Debozionearen proprietatea eta ekzelenzia

BIGARREN KAPITULUA

        Israeltarrak gibelatzen zituztenek lur prometature ioaitetik, erraiten zerauen herri hark iretsten zituela han zeudezinak, erran nahi da, hain gaixtoa zela airea, non hartan ezin bizi baitzitekeien nihor luzeki, eta berriz bertze alde, hango jendeak hain harrigarriki handi zirela, non bertze gizonak iaten baitzituzten larrepothe gisa. Hala ere munduak, Filothe maitea, beltzten du debozionea ahal bezanbat, peintatzen dituela presuna debotak bisaia gaitz, triste eta zimurtu batekin, eta leku guzietan darasala ezen debozioneak emaiten dituela humore melankoniosak eta ezin pairatuzkoak. Bainan nola Iosuek eta Kalebek seguratzen baitzituzten Israeltarrak, ez xoilki lur prometatua ona zela eta ederra; baina bai han egoitea dulze izanen zela, eta etzela arraitasunik baizen izanen, hala Espiritu Sainduak Saindu guzien ahotik, eta gure Salbatzailleak berak seguratzen gaituzte bizitze debota, bizitze eztia dela, bizitze doatsua, eta maitatzekoa.

        Badakusa munduak barurtzen direla debotak, othoitzetan daudezila, atsekabeak eta bidegabeak pairatzen dituztela, eriak serbitzatzen dituztela, pobrei aumoina emaiten derauela, beillak egitentuztela, bere kolera bortxatzen dutela, bere pasioneak eta gutiziak ithotzen dituztela, sensuetako plazerez berak gabetzen direla, halako eta bertze suertetako obrak egitentuztela, zeinak beronez, bere izaitez, eta nolakoak diren konsideraturik, gaitzak baitira eta garratzak. Bainan munduak eztakusa barreneko eta bihotzeko debozionea, zeinaren bertutez akzione hek guziak amolsu, dulze eta erraz baitira. Miratzatzu erleak xarpotaren gainean, han aurkitzen dute ur hagitz kirats bat, bainan edoskiz hura eztira ganbiatzen dute, zeren hekin naturalezak hala baitakarke. O mundukoa! arima debotek hainitz kiratstasun kausitzen dute bere mortifikazioneko exerzizetan: egia da, bainan hek egiten dituzten orduan berean eztitasunera eta gozotasunera ganbiatzentuzte; suak, karak, arrodak, ezpatak iduritzen zitzaizten Martirei loreak eta usain onezko keak zirela, zeren debot ziren. Baldin debozioneak eman ahal badieze eztitasunik krueltasun handienei eta herioari berari, zer eginen du bertutezko akzioneak gatik? Azukreak eztitzentu fruitu zorhitu eta ondugabeak, edekiten deraue gordintasuna zorhitu eta ondu direnei, eta begiratzentu gaitzik egitetik. Bada debozionea da egiazko azukre espirituala, mortifikazionetan kausitzen den kirastasuna eta latztasunak kentzen du, eta beagiratzentu konsolazioneak kalterik egitetik, eramaiten deraue pobrei bere tristegitasuna, eta aberatsei bere arthatsuegitasuna; hura dela moien bertzeren maliziaz bidegabezki kaltetan erori dena, eta atsekabeztaturik dagoena ezta deskonsolatzen, eta faborea bere alde duena ezta urguillutzen, begiratzentu bizitze apartatua daramatenak melankoniatzetik, eta konpainietan dabiltzanak largoegi izaitetik. Debozionea da sua neguan, eta ihintza udan: badaki frankiaz gozatzen, eta pobreziaren ere pairatzen; ohoretik bezala, mespreziotik ere orobat atheratzendu probetxu; atsegina eta atsekabea bihotz bethi kasik berdin batez hartzen du, eta gozotasun ezti eta miragarri batez bethetzen gaitu.

        Miratzatzu Iakoben zurubiak (zeren debozionearen egiazko imajina da) saiets biek, zeinen artetik ikaiten baigara, eta zeinetan sartuak baitira pausamakillak, errepresentatzen dute Iainkoaren amudioa, orazioneak ardietsten duena, eta errepresentatzentuzte Sakramenduak, amudio hura emaitendutenak: pausamakillak eztira bertzerik, karitatearen gradu eta gradu baizen, zeinen bidez baigabiltza bertutetik bertutera, edo iautsiz gure obrez lagunari heltzera, edo kontenplazioneaz ikanez Iainkoarekiko batasun amolsura. Ordea miratzatzu, othoi, zurubien gainean daudezinak, gizonak dira Angeruzko bihotzak ituztenak, edo Angeruak dira gizonen bezalako gorputzekin: eztira gazte, bainan badirudite gazte direla, zeren sendo dira eta agudotasun espiritual batez betheak; hegalak ituzte hegaldatzeko eta Iainkoa baitara oldartzen dira orazione sainduaz; oinak ere ituzte gizonekin ibilteko konbersazione saindu eta amoriozko batez: hekin begitarteak eder dira eta arrai, zeren gertatzen zaizten gauza guziak plazerki eta mansoki hartzentuzte, hekin zangoak, besoak eta burua ageriak dira, zeren bere afekzionetan eta obretan eztute bertze borondaterik Iainkoari on eta eder zaionaren egiteko baizen: gainerako gorputza estalia dute, bainan arropa eder eta arin batez, zeren serbitzatzen dira, egia erraitera, munduaz eta munduko gauzez, bainan manera garbi batez, hetarik hartzen dutela bere kondizioneak agintzen duen bezanbat xoilki; halakoak dira presuna debotak. Zinets nazazu, Filothe maitea, debozinea da eztitasunen eztitasuna, bertuteen erregina, karitatearen perfekzionea. Baldin karitatea esne bat bada, debozionea haren goiena da, landarea bada, debozionea haren lorea da; harri preziatua ada, debozionea haren distiadura da; balsamu preziosa bada, debozionea haren usaina da, eta usain ona gizonak bortitzten dituena, eta Angeruak alegeratzen.