[1227]

Canton d'Hasparren

Commune d'Hasparren

Haour chahoutzalia

        1. Guizon batec ez citouen bi seme baïzik. Gaztenac erran zakon bere aïtari: «Denbora da izan nadin ene naousi eta oukan dezadan diroua. Nesesario da youan nadin eta ikous dezadan herri. Parti zazou zoure ontasouna eta eman eni yiten zaïtana. — Baï, ene semia erran zien aitac, nahi doukan bezala. Gachto bat hiz eta gastigatoua izanen hiz». Guero idekitziarekin tirant bat partitou zouen bere ontasouna eta eguin bi parte berdinac.

        2. Gouti egounen ondouan seme gachto houra yoan cen herritik bourouas gora nehori adiorik erran gabe. Pasatou citouen haïnitz larré oyhanac our handiac eta yin cen hiri handi batetarat noun eta chahoutou baïtzouen bere dirou gouzia. Zonbeït hilabeten bourouan saldou behar izan zitouen emazte zahar bati bere soïnetakouak eta yarri behar izan mouthil guisa igorri zouten pentcetarat astouen eta idien zaintcerat.

        3. Ordouan arras malourous izan cen ez zouen guehiago oheric gauaz lo eguiteco ez eta ere sourik hotz cenian berotzeko. Zonbeït aldiz haïn cen gose, nola eta gootik yanen baïtzitouen ourdec yaten zitouzten aza hosto eta frouitou oustelac, baïnan nehorc ez zakoten deousere emaïten.

        4. Arras batez tripa houtsa yarri cen alki gnimigno baten gaïnean, lehotic behatcen zitouelarik arinki choriac aïren zabila. Guero ikousi zouen cerouan aguertcen ilharguia eta izarrac eta bere baïtan erraïten zouen nigarrez zagolarik: Han ene aïtaren etchia betia da moutilez zoïnek eta baïtoute ogui, arno arroltce eta gasna nahi douten bezenbat. Denbora hortan ni, goserik hiltcen hari niz hemen.

        5. Beras choutitouco niz, yoanen niz ene aïtaren kaousitzerat eta erranen dakot: «Bekatou bat eguin nouen zoutarik yoan nahi izan nouenian. Hoben handia oukan nouen eta behar naouzou gastigatou badakit ontsa. Ez nezazoula guehiago deït zoure seme beha nezazou zoure asken moutila bezala. Hobendoun izan niz, baïnan akitoua nintzan zoutarik ourroun».

        6. Aita bere bahatzian cen akabatcen zouelarik bere loreri our emaïtia. Miatcen zitouen sahar ondouac eta mahatsac. Noïz eta ere ikhousi zuenia bidian bere semia heldou zela, maïnkou izerdiz eta herraoutsez estalia, doy doïa sinhetsi ahal izan zouen bere baïtan galdatou izan zouen heya gastigatou ala barkatou behar zien... Azkenian nigarra beguietan zouelarik besouak zabaldou zaizkon eta eman zakon mousou handi bat.

        7. Guero yarrari zouen bere semia; oyhou eguin zouen etcheco yender eta haouzouer: «Maïtatou nahidout lehen bezala, gaïcho haourra, erran zakoten oro bildou cerenian. Aski gastigatoua izan da: nehork ez dezakotela guehiago gaizkirik erran. Zatozte haren ikoustera; ekar dezakozoue berehala chamar pouillit bat ezarrakozoué erreztoun bat errian eta oïnetaco berriac zangouetan. Hartcen ahal ditouzoue ere oïlarrac, ahatiac eta ekhartcen ahatche bat ona hiltceko: edanen dougou yanen elgarrekin eta eguinen pesta handi bat».

        8. Moutilek entzoutou zouten beren naousia eta ezarri dafaïla eder bat mahaïnaren gaïnean ordouan berian seme zaharrena heldou cen ihicitik bere chakourrekin: «Zerda beraz harrabots hori? erran zouen youramentou eguiten zouelarik. Ouste dout kantous hari cireztela hemen; ez da goizegui yin nadin. Erroua cirea ene aïta?».

        9. «Ez ene semia, ez nouk hala erran zakon zaharrac. Hori eguiten badout bozkarientciaz betia naïzelakouan eguiten diat. Kantatcen diouk eta bozkariotan gaïtouk ceren eta hola izaïten ahal baïkare. Nahi badouk eta ez kantatou beharko douk hik ere eta bozkariotan izan gourekin ceren eta hire anaya hil cena piztou baïta sortcen baliz bezala douk. Atzo galdoua zoukan, egoun kaousïtoua douk».

Traduit du français par M. M. Guilliard et Angosse