[1317]

Commune des Aldudes

Canton de S t -Etienne-de-Baïgorry

Haur prodiga

        1. Guiçon batec ez cituen bi seme baicic. Gastenac erraiten dio bere aitari: «Ordu da niauren nausi içan nadin eta dirua içan deçatan. Yuan behar niz eta herriac ikhusi behar ditut. Parti citçu çure ontasunac, eta emadaçu behar dutana. — Bai, ene semea, erraiten du aitac; nahi ducan beçala. Gaichto bat hiz eta punitua içanen hiz». Guero tiranta bat idekitcen çuelaric, partitu çuen bere ontasuna eta eguin çuen bi parté berdinac.

        2. Çembait egunen buruan, sémé gaichtoa yuan cen herritic, fierra eguinez, eta nehori adio erran gabe. Courritu cituen hainitz landa, oyhan, hur handiac eta yuan cen hiri handi batera, non despendiatu baitçuen bere diuru gucia. Çombait hilabeteren buruan, saldu behar içan cituen bere bestimentac andré çahar bati eta eman behar içan cen mutil: igorri çuten alhorrétarat çaintceco astoac eta idiac.

        3. Orduan, arras malhurus cen. Ez cuen guehiago oheric lo eguiteco gauaz, ez suric berotceco hotz eguiten cenean. Batçuetan hain gose handia çuén gogotic yanen baitcituen aça osto eta fruitu usteldu hec çoinac cherriec yaten baituste; bainan nehorec ez çion emaiten deusic.

        4. Arratz batez, tripa hutsic, utci cen erorcerat alki ttipi baten gainerat, behatcen çuelaric leyhotic, choriac airian erabiltcen cirelaric arinki. Ikhusi içan çuen aguertcen ceruan ilarguia eta içarrac, eta erraiten du nigarretan: «Hantchet, ene aitaren etchea mutiles bethea da çoinec baitute oguia eta arnoa, arroltceac eta gasna, nahi duten becembat. Dembora hortan, ni, goseac, hiltcen ari niz, hemen».

        5. «Eh bien, yeikico niz, yoanen niz ene aitaren harrapatcerat eta erranen diot: Bekhatu bat eguin nuen, cutaric urrundu nahi içan nuenean. Arras hobendun içan nintçan eta behar nuçu punitu, badakit arras ontsa. Ez neçaçula guehiago deitha çure semea; traita neçaçu çure sehien asquena beçala hobendun nintçan bainan penatcen nintçan çu ganic urrun».

        6. Aita bere baratcean cen, finitcen cuelaric bere loren arrosatcea; bisitatcen cituen sagar ondoac eta mahatsac. Noiz eta ere ikhusten baitçuen yiten bidearen gainean bere semea dena iserdiz eta herrautzez bethea, herrestatcen çuelaric sangoa, doidoya sinhexi çuen. Galdeguin cuen bere buruari, heia behar oté cuen punitu edo barkhatu behar oté cion... Askenean, nigarrac beguietan cituelaric, besoac hedatu çaskon, haren lepora botatcen celaric pote handi bat eman cion.

        7. Guero yarraraci cuen bere semea; deitu cituen bere yendeac eta hauçoak. «Lehen beçala maitatu nahi dut haur gaichoa, erraiten diote, elgarrekin yuntatu ciren beçan sarri. Aski punitua içan da; nehorec orai ez deçon eguin erreprochuric. Çatozte haren ikhustera; ekar çoçue fité camissola pollit bat, émoçué erastun bat erian eta sapeta berri batçu sangoetan. Hartcen ahal dituçué oilharrac, ahateac, eta ekar catçue aratche bat hiltceco on dena. Edanen eta yanen dugu elgarrekin eta eguinen besta handi bat».

        8. Mutilec obeditu çuten beren nausiari eta eman tafaila eder bat mahiaren gainean. Memento berean, semeric çaharrena helducen ihicitic bere sacurrekin: «Cer da beraz açantz hori? oihu eguin çuen yuramentu eguinez. Uste dut cantatcen dutcuela hemen; ez da sobera fite guibelerat yin nadin. Erotu cirea, ene aita?».

        9. «Ez, ez, nuc hala, ene semea, erresponditcen du çaharrac. Hori eguin badut, ceren placerrez bethea bainitz. Cantatcen dugu eta hourous guira, ceren baitugun arraçoina. Nahi edo ez baduc, cantatu beharco duc hic ere, eta alegueratu beharco duc gurekin, ceren hire aneya hiltcena bicira berriz yin baita. Sorthu berria beçala duc: atço galdua cen egun horra harrapatua».

L'Instituteur,

J. D. Coudure

Notes

        u se prononce ou s ______ ch ch ______ tch dans le corps d'un mot z ______ s q est remplacé par k Il n'y a pas de gn, ni de ill.

        c prend une cédille devant a, o, u.