[1344]

Canton de Tardets

Commune de Tardets-Sorholus

Haür prodigoua

        1. Guizon batek etzin bi seme baïsik. Gastenak eran zeron bere aïtiri: «Ordu dizu izan nadin nihaouen naousi eta ukhen dezadan diharu. Behardit jouan ahal izan hebetik eta basterak ikhousi. Phartizazu zoure hountarzuna eta eman ezadazut ukhen behar dudana. — Baï ene semia, dio aïtak; nahi dukia bezala. Gachto bat hiz eta gastigaturik izanen hiz». Guero sabaltzen zialarik tieta bat, erdichkatu zian eta eguin sian bi parte bardin.

        2. Guti egunen burian, seme gachtoua jouan zen heritik handiaren eguitez ihouer adio eran gabe. Igaran zian hanich larre, oïhan eta uhaïtz eta jin herry handi batetara, noun igorri beitzian diharia oro. Hilabete zoumbaït en burian, zaldu behar ukhen zutian bere aropak emaste chaharbati eta bere buria soldatan ezari mithil izateko: igori zien alhoretarat han zaintzeko astouen éta idien.

        3. Ordian, izantzen hanich planugari. Etzin haboro oherik lo eguiteco ez eta zurik berotzeco hotz eguiten zinin. Zoumbaït aldis gosia haïn zian handi noun janen beitzutian asa osto hourak eta fruta hiotu ourdek jaten tienak: bena ihourk etzeron deuze emaïten.

        4. Gaï batez, zabela hutzik, bere buria erortera utzi zian hoki bat en gagna, zo zelarik leihotik tchori arhinski hegaltazaler. Guero ikhousi zutian zelian aguerzen arguizaguia eta izarak eta eran zian bere buriari nigarrez aïzelarik: Hanchek ene aïtaren etchia mithilez betherik zouinek ogui eta ardou, araoutze eta gasna nahidiren bezaïn bat. Ber demboran ni, heben gosez hilzeniz.

        5. Eta aren jeikico niz jouanen niz ene aïtaren edireitera. Eguin nizun bekhatu bat, utzi nahi uken zuntudanian. Ukhen nizun oguen handia eta behar naïzu gastigatu, hori badakik ountza. Ez nezazula dey haboro zoure semia. Etchek nezazu soure asken mithila bezala. Ogen doun nunduzun bena zutarik hurun ezmeiatzen nunduzun.

        6. Aïta bere baratzian zen lilien hourta urhentzen. So zelarik sagartzer eta mahatzer. Nouiz ikousi beitzin biden gagnen bere semia izerdiz eta erhaoutzez betherik sankhoua theresta bortcha sinhesi ahal uken zian. Gogouan igaran zian behar zianez gastigatu ala behar zeron pharkatu. Oitin nigarak beguietan, hedatu zeitzon besouak eta bere buria egochten zialarik haren lephouala eman zeron pot handi bat.

        7. Guero jarerasi zian bere semia, deithu zutian bere etchekouak eta aïsouak: «Nahi dit maithatu lehen bezala gaïcho houra eran zeyen bildu zien besain sarri. Aski gastigaturik izanda: ihourkere aren oraï estezola eguin mehatchurik batere. Ziaouste ikhoustera; ekhar ezozie berhala subesta ejerbat ezar ezozie erhastumbat erhian, eta oski berriak hougnetan. Hartuko ahal dukesie ere oilhar, ahate eta ekhar aretche houndembat ehaïteko: Edanen dugu, janen algareki eta eguinen besta handibat».

        8. Mithilec bere buruzaguiaren mania eguin zien eta izari tahailla eder bat mahagnen gagnen. Ber demboran, seme guihiena utzultzen zen ihestekatik bere tchakureki: «Zer da aren heros ori, oihu eguin zin, juratzen zialanik. Ouste dit khantatzen duzien heben; esta estuzu zobera zari utzulnadin. Erchoturik zia ene aïta?».

        9. «Ez ene semia, enuk hala, arapostu eguin zian saharak. Eguiten badut hola, zeren beniz bostarioz betherik. Khantatzen diagu eta irouz gutuk, zeren beitugu ountza zer gatik. Nahi baduk eta ez behar dukec hik ere khantatu eta goureki alageratu, zeren eta hire anaie hil zena araphistu beita. Oraï zortu baliz bezala: atzo galdurik beitzen eta egun haü diala ara edienik».

Tardets, le 25 décembre 1894

L'Instituteur public,

J n Oyhesqui

Explications nécessaires pour la prononciations

        1. Tous les e sont fermés et point n'est besoin de les surmonter d'un accent aigu.

        Exemple: on écrit: seme, egunen et on prononce: sémé, égunén.

        2. Z se prononce s.

        Exemple: on écrit: zoure, etzin, zeren, ezozie et on prononce: souré, étsin, sérén, ésosie.