Lastallaren 15.an
S. Teresa de Jesus
Karmesko Deskalzaen Fundazalea

        S. Teresa de Jesus emaste-jendearen gloria, Eliza guziaren argia, ta Doktora, zenen doktrina zerukoa deitzen duen Elizak, Españaren honra, Karmesko errelijionearen lustrea, sandu-eginzalea, ta sanda sendo egiaskoa abantallareki, ta amablea on eta gaixtoendako, ezpaitezakete utzi amatzeko ezauntzen dutenek, jaio ze Avilako ziudadean, 1515 urtean, buratso noble Kristioetaik. Aita deitzen ze Alonso Santxez de Zepeda: Ama Beatriz de Ahumada; zori onekoak beren onagatik, baitare izanagatik alaba gau ain ona berze anitz humeen ertean. Azi zute txoil ongi, ta berez ze ongi inklinatua, sanda izateko mostrak zituena, jenio ta injenio onekoa. Zazpi urtetako ia bazekie leitzen ederki, eta berak dion bekala bere eskribitu zuen bizian konfesoreen manamendus, erretiratzen ze bere anaia txipitto bateki, leitzera sanduen biziak, eta ikusirik martirio pasatu zuztenak Jangoikoagatik, iduri zekida, dio, erosten zutela joatea gozatzera Jangoikoas, ta deseatzen nue agitz nik iltzea ala. Konzertatugina joateko Moro-errietara, an il gindezkiten: ta errealki asi zire joaten, ta bidetik itzularazi zuzte. Aurra delaik ala dena, zer izanen da gero? Arritzengina, dio, leitzerakoan, ala gloria, nola pena direla betiko. Tratatzen gindue orren gain, eta egoten gina errepetitzen anitz aldis au, betiko, betiko, betiko. Ala nai izan zue Jangoikoak geldi zekidan inprimiturik aurzutuan egiaren zuzen-bidea. Il zekio Ama, ameka amabi urtetara zelarik. Gelditurik emazurz joan ze elizara, ta enkomendatu ze gogotik Ama Birjinari, anpara zezan Amak humea bekala: ta baliatu zekiola, dio, ezi beti progatu zuela Ama amorosa andik alzina.

        Gero tratatus Monja sanda bateki, leitus libru onak, ta eskatus Jangoikoak orazioan, erresolbitu ze sartzera Karmesko errelijionean: ortako ematera kontu bere Aitari: baña Aitak sobra maite izanes, dio, ez nindue utzi nai, bera bizi bitarteo; ura il ondoan, nai nuena in nezala. Baña sanda etze fiatzen bere buruas mundu gaixtoan; Anaia bati konsejatu zio sar zeiela fraile, ta arreki bateo egun batez, utzirik Aita, etxe, ta etxeko gauza guziak, joan ze konbentura, non arturik habitua gelditu ze kontent alegre estado berrian, ta Jangoikoak ere ematen zio debozio, ta gusto orazioan ta errelijioneko gauza guzietan. Baña nola Jangoikoak azitzen baizue sanda anditako, asi zue bisitatzen ta progatzen heritasun andieki. Eraman zute kuratzera berze lekutara, non bere konfesorea irabazi zuen Jangoikoarendako; baña bera, naiz pasarazirik martirio andiak kuratzeko, etze kuratu, bai iago gaizkitu; ta ala Aitak eraman zue bere etxera, non etsitu ta deshauziatu zute Mediku guziek. Prisa eman nue konfesatzeko, dio, ezi beti nitza maiz konfesatu naia. Iltzearen beldurra zelako atxekian ez nindute utzi. O amore geiegia, naiz alako Aitarena, zenbat kalte in zidaken! Gau gartan eman zida akzidente batek, iduki bainindue kasi laur egun sentidorik gabe. Eman zidate oliadura: kontatzen nindute ain ila ia, ezi aurkitu nue argizaria ere begietan: obia idikirik zeukate ene konbentuan, ta berze batean eginik ilariko sufrajioak. Ene Aitaren pena ze andia ez utzias konfesatzera: klamoreak ta orazioak zire asko Jangoikoai; biz bedeikatua, aditu baizitue, ta itzularazi ni akordura. Bereala nai izan nue konfesatu: gero komekatu nitza negar askoreki, naiz ez sollik ofendituas Jangoikoa. Bereala naiz ala ermanarazi ze konbentura bizirik, baña gaizkiago ezi ilik emateko pena, flakurraturik, oñazes beterik, ta ezin mogi: zorzi ilabetes egon ze ala, ta kasi irur urtes tulliturik: asi zelaik ibiltzen lauroinka, esker milla zio Jangoikoai; ta beti zego konformidade onean, nai bazue ere ala iduki beti. Alaere deseatzen nue, dio, osasuna, naiz neraman ale reki gaitza, ta pensatzen nue, baldin sendatu ta kondenatzen banitza, obe nuela egon ala, baña uste nue, sendatu ta obeki zerbitzatuko niola. Au da gure engañua ez ustea guzis Jangoikoaren eskuan, in dezan nai duena, baitaki obeki zer zaigun konbeni, ta nai baitu gure ona beti.

        Etzuelaik erremediorik lurreko Medikuetan, asi ze billatzen zerutik, egines debozio ta orazio franko. Artu zue Abkatu S. Josef, ta ikusi zuela klaro, dio, ala artaik, nola berze asko bear gorputz ta arimarenetaik libratu zuela sandu gonek. Gero edatzen da onen laudarioetan, exortatzen guziei izan dakizkion deboto biotzes. Sendaturik artaik eman ze enpleatzera orazio mentalean; au laudatzen, ta kontatzen du nola gaitz guzien erremedio, ta sandutzeko bide: eta denbora-aldi batez utzi zuenas humildade iduris lamentatzen da, ezi orduan zela gaixtoago; ta eztaiela utzi dio orazioa, naiz izanik zenbait falta. Erakutsi zio bere Aitari nola egin orazio, eta probetxatu ze anitz. Eta heritu zelaik azken heritasunas, asistitu zio alaba onak, ta kontatzen du zein iltze ona izan zuen, ta nola Jangoikoak adiarazi zion il bear zela. Tratatus Aitaren konfesoreareki itzuli ze oraziora, baña despeitu gabe arras mundukoen konbersazioak, nola nai zuen Jaunak, sandatako azitzen zuenak. Orgatik asko maneras inspiratzen zio. Etzela bekaturik konbersazio gaietan erraten ziote: baña dibertitzen ze. Asi ze konsultatzen Jesusen Konpañiakoeki, eta seguratu ze asko beldur zituenes, ote zen espiritu ona zuena. Ebetaik batek erran zio, plazer egiteko guzis Jangoikoak, kendu bear zela guzis konbersazioetaik: erres ondatu zue, ezpaze bekaturik, ta ez ofendi zen Jangoikoa, ia zergatik izan bear zen esker-gaitza. Konfesoreak erran zio, enkomenda zezala Jangoikoai errezatus himno gura Beni Kreator. Egun batez orazio luzearen ondorean erraterakoan himno gura aditu zue erraten zekiola, ia eztut nai konbersaziorik izan dezazun gizoneki, baizik Aingirueki. Ala gelditu ze txoil afizionaturik tratatzera zeruareki, despeiturik bekala mundutik. Ala Jaun ona ere asi ze erregalatzen bere sierba konsolazio, erregalo, ta fabore soberanoeki. Bada pensatzen ta errepensatzen egones Jesus ona, ta amoresko exzesoak, obratzean ta padezitzean ainberze guregatik, itxeki zekio biotzean sandari amoresko sua, pasionea, ta konpasionea Jesus onarengana de manera, ezi bera sollik amatzen ta errespiratzen zue: Baitare Jesus onak bere amazalea pagatzen ederki mundua ere faboratus zeruko dono miragarrieki.

        Sandaren konfesoreak, ta gizon jakintsu prudenteak konsultatu zituenak, alde bat ponderatzeareki sobra sandak bere indignotasuna, berze alde beiratzeareki erregalo gaien geiegia, asi zire dudatzen ote ziren espiritu onaganik, edo gaixtoaganik, eta zenbaitek espezialki iago nai zutenek sanda uste zute gaixtoaganik zirela: eta sanda beldurraren ta aflikzioaren prensan bekala zego kongojaturik. Baña etze deskuidatzen Jaun ona konsolatzeas ta seguratzeas bere onetsia bear orduetan: Erraten zio biotzera, etzaitela beldur, ene alaba, ni naiz; ta etzaitut desanparatuko: Ala sosegaturik gelditzen ze ta konsolaturik ederki. Konfesore proprioak ere konsolatzen zue erraten ziola, non ta etzuen ofenditzen Jangoikoa, etziokela gaizkirik egin, naiz Deabruak era, ura baliz: segi zezala onean ta Jangoikoai orazio egitean, ezi erremediatuko zela. Baña zenbaitei ain sinez iduri zekiote espiritu gaixtoa zela, ezi erraten ziote konjura zezala guruzeareki. Jesus ona agertu zekio klaro eder, ta artu zio eskutik guruzea, ta itzuli zio laur diamante preziosoeki adornaturik, ta borz llagak inprimiturik. Ezaunarazteko bere Majestadea zela, ematen zitio kausak ta arrazioak, erran zezkiotela aiei, desengañazeizen. Erraten ziote sandak, persona bat ongi ezauna, lentxago arreki egon zena erran balezote aiek etzela ura, sinesta lezakela obeki: baña persona garrek utzi balitio eskuetan zenbait joia edo prenda amorearen señale, nola zuken sinesta etzela ura? Bada Jangoiko Jaunaren amorearen prendak bazezazkela mostra, ta guziek ikusten zutela, obetu zela aren arima. Eta on beroi erraten omen ziote bere konfesore proprioak, baize Konpañiakoa, V.c. 28. n. 12 ta agitz humila, dio sandak; eta humildade andi gau izan zela okasio pasatzeko sandak anitz trabaju, ezi ez fiatus bere buruas, konsultatzen zitue berzeak: zeñek erraten omen ziote guarda zeiela, etzezan engaña, etzezala sinesta. Sanda on aiturik aflijitzen ze, ta beldur ze etzuela izanen noreki konfesatu. Ta dio, Jangoikoaren probidenzia izan zela, ain ona izatea konfesore gura, ta segitzea. Onek beti konsolatzen nindue piedade andiareki, eta sinesta balez bere buruai, eznue nik pasatuko ainberze trabaju, zeren Jangoikoak entendarazten zio guzietan egia, eta argi ematen zio sakramentuak berak, nik uste dutenez. (Baltasar Alvarez) Jangoikoak aumentatus faboreak, ta agertus klaroago beraganik zirela, geroago ta iago, disponitu zue joan zeien Avilara S. Pedro Alcantara, zeñen santidadea ta penitenzia laudatzen du sandak ederki: Oneki konsultatu ze sanda asko aldis: Onek seguratu zue Jangoikoa zela faboratzen ziona: baitare informatu konfesorea, ta berzeak egia zenas, ta utzi zue sanda guzis alibiaturik. Baitare S. Franzisko Borjak aprobatu zue sandaren espiritua, eta Benerable Juan de Avilak Andaluziako Apostoluak, ta azkeneko guziek ezaundu zutenek.

        Ala sanda andi gau izan ze anitz progeki probatua, ta aprobatua. Badire sanduak pinturaskoak lore ta kolore ederreki eginak: badire berze batzuk bronze, zillar, edo urreskoak eginak eskofre, zizelas, ta malluas golpeka golpeka: edertasunean aietaik iduri du S. Teresak: baña sendotasunean da ebetaik: laur edo borz esku-motas izan ze labratua edo landua: lenik bere esku proprios egines penitenziak, mortifikazioak, ta justizia gogorrak berebaitan: gero Jangoikoaren eskus, sufritus ainberze gaitz, heritasun, oñaze, biotzeko miñ, perlesia, egozgale, kuartana, ta berze franko, baizio animosa, Jangoikoari gloria, beñere etzai da falta zer edo zer heritasun: gero Deabruaren eskus, persegitu baizue kruelki ez solamente tentazios, baitare golpatus, espezialki oneratzen zituelaik zenbait arima: beso bat autxi ere baizio Jangoikoaren permisios: alaere dio sandak etziotela Deabruei beldur iago ezi uliei: gero jendeen eskus ere, aguantatus gaixtoen ta ignoranteen persekuzioneak, ta murmurazioak, baitare azkenik xakintsuen ta onen juizioak, ta kontra emateak onnaiez. Ala iago errefinatu ta goratu ze arima andi gura amorosturik sollik Jangoikoas ta Jesus onas: Irur gauzatan distingitu ze abantallareki, humiltasunean lenik, gero padezitzean ta padezitu naian Jangoikoa atik, baizio maiz animosa, edo padezitu, edo il: Gero arimen irabaztean ta irabazi naian Jangoikoarendako, baizio milla bizi eman lezazkela erremediatzeagatik arima bat ainberze galtzen direnetaik: (cam. perf. c. 1.) eta ziotela anitz inbidia em leatzen direnei konbertitzen arimak, naiz milla eriotze pasatu; eta leitzerakoan sanduen bizietan konbertitu zuztela arimak, anitz iago debozio ematen didate, dio, ta negargale, ta inbidia, ezi martirio pasatu zuzten guziek, zeren au baita inklinazio eman didana Jangoikoak, iduri baizaida iago estimatzen duela arima bat irabazi gindezona gure dilijenzias bere miserikordiareki, ezi in dezozkegun zerbitzu guzi guziak. (Fundaciones c. 1. n. 4.) Guzietako ere bai, baña ontako prinzipalki izan zue S. Teresak habilidade ta grazia espeziala. Bere konfesore, ta adiskide tratatu zuten guziak sandutzea nola guti balitz, baliatu zirenak beraren medioas erremediatu zitue, eta orai berean solamente leitus bere libruak, erremediatzentu anitz; ta guziak nai luzke.

        Ontako dirudi egin zuela Jangoikoak sanda gau, ta prebenitu bere amoresko dono, ta fabore admirableeki. Lenik prenda naturalak eman zitio exzelenteak: biotz jeneroso balientea, ta koraje azkarra, ezpaitze lotsatzen munduko goraberes, trabajues, penes, jendees, ta Deabrues ere, baizik solamente Jangoikoaren ofensaes. Gero entendamentuaren argia, ta jakindea pensa ala emastekian, mintzaera ere, modua, ta grazia propia ganarazteko. Gero prudenzia bat ongi neurritua azertatzeko; ta modestia ederra ez fiatzeko bere buruas. Gero birtute surnaturalak grado goran: fedea ain bizkor, ezi ez solamente sinesten zitue egia fedeskoak firmeki, baitare firmeago zenbatenas diren nekeago entendatzeko, baitare elizako gobernua Jangoikoaganik dela, lenik il nai baizue ezi egin deus elizako zeremonia txipienaren kontra. (V. c. 33.) Eta konfesoreen errespetatzeko eman zue exenplu admirablea. Konfesoreak manatzen ziona manatzen ziola Janaoikoak berak, iduri zekio: V. c. 24. ta konfirmatu zio Jangoikoak konsejatu ziona konfesoreak. ib. n. 3. Eta ez solamente bekatuak deklaratzen zitio konfesoreai, baitare Jangoikoak iten zition faboreak, ta arima guzia, nola asko aldis erran zion bere Majestadeak. Eta iago dena; naiz manaturik Jangoikoak gauza bat, ez solamente etzue egiten konsultatu gabe konfesorea, baizik ere kontra erraten bazio onek, Jaunak manatzen zio obedi zezola, alik eta bere Majestadeak aldatzen zion gogoa konfesoreai. ib. c. 26. n. 5. Utsin zue batek bein manatzean: Sanda exkusatzen ze iten zuela obeditzeagatik bere ministroai beraren lekuan dagonai: eta Jaunak errespondatu zio ongi iten zuela obeditzean; baña berak entendaraziko zuela egia. Konfesore bat nai zue utzi sandak, eta Jaunak manatu zio ez usteko. V. c. 26. n. 3. Berze batek emanik erreprehensio bat, joan ze sanda konsolatzera, Jaunareki orazioan, ta an aurkitu erreprehensioa egiaz. ib. c. 38. n. 11. Amatzen zitue afekto ones bere konfesore sanduak: Asi ze artzen eskrupulo ortas: eta Jaunak seguratu zio, ezi ala nola Mediku batek sendatu duelaik iltzeko peligrotik, baita ongi agradezitzea ta amatzea, ala konfesorea. Ia zer izanen zen, aiengatik ezpalitz? Guzietan erakusten zio Jaunak, (ib. c. 40.) ta beti Elizako gobernuaren seguranzan.

        Zein seguro bada izan zue sandak esperanza Jangoikoan? Izanik ain humila, ain bekatari kontatzen zuena bere burua, alaere deskonfiatu ez, baizik seguraturik Jangoikoaren onas determinatu ze segitzera santidadearen bidea, zion gisan berak, anima animosoak kuadratzen zaizkiola Jangoikoak, eta ala egin gauza andiak, ta pasatu zitue trabaju arrigarriak, naiz askotan kontra zuen mundua, naiz heri gorputza, beti bizkor arima, eta ala garaitu zue infernua, ta etzue beldurrik Demonioes iago ezi ulies, ta desafiatzen zitue fiaturik Jangoikoan, Jaunau delarik guzis poderoso, ta aiek onen esklabo, erraten zue, ta ni Jaun gonen ta errege gonen zerbitzari, zer gaitz in dezakete aiek niri? Nola eztut izan bear nik indar emateko infernu guziaren kontra? Artzen nue guruze bat eskuan, eta iduri zekida ematen zidala Jangoikoak arimo, aisa garaituko nituela guziak guruze garreki, eta ala nio, Atozte orai guziok; nai zelarik Jaunaren zerbitzari ni, ikusagun zer in dezakedazen. Da zierto iduri zekidala aiek niri zidatela beldur. Iduri zaizkida ain kobarde beldurtiak, ezi eztiotenei beldurrik, ez dezakete deus egin. Noreki diren azkar da errenditzen zazotenareki bere kulpas. Jangoikoak nai dezala izan dezagun beldur izan bear denai, ta ezaun dezagun gaitz iago datorkigukela bekatu beniale batetik, ezi infernu guziaganik; bada on ala da. Zein lotsaturik gauzkiten Demonio goiek, zeren geurok lotsarazten aren geuren honra, ondasun ta gustoen afizioneeki, ezi orduan geureki bateo gaitz anitz inen digute, zeren geurek ematentioguten armak geuren kontra. ib. c. 25. n. 10. S. Teresak etzue beldurrik, baizik ofenditzeas Jangoiko Jauna. Oh! zein kontra geienek! &.

        Jangoikoaganako amorean izan ze nola serafin bat humanoa. Ellegatu ze amatzera ainberze Jangoikoa, amatus Jesu Kristo gizon dibino gura, ezpaitaude apart, ezi gizon gau Jangoiko da: Emendik jautsten ze amatzera proximoak, ezi amore gura den biotzean au eztaike falta, baizik aren ariora da au andi edo txipi. Sandan guzia ze andi: bere lan onek ta trabaju pasatuek Jangoikoaren ta arimen amores diote. Itxeki zio Jesu Kristok gure Redentoreak, ta aumentatu zio anitz inspirazio, aparizio, erregalo, ta faboreeki. Ikusiarazi zio klaro bere edertasun dibinoa, kentzeko lurreko afizioneen memoria ere. Askotan zue konbersazio kontinoa berareki, ta oroitzea aski zue, ikusteko aldakan zeukala. Komekatzerakoan baitator bere Majestadea presente ain errealki, nola dagon zeruan, egiten zition erregaloak, ez dezazke aski explika sandak berak, naiz izanik mintzaera ederra. Komunkiro gelditzen ze komekaturik argis inguraturik, nola kristalesko urna bat barnean iruzkia leukena, galant eder miragarri. Baña alako amore, alako antsia, ta alako fedeareki ellegatzen ze, nola ikusi balez begis: ta errealki ikusten zue asko aldis. Urrun elizatik zegolaik bein, ta ugarreketa andiak, etzeikela atra etxetik, ziote, komekatzera joateko; sandak, baita lanzak ere para balezkidate petxoan, joan nindeike, euriak ez ezi; v. c. 39. ta egon ze komekatu ondoan elebaturik bi ordus, kuarto bat iduri etzekiola. Imajinatzen ze Magdalena bekala konbertitu zelarik, ta paratzen ze Jaun onaren oñetan humil humila. Askotan herikor ta aflijiturik aurkitzen zenean, komekatu orduko gelditzen ze sana ta sendo gorputz ta ariman. Erramu-igande batez komekatu orduko iduri zegio agoa zeukala beterik odoles, aurpegia ta bera zen guzia bañaturik gozo ta gusto andiareki, ta Jaunak erran zio, ene alaba, nik nai dut balia dakizun ene odola, ta ez beldurrik izan falta dakizun ene miserikorida. (post vit. n. 2) Ponderatzen du Jaunaren injenio ona gure faboretan, etortzeas altxaturik; ezperen, nola leiken atrebi elegatzera ni bekalako bekataria? dio, V. c. 38. n. 13. Ontako kontatzen du sandak lanze bat lotsagarria, gure doktrinatako on dena. Ellegatzean bein komekatzera, dio, ikusi nitue arimaren begieki klaroago ezi gorputzekoeki bi Demonio, (V. c. 38. n. 15.) figura txoil abominablean. Iduri zaida beren adarreki inguraturik zeukatela sazerdote pobrearen lepoa. Eta ikusi nue ene Jauna erran duten Majestade garreki forma sagratuan zegola esku gaietan, klaro baize ageri zirela bere ofendizaleak, eta entendatu nue arima gura zegola bekatu mortalean. O Jaun nerea, zer ze ikustea berorren edertasun ori ain figura abominableen ertean? Zeude aiek ala nola lotsarriturik berorren presenzian, iges joan naiak, utzi balezki berorrek. Eman zida turbazio andi bat, ezpaitakit nola neiken komekatu: ta gelditu nitza beldurrak, iduri zeuidala bisione gau izan baliz Jangoikoaren aldetik, etzuela bere Majestadeak permitituko ikus nezan nik arima gartan zen gaizkia. Erran zida Jaun berak, in nezala orazio arengatik, ta permititu zuela, entenda nezangatik konsagrazioko itzek duten indarra, zein errateareki sazerdote den gaixtoenak ere, ezpaita faltatzen bere presenzia an, eta ikus nezan beraren onaren andia nola paratzen den bere etsai denaren eskuetan; eta guzia nere ta guzien onagatik. Entendatu nue ongi, zenbat iago obligatuak diren sazerdoteak izatera onak, eta zein gauza arrigarria den indignoki errezibitzea Sakramentu Santisimo gau, eta nola den Nausi Demonioa arimaren mortalean dagonaren. Asko probetxu in zida; ta eman ezaumentu zor diotenas Jangoikoai. Biz bedeikatua betiko.

        Azkenik komekatu zen batez S. Martinen oktaban, erran zio Jaun dibinoak amoroso, ene alaba, etzazula beldurrik izan, niork aparta zaizan zu eneganik. (post v. n. 17) Orun eman zio eskuieko eskua itze bateki, erraten ziola, tori itze gau, baita señale, izanen zarela ene esposa egundanik. Orai arteo etzin due merejitu: emendik alzina ez solamente zeure Kriadore, ta Errege, ta Jangoikoaren, baitare zeure Esposoaren honras bekala, kuidatuko duzu nereas. Nere honra da zure, ta zurea nere: ta ia neurau naiz guzia zurea, ta zu guzioi nerea. (Brev. 27 Aug.) Pensa zein zoraturik gelditu bidezenl. Ikusi ere zue zenbait aldis serafin bat susko saeta bateki traspasatzen ziola biotza, ta usten zuela erretzen Jangoikoaren amoretan. Eta on zelebratzen ere du Elizak Agustuaren 27.an. Alako miragarrieki zoeie Jesus ona disponitus bere esposa arima noble gura, obratzeko gauza andiak, ta pasatzeko trabajuak, bear zirenak, fundatzeko Karmesko deskalzo ta deskalzaen errelijionea. Baña penasko bisioneeki ere, ta doloresko martirioeki progatu zue ederki arima sanda. Kontatzen du berak bere biziaren 32 kapituloan, nola eraman zuten espirituan infernura, ikus zezan an lekua Demomoek prestatu ziotena, ta nik mereji nuena, dio sanda humilak. Pintatzen du, ta eztakiela dio nola adiarazi, nola aurkitu zen sarturik labe barna ilun ertxi batean, niora ezin eskapa niolateko maneran. Sentitu zuela ariman su bat ain erru bizia, ezin daikena pondera; zeñen aldean tormentu ta oñaze pasatuak len, ta leituak ere libruetan deus eztirela. Ango ertxi itotzen egote gura, arimaren aflikzio, kongoja, ta agonia gura, eta betiroko erremediorik gabe ala ezin egon ta egon bearko, tristura desesperatu gura: ezin espera niondik konsolurik, ezin jarri, ezin etzan, ezin alibia niolatere. Eztela posible dio pensatzea den adiña: emengo tormentuak, ta martirioak, nola pintatuak egiaskoen konparazioan: emengo erretzea deus guti dela angoaren aldean. Agitz guti iraundu zue, dio, baña inposible da atzentzea beñere, naiz luze bizi banedi. Gelditu nitza lotsarriturik, eta nago orai ere eskribitzerakoan, duelaik ia sei urte pasaturik kasi, desmaiatzera noaiela beldurrak. Emengo trabajuen beldurra joan zaida; guziak pasagarri aisa iduri zaizkida ango momentu baten aldean: Etorri zaida lastima dutena arima galtzen direnes arara, eta ansia irabazi naiez, ezi bat sollik libratzeagatik joatetik arara, pasa nezazke nik anitz eriotze gogotik ere, zio sandak eta siñez.

        Estado gontan zegolaik arima gura in naiak Jangoikoai plazer, naiz milla bizi kostarik, ta etxakin zer egin kuadratzeko iago, pensatu zue obena zela bere errelijionearen estadoa segitzea perfekzio guziareki. Agitu ze, norbaitek erratea berai ta berze batzuei ia gauza izanen ziren deskaltzatako. Nola baizebila obenaiez, tratatu zue on bere lagun adiskide andre alargun bateki, zeñek deseo bera baizue, ta zerbait errenta ere bai, naiz guti, egiteko konbentu. Alaere deseoak aisa iduriarazten ziote egitea. Egun batez komekatu ondoan, manatu zio gure Jaunak, prokura zezala bere indar guzieki, ortas izanen zuela plazer. Sandak prokuratu zue lagunareki manera guzies, eta naiz oposizio asko izanik andik eta emendik kasi guzienganik, errelijioso, jakintsu, ta ziudadeko Jaunenganik, naiz pasaturik asko denbora, ta persekuzio, ta irri, ta oposizio, ta genero guzietako trabajuak, azkeneko gero ere logratu zue plantatzea bere lenbiziko konbentua Avilan, bizitzeko ertxirik pobre limosnas: eta grazioso dena, oposizio in ziotenek berek iten ziote gero limosna, ta ziote anitz debozio; ezauntzen zutela, Jangoikoaren lana izan zela ura. Jangoiko Jaunak premiatu zue berladanik bialirik bere Seme Jaun Jesu Kristo ikusgarria, zeñek errezibitu zue amore andiareki sanda konbentu berrian; ta paratu zio korona, estimatus trabajatu zena Ama Santisimaren honratan. Ama Santisima ere ikusi zue koruan agitz gloriosa manto txuri bateki; ta anparatzen zituela guziak bere mantoaren pean (V. c. 36. n. 13. et 14.) Lenago Ama dibinak berak S. Josefen konpañian bestitu zue kapa txuri argi eder batez, artus eskutik amorosoki, ta mintzatus, ta ofrezitus bere anparoa, ta paratus lepotik kollare urresko bat agitz preziosoa, guruze bat itxekirik artaik. (ib. c. 33. n. 9). Zer iduri zaigu alako personas? Dagolarik lurrean, ezta zerukoa? Anitz aldis iganarazi zue espirituan Jangoikoak bere zerura, ta ikusiarazi an go grandeza franko, ta gozarazi ango gloria daiken diña bizi gontan. Alaber ikusiarazi zio anitz arima igaten arara, anitz atratzen purgatoriotik bere orazioen medios. Ofrezitu zio etziola beñere ukatuko gauzarik eskatzen zionik, bazekiela etziola eskatuko bear etzenik. ib. c. 39. Ala egin zue sanda gonek anitz milagro anitz generotan, biztus ere ilak: Baña beraren orazios atratzean Jangoikoak arimak bekatuetaik, faboratu duela, dio, anitz aldis. c. 39. Honestidadea, deitzen dena eskritura sagratuan santidade, apegatzen zue tratatzen zutenei, eta solamente beiratzea ze aski afizionarazteko, ezi aurpegian ere nola hispillu batean mostratzen ze, ta istargitzen arima garren garbi ederra. Bere orazio ta itz sanduen indarras libratu zue Demonioen eskupetik bat agitz galdua; naiz aiek mendekatzen ziren tormentatus sanda: berzeak libre ia, noizbait senti bazue tentatu nai zutela, leitzeareki sandaren letra gelditzen ze trankil. Bada konsolatzeko bear orduetan, animatzeko trabajuetan, seguratzeko iltzeko ongi, non da alakorik? Bizi zelaik ere urrun, agertu ze derrepente bere konfesore bati (Gaspar Salazar) bear zuen konsolu ta arimo ematera. Bere Monja bati zegonai iltzen ia, ta deskonsolaturik urrun, Jangoikoaren ordes plantatu zekio istantean bururdikoan, ta pasatus eskua aurpegitik, zertan zaude ala beldurrak? zio; berla beauzu Joan zerura. Ala despeitu zue arima ditxosa alegre Ama onaren besotan: iduri baitu zituela bere eskuan ango giltzak, ain maite izanes ango Jaunak, nola berak ere bai bere Majestadea, ezi beti zebila antsiaturik nondik iago plazer in zezoken; ta boto egin zue, obratzeko beti zer uste zuen zela perfektoago. Ala ellegatu ze milagrosko santidade batera, ta bere bizi guzia ze milagro kontino bat bekala.

        Ala Karmesko errelijionea erreformatu zue, paratu zitue munduan deskalzoak ta deskalzak bizimodu sanduan miragarriro, eta izanik donzella humil pobre bat, fundatu zitue ogeitamabi konbentu, naiz kontrario asko izanik, eta andiak, estorbatu naiak, baña Jangoikoa bere fabore zuela. Nork erran bitarteo pasatu zituen lanak, ta bideak, ta nekeak, ta goraberak? Nork erran bitarteo Jaunaren asistenzia miragarriak, ta sandaren dilijenziak, herikor beti, ta askotan zegolaik heri andi? Nork erran elizari aumentatu dion lustre ta luzimentua, ta Jangoikoai honorea ta gloria? Nork erran orreki zenbat arima sandutu, zenbat salbatu, zenbat eraman, ta daramazkien oraño ere zerura? Libru andi bat in leike, kontatzekos guzia. Bere karta anitz ta anitz eskribitues landara, eskribitu zue libru bat konfesoreen manamendus, kontatus bere bizia, ta Jangoikoaren komunikazio ta fabore eginak. Berze bat, kontatus zenbait fundazio in zituenak, ta lanze pasatuak. Berze bat, erakutsis orazio mentala, ta alzinamentuak grados grado, deitzen baititu moradak. Berze bat, erakutsis perfekzioaren bidea, ta birtuteen egia, kalidadea, ta manera, azitzeko arimak kuadrable Jangoikoai, bere Majestadeak erakutsi zion bekala, orgatik Elizak sanda gonen doktrina deitzen baitu zeruko doktrina, jakinde zerukoa, arrazio andiareki.

        Azkenean beterik 67 urte, nai izan zio Jaunak kunplitu bere deseo aspaldian zuena, joateko mundugontaik. Izan zue lendanik abisu noiz joan bear zuen: eta fundaturik azken konbentua Burgosen, itzultzerakoan ellegaturik Alba deitzen den Billan, gaindu zire gaitzak gorputz herian; ikusi zue puntualki eguna despeidakoa: mostrak ere zenbaitek ikusi zuzte, izar eder bat konbentuko elizaren gañean, bi argi eder zeldako leioan, ta berze alako señale batzuk: errezibitu zitue elizako ordenamentuak, prinzipalki sakramentu aldarekoa ain nola ikusten zuen artan etorri zekiona: gelditu zekio begitartea ain grabe istargitzen ziola, ezpaizekioke beira: berze alde ain eder gloriosa, nola gastetu balitz, iltzeko: eskuak gurutzaturik, espiritua amores amorosturik, aurpegia alegrias inguraturik asi ze kantatzen despeida arima jenerosa gura, erregalatzen bere esposo Jesus onareki. Iltzen egunean saiets batera erreklinaturik, besarkaturik guruzifixoa, egon ze mogitu gabe amalaur ordus. Ikusi zute Jesus bera asistitzen anitz Aingiru ta Sandueki. Ordua ellegaturik, egatu ze arima uso baten idurian, ta sentitu zire anitz señale: zeldaren aurkaseko arbola bat loratu ze bat batean. Gaitza akabatu zuena izan ze Jangoikoaren amorea; amores bizitu ta amores iltze: Lastallaren laurgarrenean, 1582 urtean, naiz emendatu zen Kalendario Romanoa, kontatus biramona amabortz. Gorputz ila gelditu ze gloriako dote iduriareki txuri eder flamante: eskuak, aurpegia beratx zamur, ain nola bizi balego, berze alde ain fragrante, ezi guzia bete ze atxon zerukoas. Milagroak montonka; ta kontinokoa da irautea gorputz birjinale gura ain oso fresko, atxondurik & Kanonizatu ze 1622 urtean S. Ignazioreki, S. Franzisko Xabier, S. Felipe Neri, S. Isidro &

S. Teresaren
zenbait afekto, ta sentenzia

        Deusek ere etzaitela turba: Deusek ere etzaitela lotsa: Guzia pasatzen da: Jangoikoa aldatzen ezta; Jangoikoa duenari deus etzaio falta: Jangoikoa sollik aski da. Pazienziareki guzia erdexten da.

        Jauna, edo padezitu, edo il.

        O Jesus, ene arimaren amorea, ni zurea, ta zu nerea... Zer zaida niri nitas, baizik zutas? naiz onda daien mundua, non ta eztaien ofendi ene Jangoiko ona.

        Erakutsi obres iago ezi itzes...

        Pensa, Jangoikoa ta zu sollik zauztela lekuan.

        Iltzea ta padezitzea biz gure deseoak... Edozein gauza iteko, in lenik orazio...

        Doktrina Kristioaren kartilla, au da libru nik nautena lei dezaten nereek gau ta egun, baita Jangoikoaren legea...

        Ama zazu iago, ta ibili zuzenago, ezi bidea da mear, edo ertxia...

        Zerukoak ta lurrekoak bateratu garbitasunean ta amorean: zerukoak gozatus, lurrekoak padezitus: guk adoratus Jangoikoaren esenzia, zuek Sakramentu Santisimoa...

        Demonioak nai du sartu, Jangoikoa sartzen den atarietaik, baitire komunioneak, konfesioak, ta orazioak, eta paratu benenoa medizina den gauzan...

        Anitzen ertean beti jarduki guti... Beñerez porfiatu anitz...

        Mintzatu guziei alegre modesto. Akomodatu tratatzen duenaren jenioareki; ez mintzatu pensatu gabe: ez diskulpatu &. Ez ponderatu gauzak sobra: ez seguratu, jakin gabe segurki. Ez erran bere opinionea, ezpazaio eskatzen, edo bear ezpada...

        Konfesoreai agertu bere tentazioak, inperfekzioak, naigabeak.

        Egin guzia, nola balego beira Jangoikoa. Ez niores gaizki erran, ezpada bere buruas...

        Edozein lanen astean ofratu Jangoikoai, ta eskatu izan daien beraren plazer eta gloriatan.

        Ondorean examinatu konzienzia, ia nola: eta egin proposito emendatzeko...

        Ez pensa gaizki niores. Beti egon padezitu naiez Jesu Kristoren amores...

        Orazio goizekoan meditatu dena iduki presente egun guzian... Guarda sentimentu emantionak Jangoikoak, ta kunpli propositoak...

        Eznai izan izatea bakar berex. Ez mostra debozio eztuena, duena ere ez, ezpada bearres. Secretum meum mihi. S. Franzisko, S. Bernardo.

        Ez erreprehenditu diskrezio ta humildaderik gabe. Delarik erreprehenditua, artu ongi humil barnean ta agerrian...

        Iduki presente bizi pasatua, penatzeko, oraiko epeltasuna: ta falta zaiona zeruratzeko, ala beldurti bizitzeko...

        Beti humillatu ta mortifikatu, eta amoresko afektoetan exerzitatu...

        Beretako gogor, berzeendako beratx.

        Gauoro examinatu bere konzienzia...

        Tristura ta turbazioko denboretan ez utzi obra on iten zituenak, orazioak, ta penitenziak baizik prokuratu iago egitea.

        Bere tentazioak ta inperfekzioak ez komunika epel inperfektoeki, ezi bere buruai ta berzeai in lezoke dañu...

        Oroitu eztuzula baizik arima bat; eztuzula il bear baizik bein, ta bizi bat labur: eztela baizik gloria bat, ta on eternoa.

        Zure deseoa biz ikusteko Jangoikoa: zure beldurra, galduko ote duzun: zure pena ez gozatzeas: zure gozoa artara daramanas: eta ala biziko zara bake onean...

        Bizi naiz, ta ez enebaitan: ta alako biziain beira nago, ezi ez iltzeas iltzen nago.