Aberatstasunen artean
begiratzen den gogozko pobreziaz

HAMALAUGARREN KAPITULUA

        Doatsu dira gogoz pobre direnak, zeren hekina da zeruetako erresuma: beraz dohakabe dira gogoz aberats direnak, zeren hekintzat da Ifernuko miseria. Gogoz aberats da gogoan aberatstasunak dadutzana, edo aberatstasunetan gogoa dadukana. Gogoz pobre da, aberatstasunak gogoan eztadutzana, edo gogoa aberatsasunetan eztuena. Alzion daritzan itsas-xoriak bere ohatsea egiten du pilota bezain biribil, eta eztio utzten zilhoxo bat baizen gaineko aldetik; hura arrimatzen du, itsas-hegian, eta oraino hain iunt, finko eta ezin iraganezko egiten du, non uhinek hura daramatenean, nihoiz ere ur xortik ezin sar baititeke hartan barrena, baina bethi itsas-gainetik dabillala, itsasoan baitago eta itsasoaren nausi.

        Zure bihotza, Filothea, halakoa behar da izan zerura xoilki idekia aberatstasunentzat eta gauza erorkorrentzat osoki tapatua. Baldin baduzu munduko onhasunik, idukhazu bihotza hetarako afekzionetarik libraturik: har beza bethi leku hekin gainean, bego aberatstasunen artean aberatstasunik gabe eta aberatstasunen nausi. Ez, Filothea, eztemazula duzun zeruko espiritua lurreko ontasunetan, hala egizu non bethi dagoen hekin gainean, ez hetan barrena. Bertze gauza, da pozoina etxean idukitzea, eta bertze bat, pozoatua izaitea. Botikari guziek kasik pozoinak dadutzate, hetan baliatzeko hainitz ordu eta kasu suertetan, bainan hargatik eztira pozoatuak, zeren ezpaitute pozoina gorputzean, baina bai botiketan; zuk halaber ahal dituzketzu aberatstasunak, hetaz pozoatu gabe, baldin etxean edo molzan badadutzatzu eta ez bihotzean. Izanaz aberatz izaitea, eta gogoz pobre egoitea, da Giristinoaren zoririk hoberena; zeren bide hartaz aberatstasunen abantaillak itu mundu hunetako, eta pobreziaren merezimendua du bertze munduko.

        Helaz, Filothea, eztu nihork behinere aitortuko abarizosa dela, guziek ukhatzen dute hain bihotz eroria eta behera iarria dutela; erraiten dute ume hainitz izanak khexatzen dituela; zuhurziak nahi duela diru bil dezaten: nihoiz ere eztute sobera, bethi gertatzen dira behar aldi batzu geiagoren izaiteko; abariziosenek berek ez xoilki eztute aitortzen abarizios direla, baina bere konszienzian ere eztute uste halakoak direla: ez, zeren abarizia ezin erran bezalako sukharra da, eta hanbatenaz ezin ezagutuzkoago, zenbatenaz bortitzago eta erreago baita. Moysek ikusi zuen su sakratua berro bat erretzen zuena, hura bat ere iaten etzuela; baina kontrara, abariziaren su falsoak iaten eta iretsten du abariziosa, eta biskitartean hura eztu nihola ere erretzen; behintzat bere bero eta errealdi handienetan iantatzen da munduan den freskurarik gozoenean dagoela, eta badaduka bere ezin asezko egarsua dela egarsu bat guziz naturalezakoa eta xoil gozoa.

        Luzeki, beroki, eta khexatuki guthiziatzen bazara eztituzun aberatstasunez, nahiz bezanbat ahal derrakezu, hek eztituzula nahi zuzenaren kontra: zeren halarik egiazki abarizios izanen zara bethiere. Luzeki, beroki, eta khexadurarekin edan nahiz dagoenak, urik baizen edan nahi eztuelarik, hala ere erakusten du sukharra duela.

        O Filothea, eztakit ea zuzenezko desira denz bertze batek zuzenez bere duen gauzari iabetzeko desiratzea: zeren badirudi desir haren bidez ongi iarri nahi dugula bertzeren gaizki izanaz. Lur bat zuzenez dadukanak ez othe du arrazoin geiago haren idukitzeko zuzenarekin, guk dugun baino haren zuzenki guretzeko? Zergatik bada hedatzen dugu gure desira hark duenaren gainera, hari edekiteko? Zer ere baita, desir hura zuzena bada, segur ezta karitatezkoa: zeren ezgenduke nahi nihork desira lezan, zuzenarekin bada ere, guk zuzenarekin guretzat iduki nahi duguna. Hori zen Akhaben bekhatua, zeren Nabothen mahaztia nahi zuen zuzenaz beretu, eta Nabothek hura nahi zuen zuzen geiagorekin iduki, hura Akabek desiratu zuen beroki, luzeki eta khexatuki, eta halatan Iainkoa ofensatu zuen.

        Igurikazu, Filothea, eta etzaitezila has lagunaren ontasunaren desiratzen, hura has dadin artean haren saltzeko desiratzen hartzen. Zeren orduan haren desirak ez xoilki zure desira eginen du zuzenazkoa, bainan eta karitatezkoa ere: bai, zeren nahi dut artha iduki dezazun zure onhasunen emendatzeaz eta berretzeaz, ordea ez xoilki zuzenki, bainan oraino emeki, baratxe, eta karitateak agintzen duen bezala.

        Hagitz afekzionatzen bazare ditutzun onhasunetara, hainitz lan eta egiteko emaiten baderautzute, zure bihotza eta gogoa hetan sartuz eta amarratuz, eta beldurtasun bizi, bortitz eta khexatu batez beldur bazare hekin galtzeaz, zinetsnazazu, baduzu oraino zeinbait sukhar suerte: zeren sukharra dutenek edaten dute emaiten zaion hura osasuna dutenek usatzen eztuten lehiadura, eta atsegin batekin. Nihori ezin hagitz lakhet dakidikeo gauza batetan, non hainitz afekzione eztuen hartan ezarten. Kasuz deusik galtzen baduzu, eta sentitzen baduzu hargatik zure bihotza hagitz deskonsolatzen dela, zinetzazu, Filothea, hainitz afekzione duzula hartara; ezen deusek eztu hala erakusten gauza galdua gatik dugun afekzionea, nola haren galtzeaz hartzen dugun damuak.

        Eztezazula beraz eztuzun ontasuna desira desir oso eta formatu batez, eztezazula bihotza ditutzunetan barrenegi sar, etzaitezila deskonsola gertatuko zaizkitzun kalteak gatik, eta zerbait arrazoin izanen duzu zinetsteko, izanaz aberats zarelarik, etzarela afekzionez aberats; baina gogoz eta bihotzez pobre zaudela, eta halatan doatsu zarela; ezen zeruetako erresuma zure da.