Eztela konturik egin behar munduko umeen erranez

LEHEN KAPITULUA

        Mundukoek ikusiko duten bezain sarri bizitze debotari iarraiki nahi zaizkola, aurtikhiko tuzte zure gainera milla tragaza bere burlakeriez eta gaixki erranez; gaixtoenek erranen dute itxuraz eta artez zabiltzala, munduak begitarte gaixto egin derautzula, eta hark zuri ukho eginez, bazoazila Iainkoa gana; zure adiskideak iarriko zaizkitzu milla eta milla abisu, bere ustez, zuhurrik eta karitatezkorik emaiten. Eroriko zara (erranen derautzute) zenbait melankolia beltzetan, galduko duzu munduan duzun kerdita, ezin pairatuzko eginen zara, zahartuko zare muga baino lehen, zure etxeko egitekoak gaizkituko dira, bizi behar da munduan munduko gisa, eta milla halako nahaskeria.

        Ene Filothea, hori guzia ezta hitzkatze erhorik eta banaloriazkorik baizen; jende hek eztute ansiarik zure osasunaz, ez eta zure egitekoez; mundukoak bazinete, dio salbatzailleak, munduak bere duena onets lezake, baina zeren etzareten mundukoak, hargatik gaitzez dagotzue. Ikusi dugu aitonen semerik eta andrerik gau guziaren, bai hainitz gau osorik bata bertzearen ondoan datuetan, kartetan eta bertze iokotan iragaiten; othe da lan grinatsuagorik, tristeagorik eta gogoetatsuagorik hura den baino? guziarekin ere mundukoek etzuten hitzik erraiten, adiskideak etziren hargatik axolatzen, eta oren batetako meditazionea gatik, zeren ikusten duten lehen baino aphur bat goizago iaikiten garela komunione saindura preparatzea gatik, laster egiten dute midikua gana gure senda arazitzeko ur beltzetarik eta horitasunetik; illabethe batetako gau guziak iraganen tuzte dansetan, nihork eztu arrankurarik, eta hutsik eguerri gaueko beilla gatik, eztula dute guziek eta marraskaz daude sabeleko minez biharamunean. Nork eztakusa mundua dela iuje gaixto bat, bere umeentzat eme eta begitartetsu, baina Iainkoaren umeentzat gaiz eta garratz.

        Ezin gaudezke munduarekin ongi, harekin batean galtzen garenean baizen. Ezta biderik haren kontentatzeko, zeren sobera aldetara itzultzen da, Ioanis etorri da, dio gure salbatzailleak, iaten eta edaten eztuela, eta badiozue deabrua duela; etorri da gizonaren semea, iaten eta edaten duela, eta badiozue Samaritano dela. Egia da, Filothea, largatzen bagare konpainiari amor eginez irri gitera, iokatzea, dansatzera munduarekin, eskandalua hartuko du; harekin hari ezpagare, akusatuko gaitu itxurazkoak eta melankoliatuak garelako; ederki aldagarriztatzen bagara, erranen du zerbait egin nahiz gabiltzala; edergailluak utzten baditugu, usteko du bihotz eroria dugula; erranen du gure alegrianzak direla largoegitasunak, gure mortifikazioneak direla tristeziak, eta horrela behatzen deraukuino begi gaixtoz, sekulan ezin garatezke haren gogorako. Gure eskasak emendatzentu eta leku guzietan erraiten du bekatu direla; gure bekatu beniala egiten du mortal, eta erorkorrez egiten ditugun bekatuak hartzentu, maoiziaz egin baginitu bezala. Iondone Paulok dio karitatea manso dela, eta mundua kontra gaizki egin nahi ada; karitateak eztu gaizkirik pensatzen, mundua kontra bethi gaizki pensatzen iarria da, eta gure eginak ezin akusa detzakeienean, akusatzentu gure intenzioneak, dela xikiroek duten adarrik, dela eztuten, dela diren xuri, dela diren beltz, otsoak hargatik eztitu utziko ian gabe, ahal badagi.

        Zer ere eginen baitugu, munduak eginen derauku bethi gerla; luzez bagaude konfesoaren aitzinean galdeginen du zer hanbat dugun erraiteko; guti bagaude, erranen du eztugula guzia erraiten; gure urrats guziak zelatatukoitu, eta koleran largatuko dugun hitz arina gatik, leku guzietan banatuko du ezin pairatuzkoak garela; gure egitekoez izanen dugu artha idurituko zaio abarizia dela, eta gure emetasuna dela inozenkeria; munduko umeez bezanbatean, hekin kolerak, dire bihotz handitasunak, hekin abariziak dire zuhurziak, hekin trebetasunak dire ohorezko konpainiamenduak; finean armiermek bethi gaixtatzentuzte erleen lanak.

        Utz dezagula mundu itsu hura, Filothea, dagoela oiuz nahiz bezanbat, hontza bezala, argiko xorien izitzeko; garela finko hartu dugun gogoan, ezgaitezila itzul egin ditugun erresoluzionetarik; bethi puntui hortan bagaude, ageriko da ea egia denz zinetan sakrifiziatu gaizkola Iainkoari, eta bizitze debotean iarri garela. Izar adatsdunek eta finko dabiltzanek gure iduriz orobat hurren egiten dute argi, bainan adatsdunak gutiren buruan ilhuntzen dire, nola ezpaitira iragaitzazko su batzu baizen, eta bertzeek bethi datxeten argia dute. Halaber itxurapenak eta egiazko bertuteak elkharren iduri handia dute kanpotik; baina bata bertzetik errazki ezagutzen da, zeren itxurapenak eztu irauterik eta barraiatzen da goiti doan khea bezala; ordea egiazko bertutea bethi dago fermu eta finko.

        Ezta guretzat on guti gure debozioneko hatsapenaren seguratzeko, haren gatik izaiten badugu laidorik eta gaizki errailleen ahotan erabilten bagare, zeren bide hartaz begiratzen gara banaloriaren eta urguillukeriaren perilletik, zeinak baitira Ejipteko emaginak bezala, hek manatu baititu iferuko faraonek hil detzatela Israeleko semeak sortuko diren egun berean. Gurutzean iosiak gare munduaz denaz bezanbatean, eta behar da mundua den gurutzean iosia gure aldera; hark xori+burutzat gadutza, dadukagun guk ere hura erhotzat.