Euskaldun ikurra

        Gaur asiko dira saltzen Bilbaoko «Euzko-Gastediya»n lengo astartean aitatu genduzan orratzak.

        Zidarrezkoak dira ta errial bian salduko dabez; euren taiua adierazo gura neuskizue ainbat zeatzen itz gitxigaz, ia al dodan: gogoratu egizue gurutze bat, lau adarrak bardiñak daukozana; ba, adar bakotxa erdi-erditik ausi ta okertu beti eskumarantz; ta orra bere taiua.

        Bira-biraka dabillen izar edo tixirringatxua dakar gogora berarizko gurutzetxu onek. Antziña-antziñako gudari euskotarrak euren guda-ikurriñetan, erabilten ei eben ikur au eta uste danez, beronegaz eguzkia iruditu gura izaten ei eben, olan adierazo nairik eurak eguzkitarrak zirala, eguzki aldetik etorririko abendarrak edo.

        Dana dala, ikur polita edo ekarra (senzillua) da berau, ta euskaldun euskaltzale guztiok erabilli bear dogu paparrean, edonun alkar ezagutzeko ta geure abenda elez beti itz egiteko ta alkarri laguntzeko anaiak lez al dogula ta adierazteko ez garala lotsatzen euskaldun izateaz.

        Jagi ta aurrera! Imiñi daigun guztiok orraztxu au papar egalean, eta olantxe alkar ezagutuko dogu alde guztietan, eta euskerea erabilliko dogu orain arte baiño geiago, ta geiago erabilliaz bizi geiago emongo dautsogu.

1914-XII-12

* * *

        Gure lauburudun orraztxua ba dabil euskaldunen gorbeta ta papar egaletan geroago ta ugariago.

        Izango dira euskaldunak orixe erabilteko be lotsa izango diranak, orraztxu orregaz «ni euskalduna naz» eta «nik euskerea maite dot» adierazteko bildur izango diranak; bai, izango dira, baiña koldarrak (kobardeak) ez doguz anaitzat ezagutzen; orreek ez dabe gurutzerik bear sokea baiño.

        Jeltzalea ez dan euskaldunak erabilli lei orraztxua? itandu eban batek; eta erantzuten jako baietz. Beraz, jaimetarra, integristea, piperpotea, errepulbikanoa, edo beste edozer danak be gura badau orraztxu ori, eskatu begi, ta salduko jako.

        Orratza euskaldunena, euskaltzaleena da.

        Guk iñoz esaten dogunean geure euskerea, geure orretako geu orregaz adierazten dogu euskalerria, euskaldun guztiok batera, ez jeltzaleak bakarrik, gazbakoren batzuk aitu daben lez.

        Geure orratza ba edozetariko euskaldunen orratza da.

1914-XII-15

* * *

        Gure orratzok izugarri saldu dira Joan dan astean; «Euskeltzale-Bazkuna»ko mutil batek esan daust ia gitxi daukezala, ta barriak ekarri bear dabezala.

        Au entzun neban atzo illuntzean eta poz-pozik itxi ninduan, zerbait ilduta nengoan ba arratsaldean euskaldun abertzale bati entzun neutsonaz.

        Euskaldun orri neure aurrean esan eutson batek ia zegaitik ez eban ipinten berak be orratza, ta erantzun eutson: «Nik agirian ez dot erabilli gura ezer, nik ementxe barruan daukat ori» bularra eskuagaz ukututa.

        Barruan! ezta? Orixe da ba bear ez dana, euskerea ain barru erabiltea, iñok ez ikusi ez igarriko dauan lekuan. Argitara bear da; bekokia zabal-zabal adierazo bear dogu euskaldunak garala, beti ixilkerietan ibilli barik.

        Eztabaidarik ez dot gura; gu besteko abertzaleak izango dira euskaldun ori ta bera lakoak; baiña zek lotsatu bear dauz ba euskaldunak dirala adierazteko?

        Auxe da nik ulertu ezin dodan arazoa!

1914-XII-21