Ipuin 29.a

Azeri ta otsuarena

        Otsuak batu zituban ariki, ardiki, erbiki ta eperki asko bere lezara berak, goguak emon ala, egun askotan jaateko. Susma ta usañera eldu zan azerija leza aurrera, ta esan eutsan:

        —Neure jauna, egun asko da ikusi ez zaitudala, ez alkarregaz egon ez ibilli gariala. Damu emon deust onek; agaiti nator zuk zegaz edo agaz poztu albazinai nire bijotz jausituba.

        Igarri eutsan azerijaren asmuari, ta bere bijotzeko gatxa zer izan alzeitekian.

        —Adiskidia —dirautsa otsuak leza barruti—, bazazaudaz ondo, badakit zer darabilzun ain otzan ta bigun berba egiteko. Gura zeunskedaz atera palaguz emendi usaina emoten deutsuben janarijak. Ez zatoz zu nire onez, ez nire amorez, ta bai guzurrez. Asko jakiña bazara, izen txaarra zabaldu dozu bazterretan. Atso, agura, ume ta gaztiak bere badakijez zure barrijak ta mausa latzak dituzula. Zuaz orti eizara, nekatu zaite ni legez jaatekua billatuten. Gura zenduke bazkaldu iñoren mai ederrian?

        Urten eban azeri txaarrak buruz bera, dana irrituta, ta dino:

        —Itxok, bada, goguango dok niri bazkarija ukatuba.

        Juan zan baso atan ardijak zainduten ebillen mutil bategana, ta esaten deutsa:

        —Artzaña, zer emongo deustazu agertuten badeutsut zure arerijo gogor otsua daguan lekuba? Gura legez illgo dozu jakin ezkero; ezin igesko deutsu.

        —Ori esango bazeunst —dirautsa arzañak—, sari ona emongo neuskezu.

        —Jarraitu egidazu, bada —zirautsan azerijak—, ta eruan eban leza aurrera, ta dino:

        —Ementxe dago triskanza gogorrak egin dituban zure otsua.

        Sartu zan artzaña barrura burdina zorrotz bategaz, ta itxi eban illik.

        —Ez dot orain zure saririk gura, ez biar —esan eutsan azerijak artzañari—. Neuk topauko dot gura dodana.

        Sartuzan barrura ta otso illaren onduan, damu asko baga, ase zan arikiz ta igaro zituban egun asko bazkari ta apari ederrak egiten. Alango baten, ollo atzian ebillela, jausi zan bere imini eutseen tranpa edo lakijo baten. Katigu eguala zinuan intzirijaz:

        —Opa izan neutsan gatxa otsuari; agaiti etorri jat orain neuri.

        Ipuin onek erakusten deutsee gizonai, ez inos inoren gatxaz poztuten; geuretzat gura doguna gura izan biar deutsegula bestiai; damurik euki biar ezdala lagunaren ondo izate ta ondo egotiaz.

                Ez egin iñori kalterik,

                ez atako emon biderik.