www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Aldizkarietan argitaratuak eta beste
Felipe Arrese Beitia
1880-1905, 1999

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Idazlan guztiak, Felipe Arrese ta Beitia (Itziar Urrutia Zorrozuaren edizioa). Bizkaiko Foru Aldundia / Otxandioko Udala, 1999

 

 

aurrekoa hurrengoa

Neure adiskide maite Don Juan
Franzisko Maria Imaz Jaunari
bere meza barriko egunean

 

Beko aukeren zaletasunik etzeunkalako,

Ikusten zaitut Don Juan Franzisko gaur abade,

Ta beraugaitik alabantzetan adiskidea

Zu Zeruraiño goratutea gura neuke;

Baña nik, zelan jaso zaikedaz sorutik goruntz

Lurrean narras ibilten banaz ni neu bere?

Ezpadaukat nik Agustin batek eukan egorik

Zelan izarrak baño gorago igo neike?

 

Eta, non ditut abade baten anditasunak

Goratuteko bear dan añan itz zakonak?

Non esakunak, non bardinkuntzak, irudi eta

Orretarako bear neukezan dote onak?

Non ditut bada apaingarriak orniduteko

Non pitxi eder, non egokiak diran lorak?

Non emokaiak non gogamenak eta azkenez

Jakituria etorri gozo ta ganorak?

 

Zure onarren baña zertxobait kantau bagarik

Ezin nindeke adiskidea gaur geratu,

Ezin nindeke abiau dodan arlo onetan

Lotsor bat legez aria eten da mututu;

Ezin nindeke aldats andiaz aurkitu arren

Al dodan goren igo bagarik etxeratu;

Iturri onak agortu dedin baño lenago

Daukan ur dana egin bear dan argiratu.

 

Asi zakidaz beraz agotik zerbait urteten

Asi zakidaz itz-errekea erioten,

Asi zakidaz egarritua daukazulako

Artega, estu, edan zagizan itxaroten;

Asi zakidaz zuri begira dagotzun orri,

Bere eztarri eta sabela ezotuten,

Eskiñitera nire edari biotzeko au

Don Juan Franzisko zugana gaur naz zuzenduten.

 

Zuk bear dozu izarrak baño gorago

Egun onetan askoz gorago goratua,

Fedeagaz nik ikusi egin zaitudalako

Zeru gañetik lurreratuten Jaungoikua;

Lenengo aldiz nik gaur ikusi zaitudalako

Egiaztuten orren mirari ain dontsua,

Biotz guztitik agurtzen zaitut eta gaur au

Ai! gura neuke balitxakizu gogokua.

 

Lenengo aldiz ikusi zaitut adiskidea,

Golgotan jaso eben Mesias zu jasoten,

Lenengo aldiz ikusi zaitut nik gaur altaran,

Ze eskubide andia dozun agertuten;

Lenengo aldiz: «Jauna zuekaz izan bedi», gaur

Meza entzulai leial: «zure espirituz izan bekigu»

Berealaxe zelan eutsuen erantzuten.

 

Lenengo aldiz ikusi zaitut tximista gori

Eta justuri burrundarien Egillea,

Zuk eskuetan zelan gaur euki dozun berbera

Bazan legetxe bildots otzan ta umilldea;

Zeñen suaren ondoan utsa izanagaitik

Odei tximista jaurtilarien aserrea,

Bigun bigunik ak zirudian gura ebala

Aukera, atsegin dan danak zuri emotea.

 

Lenengo aldiz emon deuskuzu bendeziñoa,

Jaungoiko ardi itzaltsuaren izenean,

Irudituaz ostarku eder zuk ziñeala,

Bere su eta gure erruen bitartean;

Lenengo aldiz baita eskiñi bake dontsua

Zorionakaz lurrean bizi gu gaitean

Urte askotan egin daizula beste ainbeste,

Lotatik zoli gois guztietan jagitean.

 

Alabau beie itzartutean lora argalak

Gura badabe Eguzki arro anditsua,

Alabau beie txorrotxioka txori zoroak

Axe balitza legetxe euren Jaungoikua;

Baña Franzisko goix guztietan zuk adorauko

Dozu egiñaz gaurko eskintza goratsua,

Eguzki, lora, txori, ta arraiñak goix eta arrats

Alabau bear leukien Argi Betikua.

 

Goix guztietan areik guztiak baño gorago

Jasoko dozu milla aldiz gora zuk biotza,

Orgañu soñuz eta intzentso-kez gozoturik

Erregutuaz baita kantuan iñoz boza;

Eta Jaunari zelan gogoan sartuko jakon,

Garra legetxe doakon zure deien otsa.

Bigunduko da bere barrua ta o! zelango

Mesede errekak jatsiko dozuz guganuntza.

 

Zer ziran bada antxiñakoen erreariak?

Lege zarreko taiuak eta antz guztiak?

Zer ziran bada Abel, Abran ta Melkisederen

Egunetako eskintza eta opariak?

Zer ziran areik eitamu txiki batzuk besterik?

Zertzuk ezpada oraingo mezen irudiak?

Ai! baña gaurko egiagaz dauz atzean isten,

Keriza areik abade Kristok ipiñiak.

 

Aingeruena baño gorako orrexegaitik

Franzisko dago jaritxi dozun duintasuna,

Abel, Abran ta Melkisederi etxaken emon

Zuri Eleixan zeugandu jatzun altasuna;

Ze atsegiña al daikeozun emon Jaunari,

Eta Zerutar danai zelako poztasuna,

Baita garretan beko lezetan dagozan askoi

Askamena ta goiko betiko ondasuna.

 

Ze ederra dan Errelijiño Katolikua,

Ze pozgarria andik datorkun sinistea,

Ze gozoa dan erbeste baltz au irago eta

Gero dogula bizitza argia jakitea;

Ze atsegiña Eleizan beti abadeari

Berbategitik egi andi au entzutea,

Eztala lur au gure erritzat egiña izan,

Eta billatu daigula goiko a bestea.

 

Ze zoli bera jaioagaz bat ipinten gaitu,

Ara joango garean bide zuzenean,

Ze ardureaz jasoten gaitu iñoz lurrera

Oiñkaden baten laban eginda jausitean;

Eta ze prestu aldats garratz au irago eta

Beste mundura aldatu bear dogunean,

Pasea bere abade jaunak emoten deusku

Zeruan zuzen sartuak izan gu gaitean.

 

Oi abadea, bai, abadea bagenki nor dan,

Ze mallatara eukiko geunken goratua,

Beraganako, zer zan Zesar bat, zer Alejandro,

Napoleon zer ia lurreko jaungoikua?

Danak guztiak etziran gauza ez, biztuteko

Soldau bat iñoz euren ladera illdakua,

Baña abadeak daikela ekarri lengo senera

Arima illa, ez da sinisgei fedekua?

 

Areik irurak gerren bitartez baño bakeaz

Geiago da ta, baita izango abadea,

Zergaitik onek arma bagarik daben sartuko

Larra batera azkenerako gizartea;

Abadeentzat Jesukristoren Lauburuagaz

Dago gorderik garaitz andi au jaristea;

Danok Artzain bakar bakarrik buru dogula

Eta beraren azpian danok bizitea.

 

Abadetzako ziñealako zu bere jaio

Zara Jesusen mastietako langillea,

Dirudizula Don Juan Franzisko gazte zardena

Zipresa deitu egiten jakon arbolea,

Ta ez lloroe bekorra legez beti sorua

Gogoan daukan arbola triste lur zalea,

Lur zale baldin izan baziña Obispo Jaunak

Ez eutsun eingo buruan dozun señalea.

 

                        Eskuizkribua Azkue Bibliotekan dago

 

aurrekoa hurrengoa