Kanpoko mortifikazioneko eserzizez

HOGOI ETA HIRURGARREN KAPITULUA

        Larretako eta landetako gauzez minzo direnek seguratzen gaituzte nihork eskiribatzen badu zenbait hitz armendodola oso baten gainean, eta hura berriz ezartzen badu bere azalean edo hezurrean, eta landatzen badu ongi plegaturik eta serraturik, hartarik sortuko den arbolaren fruitu guziak izanen duela hitz hura bere baitan eskiribatua, eta inprimatua. Nitaz bezanbat, Filothea, egundaino ezin ederetsi dut gizonaren hoberatzea gatik, kanpoko gauzetarik, erremangetarik, tresnetarik, illetarik, xirloetarik hasten direnen antzea eta manera.

        Aitzitik iduri dagot hasi behar dela barrenetik: Bihur zaitezte ene gana zuen bihotz guziaz, dio Iainkoak. Ene haurra indazu zure bihotza. Zeren nola bihotza akzioneen ithurburua baita, nolakoa baita bihotza halakoak dire akzioneak ere. Espos sakratuak gonbidatzen duenean arima: Eman nazazu, diotsa, kaxeta bat bezala zure bihotzaren gainean, kaxeta bat bezala zure besoaren gainean. Bai gertuz, ezen, nork ere Iesus baitaduka bere bihotzean, hark gero hura laster du bere kanpoko obra guzietan. Hargatik, Filothe maitea, gauza guziak baino lehen, zure bihotzaren gainean eskiribatu nahi izandut hitz saindu eta sakratu hau: Bizi dadilla Iesus, segur bainaiz, armendolondoa bere hezurretik sortzen den bezala, zure bihotzetik duzun biziak ekharriko dituela bere akzione guziak, zeinak baitira haren fruituak, salbamenduzko hitz hortaz beraz eskiribaturik eta nprimaturik, ta nola Iesus maite hura biziko baita zure bihotzean, biziko dela halaber zure erremango guzietn, eta ageriko delaure begietan, ahoan, eskuetan, bai eta illeetan, eta sainduki erranen ahal duzula Iondone Paulok bezala, Ni bizi naiz, aitzitik ez ni geiago, baina Iesus bizi da ene baitan. Hitz batez, nork ere irabasi baitu gizonaren bihotza, gizona osoki irabasi du. Ordea bihotz hark berak, zeintarik hasi nahi baitugu, nahi du irakhasdiozogun nola bere kanpoko iartea eta ibiltea moldatu behar duen: arren hartan ez xoilki debozione saindua, bainan oraino zuhurzia eta diserezione handi bat ikus dadintzat. Hartarakotz hainitz abisu laburki emaitera noatzu.

        Barura paira badezakezu, ongi eginen duzu zenbait egunez barurtzeaz, Elizak manatzen dituen barurez lekhora; zeren, bertze alde dela baruraren ordinariozko obra, zein baita espiritua goiti alxatzea, haragiaren heztea, bertuteari iarraikitea, eta zeruan sari eta golardo handiagorik ardietstea, ontasun handia da bethi nausi izaitea sabelaren edo gormandizaren hersteko, eta guthizia sensualaren eta gorputzaren iar arasteko espirituaren legearen azpian; eta hainitz barur egiten eztugularik, badarik ere etsaia gure beldurrago da ezagutzen duenean badakigula barurtzen. Asteazkena, orziralea eta larunbata dira egunak, zeinetan lehenagoko Giristinoak geiago barurtzen bitziren. Harezazu bada egun hetarik barurtzeko, debozioneak eta zure gidariaren diskrezioneak konseillu emanen derautzuten arauera.

        Gogotik erran nezake San Hieronimok Leta Andre prestuari erran zioen bezala, Barur luzeak eta hersiegiak xoil desgogara zaizkit, guzien gainetik adin samurrean edo gastean oraino daudenetan. Frogaturik ikhasi dut Astokumea bidean unhatua denean bilha dabillala nora aparta: erran nahi da, jende gazteak sobera barurtuz erbalduak errazki bihurtzen dira gauza gozoetara. oreinek nekhez egiten dute laster bi sasoinetan, gizenegi eta argaleki direnean. Hagitz idekiak gare tentazionetara gure gorputza sobera sendo, eta sobera flako denean; zeren bere aisiak ituenean ergeltzen da, eta eztituenean etsitzen du. Eta nola hura ezin baitaramakegu gizenegi denean, hala ere hark ezin garamatzake argalegi denean. Neurria ez idukiz baruretan, disziplinetan, ziliziotan, sedazko athorretan, gerrikoetan eta garratztasunetan hainitzen urthe hoberenak ezdeusetakotzen dira Iainkoaren eta lagunaren serbitzuko, San Bernardo berari egin zeikan bezala, urrikitu baitzitzaion bere leheneko garratzegi izanaz. Halakoek zenbatenaz gaizkiago erabilli baitute bere gorputza lehenbizian, nahi eztutelarik hura behar dute azkenean lausengatu. Ez othe zuketen hobeki egin hura berdinki errekaitatu balute bere bizitze thailluak emaiten zerausten ofizioen eta trabailluen eredura?

        Barurak eta trabailluak haragia sebatzen dute eta azpiratzen. Eginen duzun trabaillua premiazko bada eta hagitz ona Iainkoaren loriaren aitzinatzeko, nahiago dut paira dezazun trabailluaren pena, barurarena baino. Elizaren sentimendua da, zeinak Iainkoaren eta lagunaren serbitzuko behar diren trabailluetan hari direnak hargatik libratzen baititu baruretarik, manatuak badira ere. Bata penatzen da barurtzeaz, bertzea erien serbitzatzeaz, garzelatuen bisitatzeaz, konfesatzeaz, predikatzeaz, deskonsolatuei heltzeaz, othoitzteaz, eta bertze horrelakorik egiteaz; pena hark geiago balio du barurarenak baino, zeren bertze alde dela, orobat nekhatzen duela hagitz fruitu desiratzekoagorik ekhartzendu. Halakotz jeneralki minzatzera, hobe da gorputzari indar geiago emaitea premia duen baino, ezen ez hari geiago edekitea behar den baino. Zeren bethi indarrak noiz nahi ebaki dakidizkeo, ordea bethi ezin bihur ditezke noiz nahi.

        Iduri dagot erreberenzia handitan iduki behar dugula Iesus gure salbatzailleak eta libratzailleak bere diszipuluei erran zerauen hitza, Ianezazue aitzinera emanen zaitzuenetik. Bertute handiago da, ene zinetstez, presentatzen zaitzunetik hautatu gabe, eta presentatzen den bezala iatea, lehena lehenik, azkena azkenik, zure gustura delarik, edo eztelarik, ezen ez gutien on dena bethi hautatzea. Zeren dirudielarik bizitzeko azken manera hori hersiago dela, badarik ere bertzea iarriago da orobatasunean, ezen, hartaz ez xoilki ukho egiten diogu gure gustuari ere; eta ezta hersitasun xipia gure gustua alde guzietara itzultzea, eta haren idukitea azpiko heldu diren inkontruetan. Geiago da oraino, zeren mortifikazione suerte hura ezta bat ere ageri, eztio nihori traburik emaiten, eta xoil dagoka jendeen arteko bizitzeari. Iaki baten gibelatzea bertzearen hartzea gatik, gauza guziak erhi puntez erabiltea, ganbetaz arraskatatzea, deusik behin ere ez kausitzea ongi aphaindurik edo garbirik, ahamen guzietan misterio egitea, bihotz umu, malgu, flako, platetara erne eta emana baten seinalea da. Kontu geiago egiten dut zeren San Bernardok olio edan zuen, ura edo arnoa zelakotz, absinthiozko urik iakiara eta bere oldez edan balu baino, ezen seinale zen etzuela gogoan zer edaten zuen. Ez axola izaitea zer ian eta zer edan, da perfekzionerekin hitz sakratu hunen konplitzea; Ianezazue aitzinera emanen ziatuzena. Guziarekin ere lekhatzentut osasunari kalte egiten dioten, eta espiritua ere trabatzenduten iakiak, nolako kalte eta trabu hainitzi egiten baitiote ianhari beroek espeziatuek, khe, lanbo eta haizegarriek, nauturalezak beharra duenean alegeratzeko, arintzeko eta indar hartzeko, zerbait lan Iainkoaren loriatan egitea gatik. Ardura eta neurriz guti aitea hobe da hainitz ordutako barur hersiegiak diren baino, btaren eta bertzearen artean largamendu hanbdirik eta soberaniarik egiten denean.

        Disziplinak bertute miragarri bat du debozioneko aphetituaren iratzartzeko, neurriz hartzen bada. Sedazko athorrak hagitz sebatzen du gorputza, bainan hartaz usatzea, ordinarioki eztagote ezkonduei, gorputz delikatua dutenei, ez eta bertze pena handirik iasan behar dutenei. Egia da penitenziazko egun seinalatuetan iaunts ditekeiela Konfesor zuhur baten konseilluz.

        Gauetik hartu behar da lo egiteko, bat-bederaren indarren arauera, behar den bezanbat, gero egunaz ongi eta probetxurekin zein bere lanean erneki haritzeko. Eta zeren ehun maneraz Eskiritura sainduak, Sainduen exenpluek, eta arrazoinak berak handiro gomendatzen baiterauzkigute goiztirak gure egunetako parte hoberenak eta fruitutsuenak bezala; zeren oraino gure Salbatzaillea bera deitzen baita goizeko iguzkia, eta Andre Dana Maria argi alba, uste dut bertutezko artha dela muga onez lotara ioaitea, goiz onez iratzartzeko eta iaikiteko. Gertuz denbora hura arraiago da, emeago eta gutiago nahasia; xoriek berek orduan atzartzen gaituzte iaikitera eta Iainkoari laudorio emaitera, hala non goiz iaikitea ona baita sendo eta saindu izaiteko.

        Balaam bere asto-emearen gainean ikhanik Balaken aurkitzera zioan, zeren ordea ezpaitzuen intenzione xuxena, Angeru bat egon zen bidean haren begira, espata eskuan zedukala haren hiltzeko: astoa hiruretan gelditu zen Angerua ikusirik, gibelatsu bezala: bizkitartean Balaamek hura makhillaz bortitzki zehatzen zuen haren abia arazitzeko, hala non hirurgarren zeha aldian Balaamen azpian eroririk mirakuillu handiz minzatzu baitzitzaion, ziotsala; Zeregin derautzut, zergatik zehatu nauzu iadanik hiruretan? Eta handik laster begiak ideki zitzaizko Balaami, eta ikusi zuen Angerua, erraiten zioela: Zergatik zehatu duzu zure astoa? itzuli ezpaliz ene aitzinetik hillen zinitudan, eta hura utziko nuen bizirik. Orduan Balaamek erran zioen Angeruari: Iauna, bekhatu egin dut, zeren eneakien ene kontra iarten zinela bidean. Ikustenduzu, Filothea? Balaamek du falta, eta zehatzen du bere asto gaizoa hobenik eztuelarik. Horrela maiz gertatzen zaiku gure egitekoetan: zeren emazte hark ikusten du bere senharra edo haurra eriturik, eta berehala iarten da barur egiten, sedazko gerrikoaren iauntsten, bere gorputzaren azotatzen eta zinganatzen, Dabitek egin zuen bezala, gauza bera gatik: helaz! adiskide maitea, asto gaizoa zehatzen duzu, zure gorputza gaizki darabillazu, eta eztu hobenik, zure gaitza ezta haren ganik heldu, Iainkoak eztaduka huragatik espata zure gainean billusirik. Xuxenezazu zure bihotza senhar hura Iainkotzat dadukana, haurra milla biziotara zilhegitzen zuena eta urguillukeriara, banaloriara, eta handi nahitasunera zeramana. Badakusa gizon batek maiz itsuski erorten dela haragizko bekhatutan: barreneko liskarra heldu zaio espata eskuan konszienziaren kontra, hare iragaiteko beldurtasun saindu batez. Eta berehala haren bihotza bere gana bihurturik: ah! haragi traidorea, dio, ah! gorputz falsoa, saldu nauzu. Eta horra non iarten den kolpe handiz haragi haren azotatzen, legerik eztuten baruren egiten, neurrigabeko isziplinen hartzen, ezin pairatuzko athorra sedazkorik iauntsten. O arima gaizoa, zure haragia minza ahal baledi Balaamen astoa bezala, erran liazakezu: ondikozkoa, zergatik zehatzen nauzu? zure kontra, O ene arima, zure kontra Iainkoak armatzen du bere mendekua, zu zare hobenduria: zergatik naramazu jendarte gaixtoetara? zergatik ene begiak, ene eskuak, ene espainak sartzen tutzu lizunkerietan? zergatik nahasten nauzu gogogarri itsusiez? Egizu gogoeta onik, eta eztut eragintza gaixtorik izanen. Zabiltza garbiekin, eta ene guthiziadurak enau akometatuko. Helaz! zuk egoitsen nauzu sutara, eta eztuzu nahi erre nadin. Khea ekahrten derautazu begietara, eta eztuzu nahi irazeki ditezin. ETa duda gaberik Iainkoak kasu hetan eraiten derautzu; zeha, hautz, arrailla, porokatzatzue zuen bihotzak prinzipalki, zeren hekin kontra beregainki haserre da ene kolera. Segur hatsaren sendatzeko ezta hanbat premia mainatzeko eta garbitzeko, nola odolaren atheratzeko eta herraien freskatzeko: hala gure bizioetarik sendatzeko, on da egiazki haragiaren sebatzea, ordea guzien gainetik behar dira gure afekzioneak garbitu eta bihotzak freskatu: bada zer ere eta zertan ere nahi den ezta niholatan gorputzeko penitenzia garratsik hartu behar gure gidariaren konseilluz baizen.