[1295]

Commune d'Orsanco

Canton de Saint-Palais

Arrondissement de Mauléon

Haur prodigoua

        Guison batec ez sitouen bi seme baïsic. Gastenac erran sion bere aïtari. «Ordou da isan nadin nère buruas nagusi, eta ukhan desadan dihouria; behar nuke youan, eta ikhoutsi kartier; pharteka sasou soure ontasouna, eta emadasout nic behar doudana». Baï ene semea, erran sion aïtac, nahi doukan besela; gaïchto bat haïs eta isanen his pounitoua; eta guero, tiroir bat sabaldouric, partayatsen du bère dihouroua eta eguiten ditou bi pharte ïgoualac.

        Sombaït egounen buruan, seme gaïchto hori youaiten da herritic, fierraïna eguines eta nehori adioïc eguin gabe. Trabertsatsen ditou anhits landets, oïhanac, errekac eta yiten hiri handi batetara, noun despendiatsen baïtou bere dihourou gousia. Sombaït hilabeteren buruan saldou isan behar sitouen bere arropac emaste chahar bati, eta logatou mouthil isaïteko, igorri souten alhorreat asto eta idien beguiratseko.

        Ordouan anhits malherous sen; ez souen guehiago oheric arratsetan lo eguiteco, ez eta ere souïc berotzeko hotz eguiten sienian. Basouen sombaït aldis, haïn gotse handia, noun, yaïn baïtsitouen, atsa hosto eta frouïtou pourritou hec, soïnac yaten baïtiouste borthakouec, bainan nehorc ez sion deusic emaïten.

        Gau bates, tripa houtsic, outsi sen erortserat banka baten gainerat, so eguiten suelaric leïhotic, choriac sabiltsala aïrean ahinki! Guero ikhoutsi souen aguertsen serouan, arguisaria eta isarrac eta erran souen nigar eguiten souelaric. Hantche, ene aïtaren etchean, mouthiles bethea da, soïnec baïtoute, ogui, arno, arroltse eta gasna nahi douten besembat. Dembora hortan, ni, gotsiac hiltsen naü hemen.

        Beras, choutitouko naïs, youaïn naïs ene aïtaren ikhousterat eta erranen diot. Guin nouen bekhatou bat, sou kitatou nahi isan nouenean. Ontsa hobendoun nintsen, beharko nousou pounitou, badakit segour; ez nesasoula deith guehiago sure seme, trata nesasou soure asken mouthila besala. Coupablé nintsen, baïnan peritsen ari nintsen soutaric ourroun.

        Aïta bere baratsian sen, bere lilien arrotsatsen finitsen, bisitatsen sitouen sagartsiac eta mahatsac. Ikhoutsi souenian, errebidean, bere semea heldu sela, dena iserdis eta erhaütses bethia, sangoua thiratous doïdoya sinhetsi souen. Galdeguiten souen bere baïthan, behar souenes pounitou, ala, behar sakon barkhatou. Askenekotz beguiac nigarres betheric, besoac sabaltsen dasko, eta haren lephora iganic emaïten dio pot bat.

        Guero yar arasten du bere semea, oïhou eguin sioten bere yender eta autsoer. «Nahi dout maithatou lehen besala, gaicho haurra, erran sioten, oro elgarretarat bildou sirenian. Aski pounitia isan da, nehorc ez besakote eguin oraï erreprotchouric. Saüste ikhousterat ekharakosie berehala paleto bat, esar akosie erhastoun bat erhian eta oski berriac oïnetan. Hartsen ahal tousie ere oilarrac eta ahatiac, eta ekhar, aratche houn bat hiltseko, yanen dougou eta edanen elgarrekin eta eguinen besta handi bat».

        Mouthilec obeditou souten bere nagousiari, eta esarri dahaïla eder bat mahayaren gainean. Memento berean, seme guehiena heldou sen ihisitic bere chakhourrekin. «Ser da beras atsants haü, oïhu eguin suen yuratsen suelaric. Ouste dout, khantous ari siestela hemen, ez da goitsegui ethor nadin. Menstou sirea ene aïta».

        Ez ene semea, erran sion chaharrac, ez naïs hala. Hori eguiten badout, seren alegueratasounes bethea baïnis khantatzen dougou eta ouros güero, esen baitougou seren. Nahi ala es behar douc khantou eguin hic ere eta alegueratou gourekin, seren hire anaya hila senac eman baïtou bisirat. Orai sorthia balitz besala douc; atso galdia soukan, egoun horra noun hatseman dougoun.

Hiriartborde