Gure buruaren alderako mansotasunaz

BEDERATZIGARREN KAPITULUA

        Egin detzakegun mansotasunezko lan onetarik bat, da, gure baitan diren gauzak gatik manso izaitea, nihoiz ere despitatzen ezgarela gure buruaren, ez eta gure eskasen edo makhurren kontra. Ezen arrazoinak nahi duelarik hutsik egiten dugunean, hartaz damu har dezagun: halarik ere begiratu behar gare gure hutsak gatik desplazer grinatsurik, garratzik, despitezkorik eta kolerazkorik hartzetik. Hortan huts handi egiten dute hainitzek, zeinak koleratuz gerostik, koleratzen baitira zeren koleratu diren; grinetan sartzen baitira zeren grinatu diren, eta despitatzen baitira zeren despitatu diren. Ezen bide hartaz bere bihotza dadukate koleran sarturik eta nahasirik: eta dirudielarik bigarren kolerak lehenekoa khentzen duela; guziarekin ere athea eta bidea idekiten du kolera berri baten sararazitzeko lehenbizi gertatuko den okasionean: bertze alde dela, nihork bere buruaren kontra pitzten dituen hitz, despitasun eta grina garratz hek abiatzen direla urguillukeriara, eta eztutela bertze ithur-bururik, gure burua ganako amudioa baizen: zeina nahasten baita eta aldaratzen ikusteaz eskas garela. Beraz gure falta eginez desplazer bakezko, pausatu eta fermu behar dugu izan. Zeren, nola Iujeak hobeki sensatzen baititu gaixtaginak, arrazoinez eta espiritu pausaturekin bere sentenzia emaiten duenean, ezen ez bueltaz edo pasionaturik hari denean, ikusirik pasionez iujeatzen duenean, eztituela faltak gastigatzen, diren bezala, baina bera nolakoa den bezala: hala guk ere hagitz hobeki sensatzen dugu gure burua urrikitze emez eta fermuz, ezen ez damu gaitzez, khexatuz eta koleratuz; iakinik bueltaka hartzen diren urrikimenduak eztirela hartzen gure faltak handi diren eredura, baina bai gure azturaren arauera. Exenplutzat, kastitatea bihotzez maite duena despitatuko da paregabeko mindura batez kastitatearen kontra egin duen falta xipiena eta arinena gatik, eta eztu eginen irririk baizen erein duen norbaiten kontrako gaizki-erran handiaz. Kontrara, gaizki erraitetasuna hastio duenak afruntatuko du bere burua, zeren arinki minzatu den nihoren kontra, eta eztu konturik eginen kastitatearen kontra egin duen falta itsusiaz: eta hala bertzeez. Hori ezta gertatzen bertze gauza gatik, lekhat zeren eztuten bere konszienzia iujeatzen arrazoina enzunik, baina pasioneak eramanik.

        Zinetsnazazu, Filothea, nola aitak bere umeari emero eta bihotzez egiten diotzan eranzunek hagitz indar geiago baitute haren oneratzeko eta eginbideratzeko, ezen ez haserramenduek: hala gure bihotzak hutsik egin dukeienean, eranzunak egiten badiotzagu emeki eta paustuki, lehen haren urrikariz, ezen ez haserrez hura oneratzera atzartuz, bero faltaz hartuko duen damua hagitz barrenago eta hobeki sartuko zaio, ezen ez despitaturik, muturturik, hitzgaitzkaturik, eta aldaraturik hartuko duen urrikimendua.

        Nitaz bezanbatean, baldin banu, konparazionera, banaloriazko bizioan ez erortzeko afekzione handirik, eta halarik ere hartan erori baninz erorte handi batez, eniozokeo neure bihotzari eranzun hitz hautaz: Ez aiz bada gaixtoa eta arnegatzekoa, hanbat erresoluzione eginik, utzten baituk hire burua banaloriari eramaitera, hil adi ahalkez, itsua, ahalkegabea, traidorea, falsoa hire Iainkoaren aldera, ez geiago alxa begiak zerura: baina nahi nozokeo bere hutsa erakusi arrazoinez eta urrikariz bezala. Ea bada, ene bihotz gaizoa, putzuan erori gare, hanbatetan hartu genduelarik hartarik itzultzeko erresoluzione: ah! alxa gaitezin hemendik, utz dezagun banaloria sekulakotz, dagiogun Iainkoaren miserikordiari oiu, dugun esperanza esku emanen deraukula hemendikl hara fermuago iarteko, bihur gaitezin humiltasunaren bidera. Ea bada, demogun aitzinerakoan gure buruari guardia, Iainkoa lagunduko zaiku, harekin batean askiko gara. Gero nahi nuke eranzun horren gainean erresoluzione fermu eta sail bat egin ez geiago huts hartan erorteko, hartarakotzat on diratezkeien bideak eta ene gidariaren abisuak harturik.

        Guziarekin ere norbaitek, ikusten badu bihotza ezin uki dakidiokeola aski eranzute eme hortaz, gogorki eta bortitzki liskartuko ahal zaio, haren osoki ahalkatzeko: kondizinorekin bere bihotza garratzki erabilli eta haserretu duenean, azkhenean hura arinduko duela, eta bere damu eta haserredura guzia serratukoduela Iainkoa baitako fidanza eme eta saindu batez, egiten duela penitent handi hark bezala, zeinak bere arima doluturik ikusirik, hura alxatzen baitzuen hunela. Zergatik triste zara, ene arima, eta zergatik aldaratzen nauzu? Duzun esperanza Iainkoa baitan, zeren hura benedikatuko dut oraino ene begitartearen salbamendua, eta ene egiazko Iainkoa bezala.

        Alxazazu bada emeki zure bihotza eror dadinean, Iainkoaren aitzinean hagitz humiltzen zarela zure miseriaz duzun ezagutza gatik, zure erorteaz bat ere izitu gabe, miretsterik eztenaz gero flakotasuna flako, feblezia feble, eta miseria miseriatsu izanaz. Badarik ere zure indar guziez arnegazazu Iainkoari egin diozun ofensaz, eta bihotz handirekin iainkoiaren miserikordia baitan fidaturik, bihur zaite utzi zenduen bertutearen bidera.