[1316]

Commune de S t -Etienne-de-Baïgorry

Canton de S t -Etienne-de-Baïgorry

Haur barréatia

        1. Gizon batek ez zitien bi seme bezik. Gastenak dio aitari: «Ordu da izan nadin neure yabe eta diru izan dezadan. Behaut yoan ahal izan, eta herri ikusi. Zati zazu zure ontasuna eta emadazu heldu zautana. Ba ene semia dio aitak, nahidukan bezala. Gachtagin bat hiz, eta kastigatia izanin hiz». Gero idekitzen diela tiranta bat, zatitzen du bere ontasuna, eta hartaz egiten bi zati berdinak.

        2. Egun gutiren burian seme gachtoa yuan zen herritik egiten ziela baphoa eta nehori adiorik erran gabe. Iragan zitien bazter hanitz, oïhan, ibaïa eta yin zen hiri handibatetara, nun bere diria chahutu baïtzien. Zeimbaït hilabetheren burian, béhartu zen salzera bere soïnekoak emazte sahar bati, eta bere buriaren muthil ezar zera. Igorri zuten alhorretarat asto eta idi zaintzerat.

        3. Ordian, arras dohacabe izan zen, ez zuen gehiago oferik gaüaz lo égitéko ez surik berotzeko hotz egiten zielarik. Haïn gose handia zien zeimbaït aldiz nun yanen baïzitien gogotik cherriek yaten dituzten aza osto eta udare usteldiak, bainan nehork etzakon deus emaiten.

        4. As batez sabela hutzik utzi zien bere buria erorzera alki baten gainera behatzen zielarik leihotik aïrian arinki zabiltzan chorier. Gero ikusi zitien zerian ilhargia eta izarrak, eta nigarrez erran zien bere buriari: han ene aitaren etchia bethea da sehiz, nahi duten bezambat ogi eta arno, arrulze eta gasna, dutenez. Tenore berian hemen ni gosez hiltzen niz.

        5. Bada, yeikiko niz eta yoanen niz aitaren hatchemaitera eta erranen diot: hus bat egin nien, zu utzi zinutalarik; hoben handia izan nien eta behar nuzu kastigatu, badakit untza. Ez nezazula deit gehiago zure seme, ibil nezazu zure azken sehia bezala, hobendun izan niz, bainan zure ganik urrun hebailtzen ari ninzan.

        6. Aita bere baratzean zen, bere lilien urtatzia éginik numbaït; ikertzen zituen sagar ondoak eta mahatzak. Ikusi zielarik bidian yiten bere semea arras izerdiz eta errautsez bethea, zango herrestaca, doïdoïa sinetzi zien. Galdegin zien bere buriari kaztigatuko zie ala barkatuco. Azkenian, nigarra begietan, besoak zabaldu zazkon eta haren lephora yoanez eman zakon pot gozo bat.

        7. Gero yararazi zien bere semea deitu zitien etchekoak eta aüzoak; nahi dut maitatu lehen bezala haur gaïchoa erran zioten bildu zireneco. Aski kastigatua izan da nehork orai ez dezola erran gaizki bihirik. Zaurte horren ikustera ekarhakozue zalu camisola pollit bat, ezarakosie eraztun bat erian, eta oski berri batzu hoïnetan; hartzen ahalko tuzie oïllar, ahate, eta ekar aratché hiltzeko huden bat: edanen dugu, yanen elgarrekin eta ehaï handi bat eginen.

        8. Sehiek nagusiak errana egiten zuten eta mahian eman tafaïla handi bat. Tenore berean seme saharena itzultzen zen ihizitik bere chakurrekin. Zer da bada azanz haü? oihu égiten du zin éginez, uste dut kantuz ari ziezten hemen; ez da goizegi sar nadin erodu zirea ene aita.

        9. Ez ene semea ez niz hala ihardesi zien zaharrak, hori egiten batut bozkalentziaz bethia nizalacotz kantatzen dugu eta dohasu gira ezin badugu zer. Nahi baduk ala ez, behauk kantatu hic ere eta bozkalenziatu gurekin, zendako hire anaïa hila zena berriz bizitara duk, yaïo baliz bezala; atzo galdia zian, egun horra nun den iragilik.

Traduction de M. Etcheverry.

L'Instituteur de Baïgorry,

Bombet