Adiskidetasun gaixtoen kontrako abisuak eta erremedioak

HOGOI ETA BATGARREN KAPITULUA

        Ordea zer erremedio amuruskeriazko, erhokeriazko, eta lizunkeriazko kasta eta xinhaurritzen hekin kontra? Hek senti detzaketzun bezain sarri itzul zaite berehala bertze aldera, eta banaloria hartaz osoki arnegatzen duzula, laster egizu Salbatzaillearen gurutzera, harezazu haren aranzezko khoroa, zure bihotzaren hartaz inguratzeko, azeari ume hek urbil eztakizkon gatik. Begirazaite etsai harekin nihola ere deliberatzetik, ezterrazula hura enzunendut, bainan eztut eginen erranen derautan gauzarik; beharria paratuko diot, baina hersiko diot bihotza. O ene Filothea, Iainkoaren amorez zaude hersi eta garratz halako okasionetan: bihotza eta beharriak elkharri datxezko, eta nola mendi gainetik behera abiatu den uholdea ezin geldi baititeke, halaber gaitz da beharrietan sartu den amorioaren trabatzea bihotzean barrena iaustetik. Ahontzak, Alemeonen erranera, hats hartzen dute beharriez, eta ez sudurraz; egia da Aristotek hori ukhatzen duela: bada hortaz zern den eztakit, bizkitartean ongi dakit gure bihotzak hatsa hartzen duela beharritik, eta bere pensuak mihiaz klaratzen eta airatzen dituen bezala, halaber bertzeen pensamenduak airearekin batean hartzen dituela beharriaz. Begir detzagun bada artharekin gure beharriak hitz erhoen airetik, zeren bertzela gure bihotzak laster harlezake hekin izurria. Eztezazula niholatako mandaturik enzun, zein ere aitzakia gatik nahi den, kasu hortan xoilki ezta perillik deskortez eta moldegaitz izaiteaz.

        Orhoitzaite zure bihotza Iainkoari botuz eman diozula, eta zure amorioa sakrifiziatu diozunaz gero, sakrilejio lizatekeiela hari hartarik den bihirik edo izpirik edekiteaz: aitzitik sakrifizia diozozu berriz milla erresoluzionez eta promezez, gero hetan tink eta finko zaudezila, oreina bere azkar-lekuan edo fortan barrena dagoen bezala, oiu egiozu Iainkoari: helduko zaitzu eta haren amorioak zurea hartuko du bere gomendioan, harentzat xoilki eta osoki bizi dadintzat.

        Baldin iadanik atzemana bazare amudio erho hekin sareetan, O Iainkoa, zein gaitz denhetrik ilkhitea! Iarzaite Iainkoaren maiestatearen aitzinean, haren presenzian ezagutzezazu zure miseriaren handitasuna, zure feblezia eta banaloria, gero bihotzeko ahalik enseiu eta indar handienaz madarikatzatzu hasi ditutzun amorio hek, arnegazazu hetan banaloriazki eman zaizkitzun promez guziak, eta borondate handi eta oso batez finkazazu zure bihotzean nihoiz ere etzarela geiago bihurtuko amoriozko elhe eta ioko hetara.

        Urrun ahal bazindez amorio emaiten deratzuna ganik, hori neurrigabeki laudanezake: zeren nola sugeek ausiki dituztenak ezin errazki senda baititezke ausikidura beraz lehen zaurtu izan direnen presenzian; hala amorioak ausiki duena nekhez sendatuko da pasione hartarik, hartaz ukhitu izan denaren hurbil dagoeino. Leku aldatzea paregabeko erremedio da, dela damuzko dela amoriozko beroduren eta asalduen ematzeko! Morroina, zeintaz minzo baita San Ambrosio penitenziazko bigarren liburuan, urrun ibilliz gerotik bihurtu zen erabilli zituen amuruskeria erhoetarik osoki libraturik, eta hala ganbiaturik non amorante ergelak hura ikusi zuenean eta erraiten zioela: enauk bada ezagutzen? ni nintzen bera nauk hark ihardetsi baitzioen; bai segur, ezagutzen aunat, tordea ni enaun lehen nintzena bera: urruntzeak hura horrela zori onez ganbiatu zuen. San Augustinok ere erraiten du bere adiskidearen herioaz hartu zuen damuaren arintzea gatik, ilkhi zela Tagastatik, hura hil zen lekutik, eta ioan zela Kartagera.

        Ordea ezin urrun ditekeienak zer egin behar du? Bada eta ezpada ebaki behar du elkharrekiko ibilte berezi edo partikular guzia, gordakako solhas, begiko arraidura, azpitiko irri guzia, eta jeneralki khendu behar du usain gaixtozko eta khegarrizko su hura baska dezakeien elkharganatzen eta pitzkarri guzia: edo geieneko puntura, ezin bertzez minzatu behar badu bere bekhatuaren lankidearekin, minzabekio hari ausartki, laburki, zinetan eta bortitzki deklaratzeko sekulakotz ukho egin dioela tratu lizunari. Gora nagote oiuz amuruskerietako saretan erori diren guziei, pika, ebaki, urra: ezta egon behar adiskidetasun erho hekin aphurbana ethentzen, urratu behar dira, hekin iosturak eztira baratxe lexatu behar, hautsi edo pikatu behar dire; berdin handik atera ditezkeien kordoinak eta lokharriak eztira deusetako. Ezta fildarik sobratu behar Iainkozko amorioaren hain kontrako den amorioarentzat.

        Ordea esklabotasun itsusi haren gatheak nik hala hausi dituzkedanean, badarik ere zenbait ondore eta sentimendu izanen dut hetaz, eta burdin hekin seinaleak gero ere egonen dira ene oinetan. Ez ez, Filothea, zure gaitzaz merezi duen bezanbat damu hartu baduzu. Zeren hori eginik eztu deusek bertzerik zure gogoa erabilliko, amorio laidozko hartaz eta hartarik pitsten den guziaz etorriko zaitzun neurrigabeko harridurak baizen; eta egonen zare largatu dukezun khidearen alderako afekzione guzietarik libraturik, lekhat hura Iainkoa gatik onetsiko baituzu karitate guziz garbi batez. Baldin ordea zure urrikimendua eskas izanez oraino zure baitan badago inklinazione gaixtorik, bilha diozozu zure arimari gogoko bakhar-leku bat, lehen irkasi derautzudan bezala, eta hartan sarzaite ahalik maizena eta milla bihotzeko oldarmendu uzuz ukho egiezu zure inklinazione gaixtoei, arnegazazu hetaz zure indar guziez, liburu saindu geiago irakurezazu maizago; minza zaite humilki, garbiki eta klarki horre gainean etorriko zaizkitzun gogoramendu eta tentazione guziez zure gidariarekin, ahal badagizu, edo ezpere bertze arima fidel eta zuhur batekin. Eztagizula dudarik, Iainkoak libratuko zait guthizia gaixto guzietarik, fidelki arduratzen bazare eserziza saindu hetan.

        Ah! erranen derautazu, ez othe da eskergabetasun izanen hain urrikalgabeki adiskidetasun baten hautsteaz? O zein zorionezko den Iainkoaren gogarakoak egiten gaituen eskergabetasuna! Ez, Iainkoari esker, Filothea, ezta eskergabetasunik izanen; aitzitik izanen da zure amurusari eginen diozun ontasun handia: zeren zure amarrak hautsten tutzula, harenak ere hautsiko tutzu, biak orobat amarratuak zinetenaz gerostik, eta hark bere zori ona orduan berean eztakusalarik, hura laster ezagutuko du, eta milla esker emanik zurekin kantatuko du, O Iauna, hautsituzu ene amarrak, laudoriozko hostia sakrifiziatuko dut, eta zure izen sainduari gomendioko oiu eginen diot.