EZ DA EGIAREN BELDUR

        Euskalduna ez da egiaren beldur. Zer beldur! Egiaren ondoan eta egiarekin batio bizi nai du beti.

        Zorionik, euskaldun zintzoa ez da nola nai beldurtuko egiaren eretzean. Nik beñipein, ala uste dut dela egia, eta uste ortan daukat dagola euskalduna ere.

        Nik, ala nai nuke gisa guzietara jokatu, ori bai da gizon zintzoen bidea: gauzak diren bezela ikusi eta ezagutuez geroz, obeki bideak berexi.

        Orrek ematen bai du indarra bear den elburura jotzeko; arimaren gauzetan gertatzen dena, gerta daiteke ere euskarenetan.

        Nik, onerako bidetan bide egiteko, nere barnekoen berri argi eta garbi jakin bear dut. Gauza bera: euskarari buruz bide egiteko, trabak non ta zer diren jakitea bearrezkoa dugula ez daiteke uka.

        Traba andiena, nik uste, euskaldunek ez daukatela biotz barnean ernaturik egi auxe: Euskalerria, oiturak, lurrak eta izkuntzak berexten dutela bertze errialdenganik, eta euskaldunak odolez, oiturez eta izkuntzez ez direla bertze errialdekoekin berdin.

        Nik ez dakit, euskaldunek gure ditugun izakeran zer dugun maitenik, odola ezpada. Odolaren pare bear ginuke euskara maitatu. Ala balitz, gure izkuntza bear bezala maitatzeko ez giñuke bide bat baizik: aldez edo moldez euskara erabili. Gero, ura ikasi eta erabili bertze guziak baño geiago eta obeki. Artan egin irakurgai eta idazkai guziak, gero ta ikasiago agertzeko.

        Ortarako bearrezkoena, euskaldun letradunek elkarren artean erabiltzenago duten izkuntza izan dadin euskara; bertzeenaz euskararenak egin du.

        Euskara eusten laguntzeko, eskolak ongi, idaztiak obeki, irakurgaiak ederto. Baño etxean etxekoekin eta atean kideko eta lagunekin baldin ari ezpagera, beldurtzeko da alper izan ez daizten bertzeak.

        Orgatik deitzen naute nigarti edo gaitz-aldeko (pesimista) euskarari buruz ari naizelarik.

        Ez uste gero, nik ez ditudala onartzen eta ederresten euskarari buruz egiten diran lanak eta asmoak.

        Baño beldur naiz leen bezela geldi gaitezen. Orgatik etzait aski goraka ta espantuka asteko.

        Egia da. Euskaldun guziak batean bildurik ere, lanik aski izanen dugula euskara bizi den lekuetan eusteko. Baña nik diotana baldin egiten ezpada, euskara galdu edo galtzer den errietan ez dugu deusik eginen. Guzien lanak eta guzien soin-buruak bear lirezke Nafarroako sorkaldeko errietan, angotarrak euskaldun biurtzeko. Sorkaldetik iparraldera baditugu orañik Ustarrotz, Sarazaitzu, Aezko, Artzibar, Erroibar. Lan onik egin ezkero, nork daki?

        Erri onetan euskara piztutzeko esaten zigun «Abad de Iturbeltz» jaunak, euskar-egunak, euskar-jaiak eta alako pizgaiak erri orietan bear lirezkela. «Euskeraren adiskideak» otoizten ditu ortarako.

        Alde askotara lan egin bear dugula, jakina. Errialde guztietan bere duten izkuntza galtzer zutelarik eta piztu baldin badute, leenik izandu da letradunek euskaldundu direlakotz.

        Lagun arrontetara eta xeetara ez dira gauzak edatzen edo zabaltzen, erabiliz-erakutsiz baizik.

        Euskara erabili ta erakutsiaz, bide batez bi mandatu egiten ditugu. Leenik, gu euskaraz ikasiagoak, eta gero laguneri erakutsi ziñezko euskaldunak garela.

        Baldin orrela jokatzen ezpadugu, ez da guretzat elbururik eta ez bide egiterik, baizik bide erdian gelditzea, gogoa erori eta asperturik.

        Euskaldun letradunen artean pitz bageneza biotzeko gar ori euskaraz aditzeko aldez eta moldez, orduan ez ginuke beldurrik: elduko gara poliki-poliki edo lasterka; elburua joko dugu. Sortuko zaizkigu, jadanik sorturik ezpadaude, euskara edertu, edatu eta goratuko dutenak.

        Orduan bai, Euskalerriko zoko guzietan barna edatuko zela euskararen aldezko sukarra, iri andienetarik asita. Orduan etzen, orai bezala, aalke eta arrastaka ibiliko, baizik buruzutik, arro-arro eta aberasturik.

        Nai duenak nai duena erran beza, baño ortara jo bearko dugu zerbeit onik egiteko eta nai dugun ura erdiesteko. Orduan, euskaldun buru andiko bezain biotz oneko norbait sort baledi, orduan ginezke bide erditan.

        Jainkoak ala naiko al du.

Larreko