[1263]

Canton de Mauléon

Commune de Moncayolle

Haour prodigoua

        1. Guiçon batec etciçun bi sémé baïcic. Gastenac eraïten dioçü béré aïtari: «Ordu diçu içan nadin éné buruçaguia eta ukhen deçadan sos. Berhar diçu joun ahal nadïn eta ikhous deçadan cartiel. Partaja eçaçu çouré hountarçuna, eta eman içaçu cer éré behar beitut ukhën. — Baï, ene semia, eraïten dioçu aïtac; nahi dia beçala. Gaïchto bat his eta punituric hiçaté». Guero, çabaltcen cilaric tieta bat, partajatu ciçün bere hountarçuna eta eguin çicün bi pharté égal.

        2. Egün gutiën buïn, seme gaïchtoua joun çucün heritic eguitën cilaric fieraena, eta eran gabe adio ihoui ere. Trebesatu çiçün mëndi hanitch, oyhën eli bat, uheïx eli bat, eta jïn çuçün hiri handi batetara, noun despendiatu beitcïn bere dihaïa oro. Hilabete çoumbaïtën buïn, behar ukhën citiçün saldu bere phildac emasté çahar bati, eta mithil jari: igori ciciën alhoretat beguiatcea astouën eta idiën.

        3. Ordin içan çuçün hanitch malérous. Etciçün habo oheic lotceco gayan, ez suic béotceco éguiten cinïn hots. Çombaït aldis hagn çuçün gosé noün jaën beitçutïn ourdec jatën çutiën aça ostouc eta fruta hiotic: bena ihourquek etcioçün emaïten deüsé.

        4. Gaï bates, sabela hutsic, utci çuçün éortera cacheta batetan gagna soguitën çutilarïc lehotic tchoïc çougn hegaltatcën beïtciën arhïnsqui. Guéo ikhousi ciçün aguertcën celïn arguiçaguia eta içarrac, eta eran ciçün nigares ari célaric: Hantché, éné aïtaën etchia betheïc duc magnatas çougnec beïtié ogui eta ardou, araütcé eta gasna nahi diën beçan besté. Demboa hartan, ni goses hiltcën nuc hebën.

        5. «Eh bien, jeïquico nuc, jouën nuc édieïtea ené aïtaën eta eranën doat: Eguïn niçün bekhatu bat nahi ukhën çüntudanïn quitatu. Ukhën niçün oguën handia, eta behar naïçu punitu, badaquit ountsa. Eneçaçula deï habo çoué semia. Trata neçaçu çouré asquën mithila beçala. Içan nünduçün oguëndün, bena esmeyatcën nünduçun cutaïc hurün».

        6. Aïta beré baatcin çuçün finitcën beré liliën arousatcën: bijitatcën citiçün sagartcic eta mahatsac. Ikhousi cinïn jitën bidën gagnën béré sémia, oro betheïc icerdis eta erhaütsez, çankhoua teresta, neques sïnhetsi ahal ukhen ciçün. Galthatu ciçün beartan behar cines punitu ala behar çon pharcatu. Enfin, nigarac beguiétan luçatu ciotcün besouc, eta jaüsten celaric haën lephoula, eman cioçün pot handi bat.

        7. Guéo jaraaci ciçün beré sémia; deïthu citicün beré jentic eta aïçouc: «Nahi dit maïthatu lehën beçala gaïcho haüra, eran cieçün bildu ciën besagn sari. Içan duçu asqui punituic: ihourquec oaï estiçon eguïn eréprotchu bakhoïtz bat. Jïn çaquitçoé ikhoustéa; ekhar içocié fite besta ejer bat, eçar içocié ekhastün bat erhïn eta osqui beri eli bat hougnetan. Hartcen eré ahal duquecié oillar eli bat, ahaté éli bat, eta jinaastën chahal ehaïteco houn bat: édanën, janën diçugu algarequi eta éguinën besta handi bat».

        8. Mithilec sinhexi ciciën berën buruçaguia eta eçari tahailla eder bat mahagnën gagnën. Ber memëntoün, semé guehiëna ara jitën çuçün ihicecatic beré hoéqui. «Cer da arën héots hoï? oïhu eguiteïn ciçün juatsën celaric. Ousté dit khantatsën duciela hebën; estuçu bertanegui arajïn nadïn: Ertço cieya ene aïta?».

        9. «Ez, ené semia, enuc ertço, arapostu eman ciçün guiçon saharac. Eguitën badut hoy, alagrantciaz betheïc niçalakotz duc. Khantatcën diagu eta ious gutuc, cerën beïtugu ounxa ceëntaco. Nahi dia ala ez, behar ukhenën duc khantatu hic eré, eta alagranciatu gouéqui, cerën eta hié anaïa çougn hilic içan beïtcën, arajin beita bicitcila. Sorthu beri balis beçala duc: atço galduic cia, egün houna noun dën ara edienic».

L'Instituteur,

H. Barrenne