Zer deritxozue?

        Gaur argitaltzen dogun Zumaiako idazkian Emengua-k diñoana irakurrita, egia esateko ez dot egin purrustadarik maiko papel guztiak aidean jasota, ez dot ukabillaz maia jo, ez naz jagi ta gelan ibilli batera ta bestera ukabillak estututa erdaldunen aurka txakurrenak esaten, ez... zetako? Ori lako jazoerak edonun eta edonoz izaten dira emen gure Euskalerrian.

        Okotzagaz paparra jota kokotea luze-luze dodala jarri naz geldi-geldi apur baten oldozketan, eta ara zer erabagi dodan: Ondo deritxot Emengua-k Diputaziño, Udal, Euskal-Esnalea, Batzoki ta edozetariko euskaldun guztiei egiten dautsen deiari; baiña orreek erantzungo daben arte itxaroten egon barik, asi gaitezan gaur-gaurtik auxe egiten:

        Tranbi, tren, denda, ta alde guztietan euskeraz egin daigun.

        Tira... alde guztietan ez. Zeuk bear-bearra dozunaren billa bazoaz idaztola edo ofizina batera, ta euskeraz egiten badozu, ez dautsue jaramonik egingo, ta zeuk galdu; norberak galtzeko tokian, azeri izan, eta erderaz itz egin, bear izan ezkero. Baiña ostantzean? Ekin geureari, ta gogait eragin!

        Eta egiteko au ez daioegun eskatu baserritar gixajoei; au geuk egin bear dogu kaleetan bizi garanok, bibote erre bat ezpanganean darabilgunok, txarolezko arkondarea janzten dogunok, eta erderaz itz egiten dakigunok... geuk arerio arei aurre emon bear dautsegu lenen.

        Bar edo garardotegi batera sartu, ta otseiñak:

        —¿Qué desea el señor?

        Pitxer bete garardao ekarrik.

        —No comprendo el dialezto.

        —Ikasi ba, astoko, ikasi.

        Ta ikurka edo kiñuka edo aitu erazo, ta ezin bada, alde egin, mustur-musturrera irribarre gozoa eginda. Tranbian:

        —¿A dónde?

        —Onako tokira.

        —¡Que le digo que aonde!

        —Onako tokira!!!

        Orra or antzokira joan barik komedia polita ikusteko erea.

        Dendetan be bardin, eta leku guztietan, norbere kalterik izan ez leikenetan, euskeraz dana erantzun, ta txibitea erabilli. Onetaraxe asten bagara euskaltzale guztiok, urte gitxi barru igarriko jako.

        Zer deritxozue asmo oni?

        Gaur bertan asi be gero, lagunak; ez biarko itxi.

1916-VI-23