Tristeziaz

HAMABIGARREN KAPITULUA

        Iainkoaren araerako tristeziak, dio Iondone Paulok, obratzen du penitenzia salbamenduko: munduko tristeziak obratzen du herioa. Beraz tristezia on eta gaixto daiteke, gure baitan egiten dituen hainitz manerako obren eredura. Egia da gaizkirik geiago egiten duela ongirik baino; zeren bi ontasun baizen eztitu egiten, zein baitire miserikordia eta penitenzia, eta sei gaitz egitentu, zein baitira bihotzeko herstura, nagitasuna, higointza, ielosia, inbidia, eta despazienzia. Hargatik erran du zuhurrak: Tristeziak hainitz hiltzentu eta hartan ezta probetxurik, zeren tristeziaren ithurburutik sortzen diren bi xirripa onak gatik, sei hagitz gaixto heldu dire hartarik.

        Etsaia baliatzen tristeziaz bere tentazioneen erabilteko prestuen aldera: ezen nola enseiatzen baita gaixtoen boz arastera bere bekhatutan, halaber enseiatzen da prestuen tristatzera bere obra onetan: eta nola ezin eragin baitezake gaizkia, hari eder iduria emanez baizen, hala ezin itzul gaitzake ongitik, gaitz dela erakusiz baizen. Gaixto hari lakhetzen zaio tristezian eta melankolian, zeren nola bera triste eta melankoliatua baita, eta izanen ere sekulakotz, hargatik nahi luke guziak bera bezalakoak balire.

        Tristezia gaixtoak nahasten du arima eta asaldatzen, legegabeko beldurtasunak emaitentu, orazionerik egiteko gustua edekiten du, fuina zapatzen du eta tontotzen, arima gabetzen du konseilluz, erresoluzionez, iujeamenduz, bertutez, eta indarrak flakatzen eta eramaitentu: hitz batez tristezia da lurreko edertasun guzia ebakiten duen eta animalia guziak harpaz motheltzen dituen negu gogorra bezala; zeren arimari edekiten dio bere gozo guzia, hura hurren hebaintzen du eta indargabetzen bere parte guzietan.

        Sekulan gertatzen bazare, Filothea, tristezia gaizto hartaz akometaturik, balia zaite hemen diren erremdioez: Nihor triste da? dio Iondone Iakuak, iarbedi othoitztan. Othoitza da erremedio beregaineko bat; zeren arima goititzen du Iainkoa baitara, zein baita gure bozkario eta konsolazione bakhoitza, bainan othoitzez zaudenean hari zaiten Iainkoak ganako fidanzara eta amudiora eraman zaitzaten ala barreneko, ala kanpoko afekzionez eta hitzez, hala nola, O miserikordiazko Iainkoa, ene Iainko guziz ona, ene Salbatzaille bihotzbera, ene bihotzeko Iainkoa: ene bozkario, ene esperanza, ene espos ederra, ene arimare maitea, eta bertze horrelakoez.

        Hari zaite biziki tristeziaramenduen kontra, eta iduri zaitzularik ordu hartan egiten duzun guzia egiten duzula hotzki, tristeki eta laxoki, halarik ere hari zaite egin ahalaren egiten. Zeren nola etsaiak nahi baigaitu tristeziaz langia arazi obra onetan, dakusanean ez garela gelditzen ongi egitetik, eta obra onak bada eta ezpada egiten direnean geiago balio dutela, gelditzen da gure penatzetik.

        Kantazazu kanta espiritualik, zeren gaixto hark hainitzetan bide hartaz utzi du egiten zuena egin gabe: lekuko da Saul Erregea penatzen eta erabilten zuen espiritua, zemaren indarrak hautsi baiziren salmo kantaz.

        On da kanpoko lanei lotzea, hainitz eta hainitz manerazko obra ahal bezanbat hartzea arimaren apartatzeko gauza tristagarrietarik, bihotzen garbitzeko eta berotzeko, ikusirik tristezia datxekola beronez hotz eta idor den azturari.

        Egizu kanpoko obra berogarrizkorik, gusturik gabe hasi zarelarik, Gurutzefikaren imajina besarkatuz, haren oinak eta eskuak muzuskatuz, zure begiak eta eskuak zerura hedatuz, zure boza Iainkoa gana amoriozko eta fidanzazko hitzez alxatuz, erraiten duzula. Ene maitea ene da, eta ni harenan naiz, ene maitea mirrhazko floka da enetzat, ene bulharren erdian egonen da. Ene begiak zure gainena, O ene Iainkoa, urtzen dire, erraiten dudala, noiz konsolaturen nauzu? O Iesus, zarela enetzat Iesus, bizi bedi Iesus, eta ene arima biziko da. Nork apartatuko nau ene Iainkoaren amudiotik? Errazu bertze horrelakorik. Disziplina neurriz harturik ona da tristeziaren kontra, zeren borondatezko pena kanpoko hark barreneko konsolazinea ekhartzen du, eta arima, doloreak kanpotik sentiturik, ahantsten da barrenekoez. Maiz errezebitze ezin erran diteke zein beregaineko erremedio den hartarakotz, zeren zeruko ogi hark azkartzen du bihotza eta espiritua bozkariotzen.

        Zure tristeziatik heldu diren sentimendu, afekzione eta gogoramendu guziak agerdiotzotzu zure Gidariari eta Konfesoreari humilki eta fidelki; bilhatzatzu presuna espiritualak, eta zabiltzkote ahalik maizena triste denbora hartan. ETa guzien buruan iarzaite Iainkoaren eskuetan preparaturik tristezia unhagarri haren, zure banaloriazko alegrian zen gastigu zuzenezko baten bezala, pazienziaz pairatzera. Eta eztagizula nihola ere dudarik Iainkoak frogatu zaituenean libratuko zaituela gaitz hartarik.