www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Zenbait sanduen biziak asteaz datozinak
Joakin Lizarraga
1793-1813, 1994

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Jesukristo, Maria eta Santuen bizitzak, Joakin Lizarraga (Juan Apecherearen eta Francisco Ondarraren edizioa). Nafarroako Gobernua, 1994.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Izotz-illaren ogeigarrenean
S. Sebastian Martir gloriosoa

 

        S. Sebastian Martir balientea bizitu ze Diokleziano ta Maximiano enperadoreen denboran, ta izan ze lenbiziko arren kohortearen kapitan, asistitus beraren palazioan, noble, fiel satisfakzioskoa, baña biotzez Kristio sendoa, naiz disimulaturik denbora puska batez ongi egiteko Kristioei, ezi bisitatzen zitue preso zeudenak fedeagatik, animatzen beldurtiak, ta salbatzen asko zeudenak peligrotan. Ebetaik izan zire bi kaballero deitzen zirenak Marko ta Marzeliano elkarren anaiak, ta agitz nobleak, ezkonduak zuztenak beren bizikideak ta humeak. Bisitaturik S. Sebastianek karzelean animatu zitue sufritzera edozein tormentu ta eriotze Jesu Kristoren fede ta amoreagatik. Sentenziaturik ia eriotzera, nola baizire Romako prinzipalenetaik, beren buratso, bizikide, aide, ta adiskideek logratu zute Juezenganik ogeitamar egunen epea, kentzeko burutik fedearen tema deitzen zuten gura. Bitarte gartan zer medio, arte, dilijenzia, ta gauza in zuten beraxteko, nola explika? Alde batetik Amak negarres, Aitak ezin mintzatus mias, bai suspiros: berze aldetik beren Andreek humeeki batean lamentatzen aien ta eben galmendea, baldin segitzen bazute teman. Sentitzen zute Sanduek gizon bekala. Aurkitzen ze an S. Sebastian, Kristio zen etzekitela, ta iduri zekio preziso zela agertzea ia, defendatzeko Kristoren kausa. Eta ala errebestiturik korajes mintzatu ze manera gontan: Jaunak eta Kristoren soldado balienteak, egon firme pelea gontan; erregeen errege da norengatik peleatzengaren. Itz beratxek, ta andreen negarrek errendi bezkite gizon beldurtiak, baña ez zuek, baizarate animoso prestuak. Jaun andiaren soldado zarate; korona gloriakoa prestaturik dauka zuendako: etza ziela gal emengo deus gutiagatik. Ebek eztakite ongi oraño Kristio izatea, ta bukatzea Kristio bekala, zer fortuna. Zuek ikasi duze; beira ez atzen. Lanze batean zarate, noiz galdu bearko edo ebek, edo Jesu Kristo. Nork konfesarazi dize Kristoren fedea orai arteo? Nork eman dizie indar, sufritzeko ainberze pena? baizik Kristoren amoreak? Atari-pokalean zauzte ia sartzeko glorian: litzake ongi gibelat itzultzea mundukoen amoreagatik? Etzin dekite zuen iltzea sentituko zutela zeuren proprioek? Baña proprioago dire Jangoikoa ta Zerukoak. Segi, ellegatu arteo arara. Ez utzi armak enemigoaren alzinean; ia daukaze errenditurik oin petan: erdi lograturik daukaze biktoria: Iltzeareki istante batez jaiotzen da betiko bizitzara. Ebek emen negarres daudenek balekite dakizena zuek, zer gloria izain duten onek, ta zer pena gaixtoek, ez lastima, bai inbidia ona lukete zuen fortunas; baña fede-faltas maiteegi dute emengo bizitza engañatzentuena, ta utzikotuena goiz edo berant: ezi ebek ere il bear dire gorputzean; eta arimak gero?... Ta itzulirik aiengana erran ziote, Jaunak eta andreak, ez dezatela nai galde zaten Kaballero gebek Zeruko gloria emengo miseria atik, ta ez erresisti Jangoikoaren espiritual animatzen tuenai. Ez ainberze pena, eben joateas mundutik, ezi doaz Zerura, ta andik inen dizie iago, logratzeko argi, ezauntzeko zuzen-bidea, ta ellegarazteko Sanduen konpañiara. Eztire ebek atso-kontuak, baizik egietafedeak progatuak infinizio bat milagroeki, naiz infielek dioten direla sorginderiak. Egiaskoak direlaik Kristoren milagroak, baitare beraren promesak, ta ebengatik arrazio da emengo bizitza ematea. Eta zer milagro andiago nauzie egietafedearen, nola iltzea ainberze ainberze Kristio beren borondatez, ain gogotik, ain animoso alegre, eta zenbatenas iago il, iago azitzen Kristiogendea, nola balitz Martiren odola Kristioen azia, naiz enperadoreak dabiltzan akabatu naiez beren indar ta furia guzieki, alfer. Beras ez ia negarrik, Jaunak eta Andreak, baizik akonpaña alegreki eben triunfoak &.

        Itz gebek erraterakoan S. Sebastianek; jautsi ze bat-batean Zerutik argi andi bat, guziei admirazio, ta alegria eman ziotena: eta zazpi Aingeruen erdian agertu ze an Jesu Kristo eman ziona S. Sebastiani besarka bat erraten ziola, zu beti eneki egonen zara. Guziau agitu ze Nikostratoren etxean, zeñen andrea zegon mutu aspaldirik. Onek aditurik ta ikusirik pasatu zena, joanik Sanduaren oñetara mostratzen zue keñus nai zela kristiatu. Sanduak dio guzien alzinean, ni barin banaiz Jesu Kristorena, ta egia barin bada nie erraten duten guzia, Jesu Kristo berak senda zaizala zu, ta mintzarazi. Zeñatu zue agoan, eta istante mintzatu ze sueltoki mutu zena, laudatus Jesu Kristo ta Sandua. Milagro klaro goneki Nikostrato konbertitu ze, ta urtikirik anaia preso sandu gaien oñetara eskatu ziote barkazio idukias preso, ta zoezila Jangoikoareki libre. Ia aien Aita ta Ama ere konbertiturik gozatzen zire izateas Kristoren Martir seme gaiek. Iruogei ta amalaur izan zire konbertituak egun gartan; guziak bataiatu zitue Polikarpo sazerdoteak, zelarik guzien Aitabitxi S. Sebastian: aietaik asko sendatu ere zitue milagrosoki gorputzen gaitzetaik. Zer alegria zuten gauza gebeki nork erran? Guzia ze animatzea elkar pasatzera martirio Jesu Kristoren fede ta amoreagatik.

        Kunpliturik ogeitamar egunen plazoa, Prefektoak, edo Alkateak, deitu zue presoen Aita: galdegin zio, ia konbertitu diren semeak obeditzera enperadoreei. Errespondatu zue, ditxosoak dire nere semeak, ta ni ere bai, ezaundu baitut errelijione kristioaren bide zuzen bakarra. Nola? dio Juezak, orrek ere galdu du juizioa, ta eratu da biziaren azkenean? Eroa da, dio arrek, uzten duena bizitzaren bidea, ta segitzen eriotzearena. Zer bizitza, ta zer eriotze? dio Juezak asarraturik. Arrek emekiro, nai banau aditu atento, ditxoso izanen da on ere, ta orren etxea. Adituko dut, dio, baña beira, ez niri erran gauzarik proga ez dezakenik. Izan zute jarduki luzea elkarreki, ta kontatus agitua, azkeneko S. Sebastianen konsejus osoki Juez gura ere milla ta laur egun berzeki errenditu ze izatera Kristio, nola in baize. Beraren konsejus, ta Kalo Aita Sanduaren asko atra zire Romatik bizitzeko apart altxaturik, eta Aita Sandu berak S. Sebastian deitu zue fedearen defensore. Prefekto berri nonbratuak martirizatu zitue bi anaia gaiek, ta berze anitz S. Sebastianek konbertituak.

        Baña Diokleziano enperadoreak ikasi zuelarik, bere guardiako Kapitana Sebastian zela Jesu Kristoren soldado, ta iten zituen lanak, deitu zue bere alzinera, ta buztindurik iras erran zio, agian honratu ta goratu zaitut nik zu, zuk ene ordenen kontra Kristio izanik alhaitzeko Kristioak ta itxekitzeko gure Jangoikoen ira nere kontra? Ontara errespondatu zio Sebastianek sereno, Jauna, ni beti izan naiz fiel orren Majestadeai, ta berorren onagatik beti in dut orazio Jangoiko bakar egiaskoari, kriatutuenari Zerua ta lurra, ta diren guziak ta guzien Jaun denari, xakinik engañu andia dela adoratzea Demonioak ta idolo arriskoak ta metaleskoak. Turbatu ze guzis enperadorea, ta manatu zue kentzezatela beraren presenziatik bereala, eta paraturik bularretan ol bat eskribiturik Kristio zela, kanpora atra, ta biluxi ta loturik josi zezatela saetaeki tirazaleek. Ala egin ze: ta ainberze saeta frinkaturik utzi zizkiote gorputz guzian, ezpaizue iduri gizonaren gorputza, baizik sagarroi bat puntzikas betea. Bitarteo bere biotza zego suturik Jangoikoaren amores, ta arima alegre, naiak pasatu iago ere. Ustez il zen, utzi zute iltako bere zur gartan. Urbilen gauean Señora bat deitzen zena Irene, arturik lagun bear zirenak ortzitzera ermateko, joan, eta aurkitu bizirik, ta eraman zue bere etxera kuratzeko: ta denbora gutis Jangoikoaren grazias sendatu ze guapo. Joanik ikustera Kristioek porfia iten ziote negarres ere, atra zeiela ziudadetik iges, etzezaten il. Baña Kristoren soldado balienteak etzekie iges iten: eta ala xakinik pasatu bear zela biramonean karrika batean, atra zekio alzinera garboso, ta goraturik boza erran zio grabe, o enperadore Jauna, Jangoiko falsuen sazerdoteek engañatzen dute finjitus milla gezur Kristioen kontra, ta berorren inperioaren kontrario direla, direlaik egiaz fielenak, ta aien orazioen kasos dirauela. Turbatu ze nork dagi nola enperadorea aditus, ta beiratus bizi ta bizkor ilik zegona bere ustes. Suspenso egon ze guti bat, ta akorduratu zelarik galdegin zio, zara zu Sebastian, flik manatu nuena iltzeko? Etzara il? nola zaude bizirik? Errespondatu zio, Jesu Kristoren grazias nago emen guzien alzinean emateko testimonio egietafede kristioas, ta arraziorik gabe persegitzentutela direnak onak ta prestuak. Errabias suturik arrek, abuña zeriola agotik, manatu zue erman zezatela andik, ta akaba zezatela golpeka. Ainberze golpatu zute infielek, ezi despeitu zue arima; ta gorputza bota zute gauas leku lizun zikin batean barna, etzezaten honra Kristioek: Baña Jangoikoaren probidenzias gelditu ze dilindan gantxo batetik erori gabe lezean; eta izanik errebelazio Luzina Matrona Sanda batek atra zue ta depositatu zue manatu zekion lekuan, ta an egon ze asko egunes Sanda gura orazioan: eta gero utzi zutelaik Kristiandadea bakean, egin zue tenplo bere etxea, ta utzi zitio bere ondasun guziak. Daukate Sandu gau Abogatu ta Patrono espezialki pestearen kontra; ta diote prinzipioa izan zela Agaton Aita Sanduaren denboran, noiz agiturik Roman peste lotsagarria, istante kendu zela paratzeareki Sandugoni aldare bat. Baitare Elizak bere etsaien kontra inbokatzentu S. Sebastian, S. Maurizio, S. Jorje &

 

aurrekoa hurrengoa