Azaroaren 22.an
S. Zezilia Birjin ta Martir

        S. Zezilia gloriosa jaio ze Roman buratso agitz nobleetaik, eta txipizututik entendamentu ta inklinazio onareki despreziatus munduko banidadeak eman ze guzis Jangoikoai,, leitus kontino ebanjelioa, ta enpleatus orazioan, ta ala itxekis Jaunaren amoresko sua iago ta iago biotzean. Buratsoek beraren borondatearen kontra desposatu zute kaballero bateki, deitzen baize Baleriano. Ellegaturik boda-eguna, guziak alegre festas; sollik Zezilia triste zego, ta nigarti; eta leneko irur egunak pasatu zitue baru penitenzian, eskatus otoi otoi Jangoikoai guarda zezan birjin gorputz ta ariman ilartaño; enpeñatus ere deboziosko sanduak, ta Aingeruak, eta guzien gañetik birjinen birjina Maria Santisima. Ala prestaturik, ia garaia etorri ta aurkitu zelaik aposentuan bakarrik bere esposoareki, Jangoikoaren espirituas errebestiturik mintzatu zio sendoki gisaontan, Baleriano, gauza sekreto bat erran nai dizut; artu bear duzu ontzat. Jakin beauzu dutela nik ene konpañian Jangoikoaren Aingeru bat guardatzen nauena zelo andiareki. Orgatik beira zuk ez dezazun egin eneki deus ere nai eztuenik, etzai zan il: baña amatzen bagara kasto garbiro, amatuko zaitu zu ere, nola ni, ta inentizu faboreak niri bekala. Turditu ze guti bat itz ebeki Baleriano, ta erres pondatu zio, Nola da ori? edo zer Aingiru da diozuna? nai nuke nik ikusi. Sandak orduan erraten dio, ikustekos, da preziso in zaiten kristio, ta bataiatu. Baleriano ikusi naiez joan ze S. Urbano Aita sanduaren billa, sandak eman zion señale, ta mezuareki. Aurkiturik kontatu zio agitua Zeziliareki; eta admiraturik goratus eskuak eta begiak zerura dio Aita sanduak, o Jesu Kristo kastidadearen emanzalea, errezibi bezki Zezilian eraikituen azi onen fruituak: ezi ona Baleriano, leon bat bekala artu zuena, bialtzen dio orai nola axuri mansoa. Argibezo biotza, ezaun dezan berorren Majestadea. Bereala agertu ze an zar-iduri benerable bat, zekarrana eskuan libru bat urresko letraeki eskribiturik. Erori ze lurrean Baleriano lotsarriturik. Goratu zue S. Urbanok, animatu, ta leiarazi zio eskribiturik zegona, baize au: Jangoiko bat; fede bat: bataio bat. Erranik Balerianok sinesten zuela, desaparezitu ze Aingerua; ta doktrina kristioan erakutsirik, ta bataiaturik itzuli ze kontent alegre Zeziliagana, zeñen aldakan ikusi zue Aingeru eder gloriosoa argis inguraturik, zeuzkiena eskuan bi girnalda zeruko azuzenas, ta arrosas formatuak: Biei eman ziote bana ziola, ebek bialtzentizie Jesu Kristok, bizi zaizten ia emendik alzina anai arreba bekala, onetsis amore kastoareki. Eztire zarbailduko lore gebek, eztare galduko sekulan duten atxon ona: baña eztuzte sentituko, baizik amatzen dutenek kastidadea zuek bekala: Eta zeren zuk, Baleriano, sinetsi duzun zeure esposak errana, Jangoiko Jaunak biali nau seguratzera, amatzen zaituela bere Majestadeak zu ere, ta nai dizula eman edozein gauza eska dezozun. Esker milla emanes kurtu ze Baleriano lurreraño, ta gero dio, Jauna, nik ez nuke berzerik nai mundu ontan iago, ezi ene anaia Tiburzio deitua ikustea kristiaturik, ezi neure bizia bezain maite dut, ta nai nuke partizipa lezaken nik logratu duten grazia. Aingeruak seguratu zio on ere, ta biak izanen zirela koronatuak martirioas. Despeiturik Aingerua, ellegatu ze an Tiburzio anaia, ta sentiturik loreen fragranzia miragarria, zer da au, dio, denbora gontan? Okasio goneki explikatu ziote fabore izana, fede kristioaren egia, Jentilen utsa ta perdizioa. Konbenziturik nai izan zue ark ere bataiatu, ta joanik bere anaiareki bataiatu zue S. Urbanok: eta andik denbora labur izan zire biak Jesu Kristoren Martir gloriosoak.

        Almakio Prefektoak aien ondasunen kodizias, presa inarazirik S. Zezilia, galdetu zio, non zeuden. Sandak errespondatu zio zeudela leku seguroan bialirik zerura pobreen eskus. Asarraturik mendekatu naies erran zio Prefektoak, Zezilia, ezpauzu nai bizia ken dezazuten, sakrifika gure Jangoikoei. Sandak serena dio, eztirela Jangoiko, baizik Demonio: bat sollik dela Jangoikoa, zeñi sakrifikatzen dion. Zenbait erreplika ondoan ermanarazi zue tenplo batera, sakrifika zezan, edo iltzezaten. Eraman zutenek beiratus ain noblea, ain abrats, honesta, ederra, ta adinaren lorean, lastimas erraten ziote etzeiela utzi galtzera errelijionearen atxekias ta temas, baizik obeditu ta logratu bere estadoak ta ondasunak. Baña sandak baizeuka biotza paraturik zeruan, ta arimaren begiak argi, ezauntzeko ango ta emengo gauzak diren bekala, erran ziote, Jaunak, eztakioketela iduri, Jesu Kristogatik iltzea dela galtzea, baizik gananzia, ezi orreki seguratzen da bizitza eternoa glorian. Ezta arrazio, uztea deus guti balio duena, logratzeagatik infinito balio duena? Uztea loia urreagatik? emengo miseria felizidade eternoagatik? Zergatik eztute nai sufri dezaten nik pena ta eriotzea pasatzen direnak brebekiro, sartzeagatik ene Jaun ta esposo Jesu Kristoren para zsoan ta palazioan, gozatzeko gloriosa eternidade guzian? Ainberze mogitu zire alako itz eta moduareki guziak, ezi bereala asi zire erraten, sinesten zutela aiek ere Jesu Kristoren fedean; ta joan zire sandareki beronen etxera, nora deiturik S. Urbanok instruitu ta bataiatu zitue guziak, baizire laur eun persona, ta bat agitz prinzipala Gordiano deitzen zena. Jakin zuelaik Prefektoak agitua, sutu ze anitz, eta ezin garaitu zukelaik sanda sarrarazi zue bañu idor batean, eta su emanik alde guzietaik, idukiarazi zue an ertxirik, ito zeien sofokaturik. Baña guardatu zue Jangoikoak aisa dañurik gabe. Gero manatu zue Prefektoak, ebakitzeko burua. Irur aldis eman zio ezpataz berdugoak, ta ezin ebakis utzi zue; ta kristioek bildu zute zerion odola errelikiatako: Irur egunes iraundu zue ala heriturik; ala bisitatzen zute kristioek; ta sandak konsolatzen ta animatzen zitue ederki. Etorri zekio S. Urbano Aita sandua ere, zeñi sandak erran zio, erdetxi zuela irur egunen epea, enkargatzeko berari, erreparti zezkien aren ondasunak pobreetan, ta konsagra zezan aren etxea elizatako. Ondorean paraturik orazioan entragatu zue gozosa bere espiritua Jaunaren eskuetan 232 urtean, zelarik Alexandro Sebero enperadore. Depositatu zue gorputz sandua S. Urbanok Kalixtoren zemeterioan; gero Paskual Aita sanduak aurkiturik gorputz gura urresko telaetan bañaturik odoles aldatu zue sandaren etxe eliza in zenera, Baleriano, Tiburzio, ta Urbanoren gorputzeki, 821 urtean. Gero 1599 aldare Nausiaren pean aurkitu zire gorputz sanduak ta tela odolestatuak, ta zelebratu zue meza Pontifikale Klemente VIII.ak ta berriro depositatu zitue eliza berean &.