. Ase zara munduko kontentamenduez, ezta mirakuillu nardatzen bazare plazer espiritualez; iadanik ase diren usoei, dio errefau zaharrak, gereziak zaizte samin eta khirats. Gose zirenak, dio andre dana Mariak, bethe izantu ontasunez, eta aberatsak utzi ditu hutsik; munduko plazerez aberats direnak eztira gai espiritualetara.

        6. Ongi begiratu othe ditutzu aitzineko konsolazioneen fruituak? beraz izanen duzu berririk. Zeren duenari, eztuena ere edekiko zaion, erran nahi da, gabetuko da preparatu zitzaizkon graziez. Egia da, uriak bizia emaiten deraue ferdedurarik duten landarei, baina ferde eztirenei edekiten deraue eta eztuten bizia ore, zeren osoki busteltzen baititu. Hainitz halako arrazoin gatik galtzentugu debozionezko konsolazioneak eta espirituko idortasunean eta agortasunean erorten gara. Mira dezagun bada gure konszienzia, ea ikusiko dugunz gure baitan zerbait halako eskasik. Bainan orhoitzaite, Filothea, eztugula gure konszienzia khexurekin eta kurioskiegi miratu behar, baina gure ibil-bideak fidelki konsideratu ondoan, horrez bezanbatean, gure baitan aurkhitzen badugu gure gaitzaren ithurburua, Iainkoari eskerrak eman behar diotzagu; zeren erdi sendatua da gaitza, nondik heldu den ageri denean. Baldin kontrara ikusten ezpaduzu deusik prtikularki, zure ustez, idortasun hura ekharri derautzunik etzaudezila kurioskiago miratzen nondik eta nola heldu zaitzun, baina sinpletasun oso batez, partikulartasunik geiago fondatu gabe, egizu nik erranen derautzudana.

        1. Humil zaite hagitz Iainkoaren aitzinean zure ezdeustasuna eta miseria ezaguturik. Helaz! zer da nitaz, neroni naizenean? Ez bertzerik, Iauna, lur idor bat, alde guzietarik irritua eta arraillatua bere egarsua eta zeruko uriaren nahia erakusten duena baizen; eta bizkitartean haizeak hura barraiatzen eta hautsera igortzen du.

        2. Zagotza Iainkoari oiuz, eta eska zakizko bere alegrianza. Bihur diazadazu, Iauna, zure salbagarrizko alegrianza. Aita, egin ahal badadi, khen ezazu kalitza hau ene ganik. Khen adi hemendik Norteko haize galgarria ene arima ihartzen duana, zato zu konsolazionetako haize emea, sar zaite ene baratzean, eta haren afekzione sainduek usain gozoa banatuko dute.

        3. Zoaz zure konfesora gana, zabal diozozu ongi zure bihotza, erakus diotzotzu zure arimako zoko-moko guziak; har etzatzu emanen derauzkitzun abisuak, sinplezia eta humiltasun handirekin. Zeren nola Iainkoak obedienzia neurrigabeki maite baitu, hainitzetan gure probetxuko on egitentu bertzeren ganik, eta guzien gainetik arimetako gidarien ganik hartzen ditugun konseilluak, bertzenaz hetan on-iduri handirik eztelarik. Hala Eliseok ordenatu zioenean Naaman prinzeari maina zedilla Iordango uretan bere sorhaiotasunetik garbitzeko, etzen munduko arrazoin iduririk, hartako onak zirela Iordango urak, badrik ere Iainkoak nahirik, sendatu zen hetan mainatuz.

        4. Ordea guzien buruan, ezta hain gauza onik, hain probetxosik halako idortasunetan eta agortasunetan, nola hetarik libratua izaiteko afekzioneari ez lotzea; eztiot eztugula libratua izaiteko desirkunderik aurtiki behar, baina badiot eztugula gogoa desir hetan ezarri behar; aitzitik Iainkoaren probidenzia bereziaren merxede hutsaren azpian behar dugula iarri; harren nahi duen bezanbat, serbitza dadilla gutaz aranze eta desir hekin artean. Derrogun beraz Iainkoari orduan, aita egin ahal badadi, khen ezazu kalitza hau ene ganik; berehala erran dezagun ere bihotz handiz; badarik egin bedi zure borondatea, ez enea; eta gaudezin horrela ahalik pausu geiagorekin. Zeren Iainkoak ikus gaitzanean orobatasun saindu hartan, konsolatuko gaitu hainitz graziaz eta faborez, Abraham patriarka egin zuen bezala; ezen ikusi zuenean hura deliberaturik zegoela bere semeaz gabetzera, aski eritzi zuen haren ikusteaz orobat iarria zela deliberazione oso hartan, eta hura konsolatu zuen ikuskari eder batez eta benedizino guziz eztiez. Bada gertatzen zaizkigun ala gorputzeko, ala arimako aflikzione guzietan, eta sentitzen ohi den debozionea errebelatzen edo eramaiten zaikunean, erran behar dugu bihotz guziaz, eta barrena humildurik, Iaunak eman derauzkit kondolazioneak, Iaunak edeki derauzkit, benedika dadilla haren izen saindua. Zeren finko bagaude humiltasun hartan, bihurtuko derauzkigu bere fabore plazersuak, Iobi egin ziotzan bezala, ikusirik halako hitzez baliatzen zela bere ondiko guzietan.

        5. Finean, Filothea, gure idortasun eta agortasun guzietan, eztezagula bihotza gal, baina pazienziarekin gaudezila konsolazioneak bihur ditezin artean, garraizkon bethi gure bideari, eztezagula hargatik debozioneko eginbiderik bat ere larga; aitzitik, ahal badakigu, emenda detzagun gure obra onak, eta gure espos maiteari ezin presenta badiozokegu konfitura hezerik, eskaini diozogun idorrik; ezen guzia orobat zaio, baldin halakorik presentatzen dioen bihotza osoki deliberatua bada haren maitatzera. Uda berria eder denean, erleek ezti geiago egiten dute, eta ume gutiago; zeren denbora eder deino, hanbat hari dire biltzen eta bere abuztuaren egiten loreen gainean, non ezpaitira orhoitzen umerik egiteaz. Bainan uda berria gaitz eta hedoitsu denean, ume geiago egiten dute eta ezti gutiago. Zeren ezin ilkhiz eztiaren biltzeko, hari dire bere pobluaren egiten eta bere kastaren emendatzen. Hainitzetan gertatzen da, Filothea, arimak ikusten duenean konsolazione espiritualetako udaberri ederra duela, hanbat trikatzen dela hekin biltzen eta edoskitzen, non plazer ezti hetaz gozatuz, hagitz gutiago egiten baitu obra onik; eta kontrara, gaitztasun eta agortasun espiritualetan, dakusanean debozioneko sentimendu gozoez gabetua dela, hanbatenaz zailkiago hainitzten dituela bere obra onak, eta bere baitan barrena egiazko bertuteak, pazienzia, humiltasuna, bere buruaren beheramendua, eta beronen ganako amudioazko ukhoa frankoki pitzten dituela.

        Beraz hainitzen, eta bereziki emazteen enganio handia da, zinetstea gusturik gabe, bihotzeko beratasunik eta sentimendurik gabe Iainkoari egiten diogun serbitzua, gutienik dela haren majestate sainduaren gogara; gure akzioneak direnaz gero arrosak bezala, zein arrosak ederrago direlarik freskoak direnean, badarik ere idorturik usain eta indar geiago baitute. Ezen orobat gure obra bihotz beratuz eginak gogarago zaizkigularik, guri diot, nola ezpaitugu behatzen gure atsegin partikularera baizen; halarik ere idortean eta agortean egiten direnean usain eta blaio geiago dute Iainioaren aitzinean. Bai, Filothe maitea, denbora idorrean gure borondateak eramaiten gaitu Iainkoaren serbitzura, borxa borxatuz bezala, eta halatan behar da sendoago eta fermuago den beradurazko denboran baino. Ezta hain gauza handia prinze bat serbitzatzea bake denbora eme batetan, eta korteko plazeren artean; bainan haren serbitzatzea gerlate gaitzean, tribulamenduen eta persekuzioneen artean, fermutasunaren eta fideltasunaren egiazko seinalea da. Angela de Foligny doatsuak dio Iainkoaren gogarago den orazinea dela borxaz egiten dena, erran nahi da, iarten garenean orazione egiten, ez hartzen dugun gustua gati, ez eta zeren gogoak hala agintzen deraukun; baina zeren garbiki Iainkoaren plazeraren egitea gatik, hartara gure borondateak garamatzan bihotzaren borxaz bezala, kontrara alxatzen diren idortasunak eta kontrestak borxaturik eta hautsirik. Orobat diot obra on suerte guziez; zeren zenbatenaz, dela kanpoko, dela barreneko kontragarri geiago baitugu hekin egitean, hanbatenaz estimatzenago dira Iainkoaren aitzinean eta prezatzenago. Zenbatenaz gutiago bilhatzen baitugu gure amorio partikulara bertutei garraiztenean, hanbatenaz ageriago da Iainkoaren amudio hutsez hari garela. Haurrak gogotik musuztatzen du ama, azukrea emaiten dioenean, baina seinale da hura duena hagitz maite, musu emaiten badio hark absinthio edo khelderra eman dioen ondoan.