Kastitateareen begiratzeko abisuak

HAMAHIRURGARREN KAPITULUA

        Zarela paregabeki erne eta agudo itzultzera lizunkeriarako bide eta beitha guzietarik. Ezen gaitz hura hari da, nihork ohartu eta sentitu gabe, eta baratxeko abiadurez, aitzina darama kasu eta erorte handietara. Bethi errazago da hari ihez egitea, ezen ez hartarik sendatzea.

        Gizonen gorputzak dira behiren pare, zeinak ezin erabil baititezke bata bertzearekin, elkhar ukitzen dutela, elkhar hautsteko peril gabe: fruituen ere pare dire, zeinak oso eta ongi aphaindu direlarik, nothatzen baitira batak bnertzea ukituz Urak berak, zenbat ere freskoa baita untzi batetan, zenbait lurreko animaliak hura ukitzen badu, ezin luzeki begira dezake bere freskura. Eztezazula behin ere nihor utz, Filothea, zure ukitzera deskortezki, nahiz trufakeriaz, nahiz begitarte onez bezala, zeren agian kastitatea begira ditekeielarik lehen arin, ezen ez malizios diren ukitze hetan, guziarekin ere kastitatearen lore freskoak bethi dainu eta kalte handik hartzen du: ordea bere buruaren utstea desohorezki ukitzera, hori da kastitatea osoki galtzea.

        Kastitatea bihotzean datza bereithurburuan bezala, baina behatzen dio gorputzari bere lankideari bezala. Hargatik galtzen da gorputzaren kanpoko sensu guziez eta bihotzeko gogoetez eta guthiziez. Bere burua lizuntzea da gauza itsusirik miratzea, enzutea, erraitea, sudurretara ekhartzea, eta ukitzea, bihotza hetan trikatzen denean atsegin hartzeko. Hitz batez Iondone Paulok dio, haragizko obra lizuna eztadilla ere aipha zuen artean. Erleek ez xoilki eztituzte haragi hillak ta ustelak ukitu nahi, bainan oraino neurrigabeki gaitzetsten tuzte hetarik banatzen diren usain gaixtoak, eta ihesi doazte. Kantikhetako kantikhan Espos Andre Sakratuaren eskuei mirrha darie, zein baita uron bat busteltzetik edo galtzetik begiratzen duena. Haren espainak lotuak dira xingola gorri batez, seinaletzat ohorezki ahalkeria dela bere hitzetan: haren begiak uso-tortoillaren begiak dire, bere garbitasuna gatik: haren beharriek urrezko dilindakak ituzte, eta hek dira garbitasunaren bandera: haren sudurra da Libango Zedroa bezalakoa, zein baita ezin bustel ditekeien zuhaitza: halakoa behar da arima debota izan, kastoa, garbia, xahua, ohorezkoa, eskuez, espainez, beharriez, begiez eta gorputz guziez.

        Horren gainean presentatzen derautzut Kasiano Aita zaharrak eskiributan ezarri duen hitz bat San Basilio handiaren ahotik ilkhi zen bezala; hark, dio San Basilio, egun batez bere buruaz minzo zela, hitz hau erran zuela: eztakit zer den emastekiez, eta halarik enaiz Birjina. Gertuz hanbat maneraz gal diteke kastitatea, zenbat lizunkeria eta ahalkegaberia suerte baitira, eta handi edo xipi diren arauera, batzuek hura flakatzen dute, bertzeek zauritzen eta bertzeek osoki hiltzen. Badira trebetasun deskortez, trufatu, arin, ergel eta sensuetarako batzu, zeinek, den bezala erraitera, ezpaitute kastitatea hautsten, badarik ere hura erbaltzen baitute, langiarazten, eta haren xuritasun ederra erdi beltzten baitute. Badira bertze trebetasuna pasionatuak, ez xoilki deskortesak, baina biziosak, ez xoilki trufatuak, baina deshonestak, ez xoilki sensuezkoak, bainan haragizkoak, eta horrelakoez kastitatea gutienean hagitz zuartzen da eta dainatzen. Gutienean, diot, zeren osoki hiltzen eta galtzen da, noiz ere ergelkeria eta lizundura hek plazer itsusiaren konplidura emaiten baitiote haragiari, bai eta orduan desohoreskiago, gaixtokiago eta dohakabekiago galtzen da kastitatea, ezen ez galtzen denean bertzerekiko bekhatu sinpleaz, eta ere bertzeren esposarekin edo bere ahaidearekin egiten den bekhatuaz, zeren azkenik erran ditudan lizundura suerte hauk eztire bekhatu baizen, bainan bertzeak, Tertulianok kastitatearen gainean egin duen liburuan dioen bezala, gaixtotasunaren eta bekhatuaren harrigarritasunak dire. Ordea Kasianok eztu sinetsten, ez nik ere, San Basilio minzo zela halako desordenuez, erraiten zuenean etzela Birjina; Ezen uste dut hori etzuela erraiten gogoramendu gaixtoak eta plazergarriak gatik baizen, zeinek, haren gorputza lizundu etzutelarik, guziarekin ere nothatu baitzuten haren bihotza, zeinaren kastitateaz arima bihotzdunak paregabeki ielozkor baitire.

        Etzabiltzala nihola ere presuna lizunekin, behintzat oraino ahalkegabe badira, bethi kasik diren bezala. Zeren nola akherrek armendola-ondo eztiak mihiaz ukituz, hek zamintzen eta khiratsten baitituzte: hala arima urrindu eta bihotz bustel hek gutitan minzo dira nihorekin, dela emakume, dela gizon, non hura eztuten nolazbait erorarasten garbitasunetik, pozoina dute begietan eta hatsean, basilikek bezala.

        Aitzitik, zabiltza prestuekin eta garbiekin, maiz irakurtzatzu gauza sakratuak eta gero erabiltzatzu gozoki zure gogoan barrena, zere Iainkoaren hitza kasto da, eta hartan lakhetzen zaiztenak kastetzen tu; hargatik Dabitek Iainkoaren hitza konparatzen du Topazion erraiten zaion harri preziatuarekin, zeinak bere bertutez iraungitze baitu guthiziaduraren sua.

        Zaude bethi Iesu Khristo gurutzefikatuaren aldean, eta gogoz hura bihotzean darabillazula meditazioneaz, eta eginez hura hartzen duzula komunione sainduaz. Zeren, nola Agnus castus daritzon belharraren gainean etzaten direnak, egiten baitira kasto eta garbi, hala bihotza pausatzen duzula gure iaunaren gainean, zeina baita egiazko bildots kastoa eta nothagabea, ikusiko duzu zure arima eta bihotza garbituren direla itsuskeria eta lizundura guzietarik.