Noz, nun, zelan?

        Ia urte bi oneetan nozik-bein agertzen izan da emen euskal idazleen artean gurari bat, danoi poza emoten dauskuna: Euskeraz izparringi onetan idazten dogunok, eta ostantzeko euskaltzaleak be bai, Bidasoz andikoak eta Bidasoz emendikoak, egun baten alkartu bear dogula nunbaiten, alkar ezagutzeko ta alkar besarkatzeko anaiak garan lez, ta egun gozo-gozo bat alkarregaz igaroteko, geure elez bakar-bakarrik egiñaz, ta geure artetik alde eragiñik edozetariko erdera dakarren guztiei.

        Euskal egun bat!!

        Ori danok gura dogu, baiña nun batu?, eta... noz batu?, eta... zeintzuk egintza bete egun aretan?, eta... nok artu zeregiña egun ori eraltzeko edo organizetako?

        Orretantxe dago ba untzea.

        Onetan, irasi zan Euzko-Gastedi-Batza, ta bere egikizunen artean, orixe, euskal idazleen batzar egun ori eraltzea izan zan bat.

        Eta lengo baten itz egin neban euren Buru-Batzako bategaz, ta esan eustan asmo ori ez daukela aztuta, asmo ori aurrera eroan bear dabela, ta bete.

        Orain, berak esan ebanez, gura leukie jakin euskal idazleen eretxia arazo onetzaz, batez be Bidasoz andiko euskal idazleena, batzar onen zegaitirik andiena da ba, andiko ta emendiko euskaltzaleak eta abertzaleak alkarregaz batu gaitezala... lenengoz!!... jakin gura leukiela ba zein leku deritxon egokiena batzarra egiteko, baita noz izan leiken aldirik egokiena, ta gero, zeintzuk jai gertau al leikezan egun aretarako.

        Nik esan neutson Euzko-Gastedi-Batzakoari, neure eretxiz iru itandu «noz, nun eta zelan» orrei neuk onantxe erantzungo neuskioela:

        Noz?... datorren iraillean.

        Nun?... euren eta geure alde oneen bitartean, bide-erdi inguruan, eta erri txiki batean, euskalerri uts-uts baten.

        Zelan?... Jai ekarrak edo senzilloak, panparrokeri gitxi; ezpata-dantzea, pelota partidu on bat, eta aize zabalean euskal idazleen batzarra, bertan emengo batek arei ta ango beste batek emengoai anai agurra egiñik; orrexegaz ta alkarregaz egun guztia igarorik eta alkarregaz bazkaldu ta alkarregaz barriketan egiñik... naikoa.

        Ara joaten bagara uste izanik bertan gauzak bidean ipiñiko doguzala urrengo tirekada baten geure aberri Euzkadi maite au aske atarateko; ta orrez ganera, batzen bagara diskurtsua emendik eta diskurtsua ortik egun santu guztian alkarri adarra joten ekiteko... ez dogu besterik egingo burukomin andi bategaz urten baiño.

        Nire eretxiz egun ori da alkarregaz egun alai bat igaroteko. Beintzat neu ez naz joango ara desesperauta lez ibilteko, egun guztian begi-zearka betozko illunaz ibilteko; ni banoa izango da, J. l., egun gozo bat, argi ta alai, Bidasoz andiko neure anaiakaz igaroteko.

        Kirtenkeriren bat esan al dot? Izan leiteke. Alan bada, zeuek esan itz zuzena ta bena ta jakingarria, eta parkatu.

        Ia ba, Antxuberro, Zerbitzari, Oxobi, Hiribarne, eta zuek, Bidasoz ortiko idazleok, zer erraiten duzue?

1921-III-16